دوزینگ پمپ ها

  دوزینگ پمپها یا پمپ هاي مترینگ گونه اي از پمپ هاي جابجایی مثبت اند که قادرند مقدار دقیقی از سیال را پمپاژ نمایند و به همین جهت به آنها دوزینگ پمپ یا مترینگ پمپ گفته می شود.

از آنجا که دبی پمپ هاي سانتریفوژ و روتاري بسته به فشار سیستم تغییر می کند، بنابراین هیچیک از پمپ هاي مذکور نمی تواند به عنوان دوزینگ پمپ مورد استفاده قرار گیرد. معمولاً تنها پمپ هاي پیستونی و پیستون دیافراگمی این امکان را دارند که در رده پمپ هاي دوزینگ قرار گیرند.

دوزینگ پمپ 

دوزینگ پمپ دستگاهی است که مقدار دقیقی از مواد شیمیایی را تزریق می نماید. دبی این پمپ ها به صورت دستی و یا اتوماتیک و بسته به شرایط فرآیند قابل تغییر می باشد. این پمپ ها قادرند محدوده وسیعی از مواد شیمیایی حاوي اسیدها، سیالات خورنده و یا مایعات ویسکوز و اسلاري را پمپاژ نمایند. دقت کورس هاي رفت و برگشتی این پمپ ها بسیار بالا می باشد چرا که می بایست در هر کورس دوز صحیحی از سیال را پمپاژ نمایند.

مترینگ پمپها عموماً در حالات زیر مورد استفاده قرار می گیرند:

1. دبی هاي پایین که بر حسب ^ml/hr و یا ^GPH بیان شوند.
2. وقتی که فشار سیستم بالا است.
3. تزریق خیلی دقیق سیال مورد نیاز باشد.
4. تزریق سیال توسط رایانه، میکرو پروسسورها ،^PLC ،^DCS ویا شیرهاي تناسبی کنترل
5. می شود.
6. جاییکه مایعات خورنده، آتشزا و یا سیالات داغ انتقال داده می شود.
7. پمپاژ سیالات ویسکوز یا اسلاري ها

ساختار پمپهای دوزینگ

ساختمان کلی یک پمپ دوزینگ را نشان می دهد که شامل بخش هاي زیر می باشد:

محرکه 

عموماً محرکه این پمپ ها یک الکتروموتور جریان متناوب ^AC دور ثابت می باشد. در بعضی موارد ممکن است الکتروموتورهاي دور متغیر، موتورهاي پنوماتیکی و یا هیدرولیکی نیز مورد استفاده قرار گیرد.

مکانیزم حرکت 

مکانیزم حرکت بگونه اي است که حرکت دورانی الکتروموتور به حرکت رفت و برگشتی تبدیل     می گردد. غالب پمپ هایی که در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد ،اجزا مکانیزم حرکتی آنها درون روغن قرار می گیرد تا عملکرد مداوم سیستم تضمین گردد.

 تنظیم دبی

دبی پمپ با تغییر طول موثر کورس و یا تغییر سرعت کورس تنظیم می گردد. بیشتر دوزینگ پمپ ها از یک پیچ میکرومتر یا چیزي شبیه آن براي تنظیم دبی استفاده می کنند. میکرومتر    می تواند با یک عملگر پنوماتیکی و یا الکترونیکی جایگزین گردد. در این حالت عملگر با سیگنالی که از سیستم دریافت می کند، دبی را به صورت اتوماتیک تنظیم می کند.

گذرگاه سیال

طراحی گذرگاه سیال و متریال آن با توجه به سرویس کاري پمپ و خصوصیات سیال مشخص   می شود. مواردي همچون دما، دبی، ویسکوزیته، خورندگی سیال و فاکتورهاي دیگر در طراحی موثر می باشند.

  منحنی هاي مشخصه دوزینگ پمپها 

عمل پمپاژ توسط یک پیستون رفت و برگشتی انجام می شود. حرکت رفت و برگشتی سبب تولید دبی می شود که می توان به راحتی آن را توسط یک موج سینوسی نشان داد.

دبی پمپ برابر است با حاصلضرب مقدار جابجایی موثر پیستون در تعداد سیکل ها در واحد زمان.

در دوزینگ پمپ ها بر خلاف پمپ هاي گریز از مرکز، تغییرات فشار تأثیر زیادي بر دبی ندارد .      

منحنی مشخصه دبی- کورس دوزینگ پمپ ها خطی می باشد. البته الزاماً به این معنی نیست که تنظیم 50 درصد کورس برابر با 50 درصد دبی می باشد. به خاطر اینکه خط کالیبر به طور همزمان از مبدا مختصات عبور نمی کند. با اندازه گیري دبی در دو بار تنظیم کورس و رسم خط مستقیمی که از دو نقطه می گذرد، می توان تغییرات دبی بر حسب تنظیم کورس را به صورت دقیق پیش بینی کرد. براي دوزینگ پمپ هاي صنعتی که به درستی نصب شده اند، دقت پیش بینی دبی در حدود ^1± درصد می باشد.

اگرچه دوزینگ پمپ ها عموماً می توانند براي دبی صفر تا حداکثر خود تنظیم شوند، اما دقت عمل آنها ممکن است کاهش یابد. عموماً سازندگان پمپ محدوده 10 درصد تا 100 درصد دبی را به عنوان محدوده عملکرد دقیق دستگاه مشخص می نمایند. اخیراً شرکت ^{Milton Roy} ادعا نموده است محدوده عملکرد دقیق دوزینگ پمپ مدل ^Centrac خود را به 1درصد افزایش داده است. یعنی در هر نقطه بین دبی 1 تا 100 درصد، دقت دستگاه یکسان می باشد.

محدوده دبی و فشار 

دوزینگ پمپ ها عموماً براي دبی هاي پایین مورد استفاده قرار می گیرند. ماکزیمم دبی هر پمپ با توجه به نسبت گیربکس، قطر پیستون و دور الکتروموتور تعیین می شود. معمولاً در محدوده دقیق دستگاه، حداقل دبی از 4/0 گالون در ساعت یا 5/1 لیتر بر ساعت شروع می شود و بزرگترین دوزینگ پمپ ها عموماً بیش از 2500 گالون بر ساعت یا 9500 لیتر بر ساعت دبی تولید نمی کنند.

ماکزیمم فشار این پمپ ها تا ^PSI 30000 یا  ^Bar 2000 بار گزارش شده است. اگر چه ممکن است بعضی سازنده ها بسته به نیاز مشتري با فشارهاي بالاتر نیز تولید کرده باشند.

طرح هاي مختلف گذرگاه سیال 

گذرگاه سیال که به قطعات در تماس با سیال پمپ اطلاق می شود، بر مبناي شرایط کاري پمپ طراحی و انتخاب می گردد. دبی و فشار کاري بعلاوه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی سیال مورد ملاحظه قرار می گیرد. در مواقعی که با سیالات آتشزا و سمی سروکار داریم، محافظت گذرگاه سیال از محیط اطراف نیز مساله ساز خواهد بود. تمامی گذرگاه هاي سیال چندین خصوصیت مشترك دارند: اول؛ با حرکت رو به عقب پیستون، سیال به داخل گذرگاه مکیده و با حرکت رو به جلو به بیرون فرستاده می شود. براي این منظور، در پمپ هاي دوزینگ در قسمت مکش و رانش شیرهاي یکطرفه بکار می رود.

هنگام عمل مکش، حرکت پیستون سبب می شود توپی شیر یکطرفه سمت مکش از روي نشیمن خود حرکت کند و سیال به داخل پمپ وارد شود. در همان موقع توپی شیر یکطرفه سمت رانش بر روي نشیمن خود فشرده می شود و امکان خروج سیال را غیر ممکن می سازد. هنگام کورس رانش ،عکس این عمل اتفاق می افتد.

شیرهاي یکطرفه در طرح هاي مختلف ساخته شده اند. انتخاب نوع شیرها (مثلاً توپی یا سوپاپی) معمولاً با توجه به دبی پمپ انتخاب می شود و مسئولیت آن بر عهده سازنده پمپ می باشد.

در مواقع پمپاژ اسلاري و یا مایعاتی که الیاف بلندي دارند بهتر است به جاي استفاده از شیر یکطرفه نوع توپی تکی^[1]  از شیر دوبل استفاده شود. چرا که اگر ذرات بین توپی و نشیمن گیر بیفتد آببندي شیر مختل می شود. بنابراین استفاده از شیر  یکطرفه نوع توپی دوبل^[2] دقت و پایداري بیشتري دارد. از طرف دیگر، از آنجا که هر شیر یکطرفه اي حتی هنگامی که کاملاً باز می باشد مقداري مقاومت در مسیر جریان ایجاد می کند، در مواقعی که سیال ویسکوز می باشد استفاده از شیر یکطرفه تک در قسمت مکش ارجحیت دارد و باعث کاهش ^NPSHr می شود.

پلانجر با آببندي پکینگی

این طرح تنها حالتی است که پیستون در تماس مستقیم با سیال فرایند می با. این طرح چندین مزیت دارد:

1. قابلیت فشار و مکش رانش بالا
2. مقاومت دمایی بالا
3. پایین بودن ^NPSHr

در این طرح آببندي پیستون از نوع پکینگ می باشد. پلانجر با آببندي پکینگی ساده و موثر است اما در بعضی کاربردها محدودیت هایی دارد.

از آنجا که نشتی کنترل شده اي در پکینگها وجود دارد، این طرح نباید جهت سیالات شیمیایی آتشزا و سمی استفاده شود. علاوه بر این سایش بین پیستون و پکینگ سبب افزایش نشتی در مدت معینی می گردد. بنابراین باید به طور متناوب جهت حفظ بازده حجمی پکینگ ها تنظیم شوند. جهت جلوگیري از مشکلات نشتی باید از طرح دیافراگمی براي گذرگاه سیال استفاده کرد.

پلانجر با آببندي پکینگی می تواند فشارهایی تا 1000 بار و دماهایی تا 600 درجه فارنهایت را تحمل نماید.

دیافراگم دیسکی

طرح دیافراگم دیسکی براي گذرگاه سیال از یک دیافراگم تفلونی تشکیل شده است که مانعی بین سیال فرایند و پیستون می باش. حرکت رفت و برگشتی پیستون به سیال هیدرولیک وارد می شود که سبب حرکت دیافراگم به جلو و عقب می شود.

فشار سیال هیدرولیک و فشار سیال فرایند هر دو یکسان است. در نتیجه فشار در دو طرف دیافراگم در تمام زمانها متعادل خواهد بود و سبب حذف تنش در آن می شود. دو صفحه کانتور مسیر حرکت دیافراگم را احاطه می کنند. سیال هیدرولیک و سیال فرایند از سوراخ هاي صفحه کانتور که به دقت طراحی شده اند عبور می کنند تا در تماس با دیافراگم باشند. شیرهاي فشار شکن و پر کننده^[3] حجم سیال هیدرولیک را کنترل می کنند. یک شیر تخلیه اتوماتیک هوا^[4] به طور پیوسته هوا را از سیال هیدرولیک خارج می کند.

در این طرح، دیافراگم آببندي است. بنابراین انتخاب مناسبی است براي مایعات شیمیایی آتشزا ،سمی و خورنده. جهت محافظت بیشتر، دیافراگم دوبل و سنسور نشتی استفاده می شود. اگرچه بخاطر استحکام بالاي این طرح استفاده از طرح هاي محافظتی چندان متداول نیست.

از آنجا که سیال فرایند می بایست از داخل سوراخ هاي نسبتاً کوچک صفحات کانتور عبور کند، این طرح براي اسلاري ها و سیالات ویسکوز بهترین انتخاب نیست.

طرح دیافراگم دیسکی قابلیت تزریق تا فشار ^PSI 3500 یا بالاتر را دارد. دماي سیال ماکزیمم تا 250 درجه فارنهایت امکان پذیر می باشد.

همانطور که در بالا به آن اشاره شد، در این طرح از شیر فشار شکن و پرکننده استفاده می شود. در مواقعی که دیافراگم بنا به هر دلیلی نتواند در هنگام مکش پیستون به عقب حرکت کند، شیر پرکننده وارد عمل می شود و سیال هیدرولیک را وارد مجرا می کند.

صفحات کانتور محدب- مقعر می باشد و حرکت رفت و برگشتی دیافراگم را کنترل می کنند. این صفحه تعدادي سوراخ دارد که اجازه می دهد سیال در تماس با دیافراگم باشد. الگو و سایز این سوراخ ها باید به دقت مهندسی گردد تا استحکام کافی جهت نیروهاي دیافراگم در فشارهاي مختلف را داشته باشد.

صفحه کانتور سمت سیال هیدرولیک در طول عملکرد خود مشکل خاصی ندارد و سیال هیدرولیک به راحتی از بین سوراخ هاي آن عبور می کند. اما صفحه کانتور سمت سیال فرایند محدودیت هایی از بابت شرایط سیال دارد. اسلاري ها و سیالات ویسکوز به راحتی نمی توانند از داخل سوراخ هاي صفحه کانتور عبور کنند. ضمن آنکه عبور سیال از داخل آن نیز سبب افت فشار و بالا رفتن ^NPSH پمپ می شود.

طرح دیافراگم مکانیکی 

این طرح توازن خیلی خوبی بین قیمت پایین و کیفیت عمل دارد. بخاطر نشتی صفر دیافراگم، در مواقعی که سیال گرانقیمت می باشد و یا دستورالعمل هاي زیست محیطی مطرح می باشد، استفاده از این طرح توجیه دارد. جهت پمپاژ اسلاري ها و سیالات ساینده، این طرح بهترین انتخاب است. جهت پمپاژ سیالات ویسکوز بالا و یا سیالاتی که شرایط سخت و مشکلی دارند از لحاظ اقتصادي طرح قابل قبولی است.

در این طرح، پلانجر مستقیماً به دیافراگم متصل شده است. اتصال از طریق پیچ و کلامپ که از داخل دیافراگم و پلانجر عبور می کند، ایجاد می شود. حرکت الکتروموتور باعث حرکت رفت و برگشتی پلانجر می شود و در نتیجه باعث عمل مکش و رانش سیال از طریق دیافراگم می شود.

فشار ماکزیمم در این طرح بالا نیست و حداکثر به 15 بار خواهد رسید. با تعویض دیافراگم در مدت زمان معین، می توان عمر پمپ را افزایش داد. معمولاً هزینه هاي تعمیر و نگهداري سالانه این طرح بسیار پایین است.

طرح دیافراگم فلزي 

این طرحی بی همتا براي استفاده در شرایط بحرانی و کاربردهاي فشار بالا مانند سکوهاي نفت و گاز و صنایع حساس می باشد. این طرح به ویژه مواقعی استفاده می شود که دما و فشار محیط و سیال شیمیایی متغیر و پیچیده می باشد.

اساس عمل این طرح مشابه سایر طرح هاي دیافراگمی می باشد. با این تفاوت که دیافراگم تلفونی   (و یا ساخته شده با مواد معمولی) با یک آلیاژ فلزي مخصوص جایگزین شده است. این آلیاژ ویژه اجازه تولید فشارهاي بالاتر از مواد معمولی را می دهد. همچنین طرح فلزي دیافراگم باعث می شود مایعات ساینده، ویسکوز و اسلاري ها با راندمان بهتري نسبت به طرح هاي استاندارد دیگر پمپاژ گردند. خیلی از سکویهاي حفاري نفت به خاطر قابلیت اعتماد و طول عمر بیشتر، به این طرح احتیاج دارند.

دیافراگم با عملکرد بالا^HPD

این طرح، ترکیبی از بهترین عملکردهاي طرح هاي تجاري دیگر است. مشخصه هاي عملکرد ساده آن باعث می شود براي بیشتر کاربردهاي دوزینگ پمپ ابتدا این طرح مورد توجه قرار گیرد.

عملکرد ^HDP همانند طرح دیافراگم دیسکی است. همانند آن در این طرح دیافراگم توسط سیال هیدرولیک تحریک می شود. در این طرح سیال فرایند مسقیماً در تماس با دیافراگم می باشد. ^NPSH  پایین این طرح شبیه طرح پلانجر با آببندي پکینگی است. اما مزیتهاي اصلی این طرح، طراحی منحصر به فرد آن می باشد.

• مزایا

در این طرح مشکلات مربوط به صفحه کانتور سمت سیال فرایند وجود ندارد. و سیال فرایند مستقیماً با دیافراگم در تماس است. در این طرح امکان بیش از حد پر شدن مجراي سیال هیدرولیک وجود ندارد. با حذف صفحه کانتور سمت سیال فرایند، این طرح انتخاب کاملی براي سیالات ویسکوز و اسلاري ها می باشد. ضمن آنکه افت فشار در این صفحه نیز حذف شده است و ^NPSH پمپ پایین است. این طرح مشکلات مربوط به بالانس هیدرولیکی در دو طرف دیافراگم را ندارد و کافی است مخزن هیدرولیک پر و پمپ استارت شود.

بعضی سازنده ها از مواد کامپوزیتی براي دیافراگم استفاده می کنند. مواد کامپوزیتی ^PTFE و الاستومري گزینه مناسبی براي مقاومت شیمیایی و فاکتورهاي مکانیکی حرکت دیافراگم می باشد . قسمت ^PTFE دیافراگم سمت سیال فرایند می باشد و مشکلات مربوط به مقاومت شیمیایی دیافراگم را برطرف می کند. یک او-رینگ آببندي بهتري بین سیال فرایند و سیال هیدرولیک ایجاد می کند. سمت دیگر دیافراگم الاستومرها خصوصیات مکانیکی مناسبی جهت حرکت ارتعاشی دیافراگم ایجاد می کند.

مکانیزم حرکت و نحوه کنترل دبی دوزینگ پمپها 

غالباً تمامی مکانیزم هاي حرکتی این پمپ ها شامل سیستم چرخدنده غوطه ور در یک محفظه روغن می باشد. محفظه روغن جهت افزایش طول عمر چرخدنده ها می باشد. مشخصه هاي مکانیزم حرکت، عموماً در ارتباط با نحوه کنترل جریان می باشد. به این معنا که مکانیزم حرکتی مناسبتر است که توانایی کنترل جریان دقیقتري داشته باشد. یادآوري می گردد یکی از روشهاي کنترل دبی ،افزایش یا کاهش کورس موثر پیستون می باشد. مکانیزمی که بتواند به دقت کورس موثرحرکت پیستون را کنترل کند جدا از مسائل اقتصادي، ارجحیت خواهد داشت.

در اینجا دو سیستم انتقال قدرت تشریح خواهد شد.

مکانیزم میل لنگ خارج از مرکز 

محور موتور متصل به یک چرخدنده مارپیچی  می باشد. این چرخدنده باعث گردش چرخدنده متصل به میل لنگ خارج از مرکز می شود و حرکت دورانی دنده ها سبب حرکت رفت و برگشتی میل لنگ و متعاقب آن پیستون می شود.

دبی با تغییر موقعیت شیر کنترل و در نتیجه تغییر موقعیت درگاه ^By-pas در طول حرکت پیستون تنظیم می شود. اگر درگاه در موقعیت 50 درصد طول کورس پیستون باشد، در نصف طول کورس رانش، سیال از درگاه خارج می شود و عمل پمپاژي صورت نمی گیرد. پس از آن درگاه توسط پلانجر کنترل ^By-pass بسته می شود و فشار سیال هیدرولیک سبب تحریک دیافراگم و انجام عمل پمپاژ در نیمه دوم کورس رانش می شود. به یاد داشته باشید در این روش طول کورس حرکتی پیستون تغییر نمی کند و در واقع قسمتی از کورس پیستون هدر می رود و باعث کاهش کورس موثر پمپاژ می شود.

مکانیزم میل لنگ دورانی

این طرح عملکرد فوق العاده بهتري نسبت به مکانیزم میل لنگ خارج از مرکز دارد. یک چرخدنده مارپیچی دور بالا، دور الکتروموتور را کاهش و به میل لنگ دورانی منتقل می کند. یک میله رابط^[5] که در دو سر خود یاتاقانهاي کروي دارد از یک طرف به میل لنگ دورانی و از طرف دیگر به مجموعه ^{Cross head} و پیستون متصل است. در حالت دبی صفر یا به اصطلاح کورس صفر ،محور میل لنگ دورانی و محور چرخدنده مارپیچ بر هم عمود هستند. در این حالت حرکت رفت و برگشتی مجموعه ^{Cross head} و پیستون تولید نمی شود و فقط میله رابط حول دایره میل لنگ دوران می کند. بسته به انحراف زاویه میل لنگ نسب به محور چرخدنده مارپیچ، کورس رفت و برگشتی شکل می گیرد. براي شکل گیري ماکزیمم کورس رفت و برگشتی، می بایست بیشینه زاویه ممکن بین میل لنگ و محور چرخدنده مارپیچی ایجاد شود. این زاویه نسبت به حالت کورس صفر (زاویه 90 درجه بین میل لنگ و محور چرخدنده مارپیچی) اندازه گیري می شود. صرفنظر از میزان تنظیم طول کورس، این سیستم در انتهاي کورس رانش، بیشترین نیرو را به سیال وارد می کند. این امر سبب می شود حداکثر سیال ممکن از گذرگاه سیال تخلیه گردد.

همانطور که گفته شد ،زاویه میل لنگ دورانی را می توان تغییر داد. این امر سبب افزایش یا کاهش طول کورس پیستون و در نتیجه تنظیم دبی از 0 تا 100 درصد می شود. معمولاً جهت کنترل دقیق دبی از میکرومتر دستی یا اتوماتیک استفاده می شود. به هر حال با توجه به نوع مکانیزم، کنترل دبی در این حالت نسبت به مکانیزم حرکتی میل لنگ خارج از مرکز، دقیقتر و مطمئن تر می باشد.

تجهیزات جانبی دوزینگ پمپ ها 

عملکرد صحیح سیستم پمپهاي دوزینگ وابسته به انتخاب صحیح تجهیزات جانبی می باشد. در زیر به متداولترین تجهیزات جانبی این پمپ ها اشاره می شود.

شیرهاي ایمنی

بیشتر سیستم هاي لوله کشی نیازمند شیرهاي ایمنی براي محافظت از لوله ها در هنگام افزایش فشار غیر مجاز می باشد. اگرچه پمپ هاي دوزینگ شیر ایمنی براي محافظت از خود دارند، اما جهت محافظت لوله ها، کماکان نیاز به شیر ایمنی وجود دارد.

  Back Pressure شیرهاي

از آنجا که پمپ هاي مترینگ باید دوز صحیحی از سیال را پمپاژ نمایند، در حالاتی که اختلاف فشار خط رانش و مکش کمتر از 5ر1 بار باشد، استفاده از این شیر توصیه می شود. این شیر باعث     می شود دبی ناخواسته از پمپ به خاطر فشار کم خط رانش جریان نیابد.

تعدیل کننده هاي پالس جریان

حرکت رفت و برگشتی پمپ هاي دوزینگ سبب می شود جریان خروجی به صورت پالسی باشد.

این تعدیل کننده ها تا 90 درصد پالس را از بین می برند. معمولاً این دستگاه تا فشار 60 بار تولید می شود.

ستون کالیبراسیون 

اگرچه هنگامی که پمپی از کارخانه سازنده خریداري می شود، مشخصه هاي دبی و فشار آن قبلاً کالیبره می شود. اما هر چند وقت یکبار نیاز است پمپ در حال کار مجدداً تست و کالیبر گردد تا اطمینان حاصل شود دبی مورد نظر تأمین می شود.

صافی ها 

شیرهاي یکطرفه پمپ هاي مترینگ باید از ورود ذرات و خرده ریزها توسط نصب صافی، محافظت شود. وقتی اسید سولفوریک غلیظ پمپاژ می کنید، تله لجن^[6] می بایست استفاده شود تا ذرات آلوده را به دام اندازد و محلول تمیز تحویل دهد.

تعدادی از سازندگان و برند های دوزینگ پمپها

پمپ دوزینگ جسکو

پمپ دوزینگ اتاترون

پمپ دوزینگ پرومیننت

پمپ دوزینگ گرندفوس-الدوز

پمپ دوزینگ دوزیرو

پمپ دوزینگ میلتون روی

پمپ دوزینگ لوا و …

A metering pump moves a precise volume of liquid in a specified time period providing an accurate volumetric flow rate. Delivery of fluids in precise adjustable flow rates is sometimes called metering. The term “metering pump” is based on the application or use rather than the exact kind of pump used, although a couple types of pumps are far more suitable than most other types of pumps

Although metering pumps can pump water, they are often used to pump chemicals, solutions, or other liquids. Many metering pumps are rated to be able to pump into a high discharge pressure. They are typically made to meter at flow rates which are practically constant (when averaged over time) within a wide range of discharge (outlet) pressure. Manufacturers provide each of their models of metering pumps with a maximum discharge pressure rating against which each model is guaranteed to be able to pump against. An engineer, designer, or user should ensure that the pressure and temperature ratings and wetted pump materials are compatible for the application and the type of liquid being pumped

Most metering pumps have a pump head and a motor. The liquid being pumped goes through the pump head, entering through an inlet line and leaving through an outlet line. The motor is commonly an electric motor which drives the pump head

Piston pumps : Many metering pumps are piston-driven. Piston pumps are positive displacement pumps which can be designed to pump at practically constant flow rates (averaged over time) against a wide range of discharge pressure, including high discharge pressures of thousands of psi

Piston-driven metering pumps commonly work as follows: There is a piston (sometimes called plunger), typically cylindrical, which can go in and out of a correspondingly shaped chamber in the pump head. The inlet and outlet lines are joined to the piston chamber. There are two check valves, often ball check valves, attached to the pump head, one at the inlet line and the other at the outlet line. The inlet valve allows flow from the inlet line to the piston chamber, but not in the reverse direction. The outlet valve allows flow from the chamber to the outlet line, but not in reverse. The motor repeatedly moves the piston into and out of the piston chamber, causing the volume of the chamber to repeatedly become smaller and larger. When the piston moves out, a vacuum is created. Low pressure in the chamber causes liquid to enter and fill the chamber through the inlet check valve, but higher pressure at the outlet causes the outlet valve to shut. Then when the piston moves in, it pressurizes the liquid in the chamber. High pressure in the chamber causes the inlet valve to shut and forces the outlet valve to open, forcing liquid out at the outlet. These alternating suction and discharge strokes are repeated over and over to meter the liquid. In the back of the chamber, there is packing around the piston or a doughnut-shaped seal with a toroid-shaped sphincter-like spring inside compressing the seal around the piston. This holds the fluid pressure when the piston slides in and out and makes the pump leak-tight. The packing or seals can wear out after prolonged use and can be replaced. The metering rate can be adjusted by varying the strokelength by which the piston moves back and forth or varying the speed of the piston motion

A single-piston pump delivers liquid to the outlet only during the discharge stroke. If the piston’s suction and discharge strokes occur at the same speed and liquid is metered out half the time the pump is working, then the overall metering rate averaged over time equals half the average flow rate during the discharge stroke. Some single-piston pumps may have a constant slow piston motion for discharge and a quick retract motion for refilling the pump head. In such cases, the overall metering rate is practically equal to the pumping rate during the discharge stroke

Pumps used in high-pressure chromatography -Pumps used in high-pressure chromatography such as HPLC and ion chromatography are much like small piston metering pumps. For wear resistance and chemical resistance to solvents, etc., typically the pistons are made of artificial sapphire and the ball check valves have ruby balls and sapphire seats. To produce good chromatograms, it is desirable to have a pumping flow rate as constant as possible. Either a single piston pump with a quick refill is used or a double pump head with coordinated piston strokes is used to provide as constant a pumping rate as possible

Manufacturers

Germany – sera GROUP – ProMinent – JESCO – LEWA – BRAN-LUEBBE – ALLDOS GRUNDFOS – Wepuko Pahnke – USA – Pulsafeeder Idex – Franca – Milton Roy LMI – D.K.M CLEXTRAL – AxFlow – Watson-Marlow – Japan – Iwaki – Nikkiso – Italy – EMEC – DOSEURO – ETATRON – SEKO – OBL – Injecta – Pompe Peroni S.p.A – O.M.GALLARATESI

Diaphragm and peristaltic pumps : In order to avoid leakage at the packing or seal particularly when a liquid is dangerous, toxic, or noxious, diaphragm pumps are used for metering. Diaphragm pumps have a diaphragm through which repeated compression/decompression motion is transmitted. The liquid does not penetrate through the diaphragm, so the liquid inside the pump is sealed off from the outside. Such motion changes the volume of a chamber in the pump head so that liquid enters through an inlet check valve during decompression and exits through an outlet check valve during compression, in a manner similar to piston pumps. Diaphragm pumps can also be made which discharge at fairly high pressure. Diaphragm metering pumps are commonly hydraulically driven

Peristaltic pumps use motor-driven rollers to roll along flexible tubing, compressing it to push forward a liquid inside. Although peristaltic pumps can be used to meter at lower pressures, the flexible tubing is limited in the level of pressure it can withstand. www.meteringpump.net

Possible problems : The maximum pressure rating of a metering pump is actually the top of the discharge pressure range the pump is guaranteed to pump against at a reasonably controllable flow rate. The pump itself is a pressurizing device often capable of exceeding its pressure rating, although not guaranteed to. For this reason, if there is any stop valve downstream of the pump, a pressure relief valve should be placed in between to prevent overpressuring of the tubing or piping line in case the stop valve is inadvertently shut while the pump is running. The relief valve setting should be below the maximum pressure rating that the piping, tubing, or any other components there could withstand. dosingpump.net

Liquids are only very slightly compressible. This property of liquids lets metering pumps discharge liquids at high pressure. Since a liquid can be only slightly compressed during a discharge stroke, it is forced out of the pump head. Gases are much more compressible. Metering pumps are not good at pumping gases. Sometimes, a metering or similar pump has to be primed before operation, i. e. the pump head filled with the liquid to be pumped. When gas bubbles enter a pump head, the compression motion compresses the gas but has a hard time forcing it out of the pump head. The pump may stop pumping liquid with gas bubbles in the pump head even though mechanically the pump is going through the motions, repeatedly compressing and decompressing the bubbles. To prevent this type of “vapor lock”, chromatography solvents are often degassed before pumping.www.dosingpump.net – www.meteringpump.net

If the pressure at the outlet is lower than the pressure at the inlet and remains that way in spite of the pumping, then this pressure difference opens both check valves simultaneously and the liquid flows through the pump head uncontrollably from inlet to outlet. This can happen whether the pump is working or not. This situation can be avoided by placing a correctly rated positive pressure differential check valve downstream of the pump. Such a valve will only open if a minimum rated pressure differential across the valve is exceeded, something which most high-pressure metering pumps can easily exceed.ofoghpump. dosingpump.net www.meteringpump.net

External links : Control the flow with metering pumps. Accuracy is critical when using controlled-volume metering pumps. Controlled-volume Metering Pump Hydraulic Institute Require high accurate, repeatable, and adjustable rate of flow. Siphon Pump metering is now repeatable with a high level of accuracy and control with flow control at the crown or bend of the siphon conduit. A controlled-volume is dispensed through an inline metering chamber by cyclically starting and stopping the siphon flow to replenish the holding canister. Siphons can be used in this manner to supply a variety of liquids above or away from the source. See Siphon article Siphon pump

دوزینگ پمپ چیست؟ دوزینگ پمپ (Dosing Pump) یا پمپ اندازه گیر چیست؟

دوزینگ پمپ یا به عبارت دیگر مترینگ پمپ ، پمپ هایی هستند که مقدار یا دوز مشخصی را از یک سیال پمپاژ یا به معنای دیگر تزریق می کنند .این پمپ ها در دو نوع پیستونی و دوزینگ پمپ دیافراگمی عرضه می گردد.

کاربرد دوزینگ پمپ

از دوزینگ برای کلرزنی و تزریق اسید و قلیا و در کل تزریق مقدار مشخصی از سیال به مخازن و استخر ها یا به لوله های تحت فشار استفاده می شود . فشار دوزینگ پمپ به اتمسفر به وسیله ی متر آب یا بار تعیین می شود .

ویسکوزیته ماده تزریقی در انتخاب دوزینگ پمپ تاثیرگزار است .

دبی دوزینگ پمپ به صورت دستی یا اتوماتیک تنظیم می شود و با توجه به کاربری مترینگ پمپ ها نیازی به دبی زیاد نیست.

معمولا محدوده دبی دوزینگ ها بین ۱ لیتر در دقیقه تا ۱۰۰۰۰ لیتر در دقیقه و فشار کاری بین ۱۰ با تا ۲۰۰۰ بار است .

دوزینگ ها دارای دقت هستند که این عدد توسط کارخانه سازنده بر روی دستگاه نوشته می شود عموما دوزینگ پمپ ها دارای دقت ۱ درصد می باشند.

کاربرد های دوزینگ را در زیر مشاهده می کنید

• تزریق اسید برای ثبات pH
• تزریق الکل به بنزین
• تزریق ماده سفید کننده به خمیر کاغذ
• افزودن کامپوننت ها به دارو
• تزریق کلر و مواد شیمیایی در سیستم های تصفیه آب به عنوان دوزینگ کلر
• تزریق مواد شیمیایی در گندزدایی آب
• تزریق پلی فسفات برای سختی گیری آب
• تزریق اسیدها و موتد قلیایی جهت کنترل PH
• تزریق کنستانتره به نوشدنی ها
• تزریق ماده اسانس در نوشابه ها

کاربرد دوزینگ در صنعت نیشکر

شستشو و تمیزکاری با اسید یا اسیدشویی

کلرزنی و کنتلر pH جهت تصفیه آب و فاضلاب کارخانه

تزریق سودسوز آور برای شستشو و تمیزکاری دستگاه از شربت ها

بخشی از دوزینگ پمپ با ماده شیمیایی در تماس است ، آن را به اصطلاح هد مینامیم

این قطعه اغلب با مواد ضد خوردگی ساخته شده است

جنس های رایج هد پمپ عبارت اند از

Poly Propylene پلی پروپیلن

این ماده بسیار اقتصادی بوده و برای اکثر مواد با خورندگی کم استفاده می شود

PVC پی وی سی

این ماده در مقایسه با پلی پروپیلن تقریبا مشابه عمل کرده و با توجه به داشتن کلر در ساختار آن، با کلر سازگار می باشد

بنابراین برای سیال هایی که درصد بالایی کلر دارند مناسب تر است

PVDF پی وی دی اف

این ماده تقریبا با تمام مواد شیمیایی سازگاری خوبی دارد

همچنین تحمل فشار بیشتر نسبت به دو جنس قبل، از ویژگی های بارز آن است  

Stainless Steel فولاد ضد زنگ

این ماده مقاوم به ضربه است و انتخاب آن باعث جلوگیری از آسیب دیدن هد پمپ در اثر خطاهای انسانی می شو

همچنین با بسیاری از مواد سازگاری برقرار می کند

Hastelloy C هستلوی

سوپرآلیاژی با پایه نیکل است که سازگاری بالایی با انواع اسیدها و مواد خورنده دارد. در محلی از این ماده استفاده می شود که فشار بالا ، اجازه ی استفاده از PVDF را نمی دهد و خورندگی SS نسبت به ماده شیمیایی وجود دارد. هستلوی از عناصر نیکل، کروم و مولیبدن تشکیل شده است و نسبت به خوردگی شدیدا مقاوم است.زیرا وجود مولیبدن که دارای مقاومت مکانیکی و حرارتی بالاتری نسبت به سایر سوپرآلیاژهای پایه نیکل در آن استفاده شده است

تفلون خالص PTFE : مزیت های تفلون خالص عبارت است از

مقاومت سایشی بالا

پایداری حرارتی بسیار بالا

دارای کمترین مقدار شناخته شده اصطکاک سطح

خواص غیر چسبندگی بسیار عالی

دارای بالاترین مقاومت در برابر مواد شیمیایی در بین همه پلیمرها

دوزینگ پمپ ها در مدل های مختلف تقسیم بندی شده و به طور کلی محدوده ظرفیت ۰٫۰۶ تا ۱۰۰۰۰۰ لیتر بر ساعت را تا فشارهای بالاتر از ۳۰۰۰ بار پوشش می دهند. به طور کلی تقسیم بندی زیر برای انواع پمپ های دوزینگ انجام شده است:

دوزینگ پمپ سولنوئیدی

این دوزینگ پمپ ها بسیار ارزان و مقرون بصرفه بوده همچنین آی پی بالاتری دارند و معمولا با آی پی ۶۵ ارائه می شوند. تکنولوژی های جدید بخوبی در پمپ های تزریق مگنتی آداپته شده اند سیستم های تزریق یکنواخت و طولانی با مکش سریع و سیستم های هوشمند نسبت به پارگی و بروز مشکل در خط مکش و تزریق از جمله این قابلیت ها است. این پمپ ها دارای مگنت می باشند. با ورود جریان برق، این مگنت دارای بار الکتریکی شده و توسط میدان مغناطیسی بوجود آمده شفت فلزی را به حرکت در می آورد و با قطع و وصل شدن جریان، شفت با یک فنر به عقب رانده می شود. این شفت متصل به دیافراگم یا پیستون بوده و به این روش عملیات مکش و تزریق انجام می گردد. دوزینگ پمپ سلنوئیدی حجم تزریقی کمتری دارد و کاربری و هوش بهتری نسبت به پمپ دوزینگ موتوری دارد.دوزینگ پمپ سلنوئیدی دارای مگنت می باشند. با ورود جریان برق، این مگنت دارای بار الکتریکی شده و توسط میدان مغناطیسی بوجود آمده شفت فلزی را به حرکت در می آورد و با قطع و وصل شدن جریان، شفت با یک فنر به عقب رانده می شود. این شفت متصل به دیافراگم یا پیستون بوده و به این روش عملیات مکش و تزریق انجام می گردد.

دوزینگ پمپ موتوری

برای ظرفیت های بالای دبی و/ یا فشار از دوزینگ پمپ موتوری استفاده می شود. یکی از مزیت های الکتروموتور نسبت به مگنت ایجاد صدای کمتر و جریان یکنواخت است. این پمپ ها برای همه نوع تزریق مواد شیمیایی در هر دما و هر فشار و شرایط جوی(خطرناک و انفجاری) پمپ مناسب خود را دارند. در این دسته از پمپ ها نیرو توسط یک الکتروموتور به قسمت جعبه دنده منتقل شده و توسط یک شفت متصل به دیافراگم با پیستون عمل رفت و برگشت و در نهایت دوزینگ انجام می شود.

دوزینگ پمپ پروسس

این مجموعه شامل دسته ‌ای از پمپ ‌ها می ‌باشد که ظرفیت ‌های دوزینگ بالا و یا فشارهای بالا را تأمین می‌ کند. اغلب پمپ ‌های این مجموعه بر اساس API675 طراحی شده ‌اند و قابلیت کارکرد در شرایط انفجاری را نیز دارند. دوزینگ پمپ برای صنایع بالادستی و صنایع پایین دستی تولید میشود.

دوزینگ پمپ چطور کار میکند؟ دوزینگ پمپ با توجه به مدل و نمونه ایی که دارد به روشهای مختلفی کار میکند. تمامی این روشها در ابتدا میزان مواد شیمیایی را اندازه گیری میکنند و سپس محصول مورد نظر را وارد لوله یا مجرا میکنند. از دوزینگ پمپ به عنوان کلرزن استخر نیز استفاده می شود. کلرزن استخر یکی از پرکاربردترین لوازم استخر می باشد. بخشهای مهمی برای نصب دوزینگ پمپ وجود دارد که عبارتند از:

1. تانکر یا مخزن سیالات و مواد شیمیایی
2. دریچه این شیر یک طرفه است و به خط مکش متصل میباشد. این بخش داخل سیلندر قرار میگیرد و پمپ را پر نگه میدارد چون وزن پمپ را تحمل میکند در قسمت پایینی سیلندر قرار میگیرد و گاهی اوقات سوییچ شناور به آن متصل میشود در نتیجه دوزینگ پمپ یک زنگ اخطار دارد که در صورت حرکت محصول فعال میشود. از دوزینگ پمپ به عنوان پمپ تزریق مواد شیمیایی نیز استفاده می شود.
3. ممکن است دوزینگ پمپ در اندازه و جنس متفاوت باشد اما یه طور کلی جنس این پمپ از پلاستیکهای مقاوم در برابر مواد شیمیایی (PVC )، لاستیک یا فولاد ضد زنگ است. این پمپ دارای یک خط مکش است که دارای یک راه ورودی میباشد و خط دوزینگ هم به مکش وصل است. مکانیک دوزینگ پمپ میتواند متفاوت باشد.
4. پمپ دوزینگ به طور کلی یک دارای یک PVC محکم یا یک لوله PE یا یک شلنگ محکم میباشد. گاهی اوقات در سیستمهای پرفشار بخار یا آب گرم، از فولاد ضد زنگ استفاده میشود. این پمپ میتواند فشار هوا را کاهش دهد.
5. در نقطه ایی که مایع وارد دوزینگ پمپ میشود، یک نقطه انژکتور وجود دارد.این بخش دارای یک شیر یک طرفه میباشد در نتیجه وقتی دوزینگ پمپ مقداری از مایع را وارد لوله میکند، میتواند بر فشار لوله غلبه کند و مایع را به جریان بیندازد.وقتی مقداری از مایع در لوله رها میشود یا زمانی که پمپ متوقف میشود، شیر یک طرفه حرکت مایع را متوقف میکند و از خسارت به پمپ جلوگیری میکند. انژکتور همچنین دارای یک لوله میباشد در نتیجه مایع وارد جریان میشود و به دیوار جانبی میرسد. با گذشت زمان محصولات محتلف از جمله اسیدها و اکسیدکننده ها مانند کلرین و پروکسید در صورتی که مایع سیال جریان پیدا کند، دیواره های لوله را از بین میبرند. آزاد شدن مایع سیال به وسط جریان باعث به وجود آمدن گرداب میشود و منجر به مخلوط شدن مایع سیال با مایعات دیگر میشود و واکنش مناسبی صورت میگیرد.
6. در دوزینگ پمپ یک سیستم کنترل وجود دارد تا از درست کار کردن دوزینگ پمپ اطمینان حاصل کند و همچنین مطمئن شود که دوزینگ پمپ به موقع روشن و خاموش میشود. این سیستم به سادگی تایمر کار میکند. همچنین ممکن است این سیستم با سیستمهای پیچیده تر ادغام شود.

انواع دوزینگ پمپ سه نوع دوزینگ پمپ مختلف وجود دارد. این پمپها از نظر کارکرد و مکانیسم پمپاژ کردن با یکدیگر متفاوت میباشند و برای برنامه های مختلف و پر فشار و مواد شیمیایی مناسب میباشند. آنها عبارتند از:

1. نوع دیافراگمی که به طور دائم مایع سیال به آن وارد میشود. در این نوع پمپ نوعی اتاقک پمپ وجود دارد که توسط پیستون و دیافراگم و دریپه های ورودی و خروجی پر و خالی میشوند. هنگاکی که محفظه به خاطر کشیده شدن به سمت پیستون با توجه به مقدار مایع سیال پر میشود، سپس حجم مورد نظر با سرعتی مشخص وارد محفظه میشود. این پمپها بسیار دقیق میباشند و سرعت جریان نسبتاً ثابتی را در حدود 6-250L / hr ارائه می دهند. این پمپ اگر به درستی کنترل شود همچنین میتواند دوز متغیری ارائه دهد.
2. نوع دیگری پمپ دیافراگمی وجود دارد که اما به جای این که سرعت جریان آهسته و دائمی داشته باشد، پمپ را توسط یک سیم پیچ مولد کنترل میکند. این سیم پیچ مواد شیمیایی را در مدت زمان مشخصی میکشد و سپس وارد پمپ میکند.
3. پمپهایی که در گوشه قرار میگیرند. این پمپها این توانایی را دارند که حجم مشخصی از مایع را از طریق دنده ها وارد پمپ کنند. حجمی که بین این لایه ها وجود دارد به دقیقی پمپهای دیافراگم نیست و آنها همچنین دارای یک سطح پوشاننده هستند.

پمپ دوزینگ یکی از مهمترین و پرکاربردترین پمپهایی میباشد که در صنعت مورد استفاده قرار میگیرد و میتواند مقدار مشخصی از مواد شیمیایی مانند اسیدها، سیالات خورنده و مایعات ویسکوز را در محل مورد نظر پمپاژ کند به همین دلیل این پمپ، دوزینگ پمپ نامیده میشود. پمپاژ کردن در این پمپ به طور دستی و اتوماتیک انجام میشود و با توجه به مقدار فشار سیستم قابل تنظیم میباشد. دوزینگ پمپها در انواع دیافراگمی،پیستونی و پریستالیتیک موجود میباشند. پمپ دوزینگ از نظر پمپ قابل پمپاژ به دو دسته تقسیم میشوند: دوزینگ پمپ پودر و گرانول و دوزینگ پمپ انواع مایعات و مواد شیمیایی.

ساختار تشکیل دهنده پمپ دوزینگ

اجزای تشکیل دهنده این پمپ ها با توجه به مدل دیافراگمی، پیستونی و پریستالیتیک متفاوت میباشد. مهمترین اجزای تشکیل دهنده دوزینگ پمپ پیستونی عبارتند از: سیلندر، پیستون ، میل لنگ ،آب بند، شیر ورودی و شیر خروجی. مهمترین اجزای دوزینگ پمپ دیافراگمی عبارتند از: محفظه، پلانجر، دیافراگم، میل لنگ، شیرهای ورودی و شیرهای خروجی و مهمترین اجزای دوزینگ پمپ   پریستالیتیک عبارتند از: لوله انعطاف پذیر،غلتک و روتور.

کاربرد دوزینگ پمپ در صنعت آب و فاضلاب:

برای جلوگیری از خوردگی در سیستم تصفیه خانه، آب وارد دیگهای بخار میشود و پمپاز مواد برای تنظیم PH صورت میگیرد.همچنین برای گند زدایی آب درون لوله از آن استفاده میشود و برای کنترل PH ، اسیدها و مواد قلیایی نیز مورد استفاده قرار میگیرد

کاربرد پمپ دوزینگ در صنایع شیمیایی و پتروشیمی:

برای تنظیم PH از طریق انواع اسیدها، سولفوریک و نیتریک مورد استفاده قرار میگیرد و همچنین برای تزریق رنگ به بنزین نیز مورد استفاده قرار میگیرد.

مدل های پمپ کلرزن جسکو

دوزینگ پمپ جسکو مدل MAGADOS

•  پمپ کلرزن جسکو به دلیل آب بندی کامل برای تزریق مواد سمی و خطرناک مناسب می باشد.
• قابلیت تحمل فشار از ۳ تا 16 بار را دارند.
• قدرت این مدل پمپ کلرزن جسکو 8 تا 22 وات است.
• دارای فرکانس 50 هرتز می باشد.
• دبی پمپ کلرزن جسکو از 0.36 تا 13 لیتر بر ساعت متغیر می باشد.
• دارای ولتاژ 115 و 230 وات می باشد.

دوزینگ پمپ دیافراگمی جسکو MEMDOS SMART

•  پمپ کلرزن جسکو دیافراگمی برای سری سیالات مختلفی قابل استفاده است.
• این مدل از دوزینگ پمپ جسکو برای دبی های کمتر با دقت بالاتر استفاده می شود.
• قابلیت تحمل فشار از 3 تا 20 بار را دارند.
• قدرت موتور دوزینگ پمپ جسکو 25 وات است.
• دارای فرکانس 50 هرتز می باشد.
• دبی دوزینگ پمپ جسکو از 2.4 تا 30.7 لیتر بر ساعت متغیر می باشد.
• دارای ولتاژ 115 و 240 وات می باشد.  

پمپ کلرزن پریستالتیک جسکو

•  پمپ کلرزن جسکو پریستالتیک از معمول ترین مدل های دوزینگ پمپ می باشد.
• دارای راندمان بالا و طول عمر زیاد نسبت به دوزینگ پمپ های دیگر
• حداکثر فشار کاربردی این دوزینگ پمپ 5 بار است.
• قدرت موتور دوزینگ پمپ جسکو 5 وات است.
• دارای فرکانس 50 هرتز
• دبی دوزینگ پمپ جسکو 1.8 لیتر بر ساعت می باشد.
• دارای ولتاژ 230 وات می باشد.
• در برابر کلریدریک اسید و سولفوریک اسید مقاوم است.

دوزینگ پمپ دیافراگمی جسکو

•  پمپ کلرزن دیافراگمی جسکو به دلیل آب بندی کامل برای تزریق مواد سمی و خطرناک مناسب می باشد.
• قابلیت تحمل فشار از 5 تا 16 بار را دارند.
• قدرت این مدل دوزینگ پمپ دیافراگمی جسکو 0.12 تا 0.75 کیلو وات است.
• دارای فرکانس 50 هرتز می باشد.
• دبی پمپ کلرزن استخر جسکو از 4 تا 1020 لیتر بر ساعت متغیر می باشد.
• دارای ولتاژ 115 و 230 وات می باشد.
•  دوزینگ پمپ جسکو دارای راندمان 90 درصد می باشد.
• برای مدل های ضد انفجار موتورهای ۳ فاز در نظر گرفته شده است.

دوزینگ پمپ پیستونی جسکو

•  پمپ کلرزن پیستونی جسکو شامل سری های REKOS و FEDOS و KARDOS می شود.
• پمپ کلرزن جسکو پیستونی برای پمپاژ دبی های کم سیالات استفاده می شود.
• قابلیت تحمل فشار از 5 تا 200 بار را دارند.
• قدرت موتور دوزینگ پمپ جسکو 0.12 تا 0.75 کیلو وات است.
• دارای فرکانس 50 هرتز
• دبی دوزینگ پمپ جسکو از 0.17 تا 725 لیتر بر ساعت می باشد.
• دارای ولتاژ 24 و 230 وات می باشد.

مدل های دوزینگ پمپ گراندفوس آلدوز

دوزینگ پمپ دیافراگمی آلدوز سری DMX

• دیافراگم این سری دوزینگ پمپ گراندفوس آلدوز قوی و کارامد است
• موتور آن با کیفیت و بازده بالا می باشد و کمترین نیاز را به تعمیر خواهد داشت.
• در تصفیه آب، صنایع دارویی، پزشکی، برج های خنک کننده، صنایع غذایی و … کاربرد فراوان دارد.
• دارای دقت بالا با تنها 1.5درصد خطا
• مدل های کوچکتر پمپ تزریق آلدوز دارای بدنه پلاستیکی و مدل های بزرگتر آن از جنس آلومینیوم اپوکسی شده است.
• جنس دیافراگم آن PTEE یا NBR است.
• دبی ماکزیمم دوزینگ پمپ گراندفوس آلدوز 8000 لیتر بر ساعت است.
• توان آن از 0.09 تا 1.5 کیلو وات
• فشار ماکزیمم آن  10 بار است.
• حداکثر دمای سیال برای PP  و PVC چهل درجه و برای AISI هفتاد درجه سانتیگراد است. 

دوزینگ پمپ پیستونی آلدوز سری DMH

•  از قوی ترین سری دوزینگ پمپ گرانفوس آلدوز می باشد.
• کاربرد دوزینگ پمپ گراندفوس آلدوز در مواردی است که نیاز به فشار و دبی بالا دارند می باشد.
• ماکزیمم فشار اعمال شده روی آن 200 بار است.
• خطای کم این دوزینگ پمپ (1.5 درصد) باعث دقت بالای آن شده است.
• جنس آن از آلومینیوم پروکسی شده است.
• دیافراگم ان PTFE است.
• دارای توان 0.09 تا 1.1 است.
•  حداکثر دبی آن تا 3000 لیتر بر دقیقه است.
• جهت ضدعفونی و کلرزنی
• حداکثر دمای سیال برای PP  و PVC چهل درجه و برای AISI هفتاد درجه سانتیگراد است. 

دوزینگ پمپ گراندفوس آلدوز دیجیتالی سری DME

•  دارای مصارف فراوانی در دبی های 60 تا 940 لیتر بر ساعت می باشد.
• دارای استپ موتور می باشد که باعث شده پمپ با دقت بالاتری کار کند.
• دوزینگ پمپ گراندفوس آلدوز دارای صفحه نمایش دیجیتالی که امکان تنظیمات ساده را فراهم نموده است.
• دارای نصب و راه اندازی ساده
• هد این دوزینگ پمپ گراندفوس آلمان استنلس استیل می باشد.
• جهت ضدعفونی و کلرزنی
• جهت تزریق سیالات با ویسکوزیته بالاتر مناسب است.
• محدودهفشار 4 تا ۱۰ بار
• توان پمپ تزریق گراندفوس آلدوز 67 تا 240 وات است.
• حداکثر دمای سیال باید 45 درجه سانتیگراد باشد.

(دوزینگ پمپ چیست ؟ – مترینگ پمپ چیست ؟ فروش دوزینگ پمپ – لیست قیمت دوزینگ پمپ) استاندارد API-675 بیان کننده حداقل نکات فنی مورد نیاز جهت ساخت پمپ های دوزینگ یا جابجایی مثبت میباشد. استاندارد API-675 برای پمپ های تزریق مورد استفاده درصنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرد وکاملترین استاندارد در طراحی دوزینگ ها است. دوزینگ پمپ ها یا پمپ های مترینگ گونه ای از پمپ های جابجایی مثبت اند که می توانند مقدار دقیقی از سیال را پمپاژ نمایند و به همین جهت به آنها دوزینگ پمپ یا مترینگ پمپ گفته می شوداز آنجا که دبی پمپ های سانتریفوژ و روتاری بسته به فشار سیستم تغییر می کند، بنابراین هیچ یک از پمپ های مذکور نمی تواند به عنوان دوزینگ پمپ مورد استفاده قرار گیرد. معمولاً تنها پمپ های پیستونی و پیستون دیافراگمی این امکان را دارند که در رده پمپ های دوزینگ قرار گیرند. دبی این پمپ ها به صورت دستی و یا اتوماتیک و بسته به شرایط فرآیند قابل تغییر می باشد. این پمپ ها قادرند محدوده وسیعی از مواد شیمیایی حاوی اسیدها، سیالات خورنده و یا مایعات ویسکوز و اسلاری را پمپاژ نمایند. دقت کورس های رفت و برگشتی این پمپ ها بسیار بالا می باشد چرا که می بایست در هر کورس دوز صحیحی از سیال را پمپاژ نمایند. دوزینگ پمپ های تزریق: در پمپ های تزریق پارامترهای مهمی مورد بررسی قرار می گیرند که دبی و فشار پمپ تزریق از جمله آن پارامترها است پمپهای تزریق سطح وسیعی از دبی را دارا می باشند که از یک لیتر در ساعت آغاز می گردد و تا ۵۰۰۰ لیتر در ساعت ادامه دارد، این سطح گستردگی در رابطه با فشار، از یک بار فشار تا ۱۰۰۰ بار فشار ادامه می یابد. بر اساس کاتالوگ شرکتها، پمپ های تزریق تا دمای ۱۰۰ درجه سانتی گراد را تحمل می کنند. دوزینگ پمپ و صنایع شیمیایی: دوزینگ پمپ ها از مهم ترین و کاراترین پمپ‌ هایی هستند که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند، که می تواند مقدار مشخصی از انواع مواد شیمیایی (شامل اسیدها، سیالات خورنده و یا مایعات ویسکوز و اسلاری) را در محل مورد نیاز پمپاژ نماید. انواع دوزینگ پمپ ها : دوزینگ پمپ ها توانایی انتقال سیال وغیر سیال را دارند دوزینگ پمپ پودر و گرانول دوزینگ پمپ انواع مایعات و مواد شیمیایی موارد استفاده از پمپ های دوزینگ هنگامی که دبی سیستم کمی پایین باشد هنگامی که فشار سیستم کمی بالا باشد هنگامی که مقدار دقیقی از سیال باید پمپاژ شود هنگامی که پمپاژ سیال با استفاده از رایانه، میکروپروسورها، کنترل کنند DCS ،PLC و یا شیرهای تناسبی کنترل شود هنگامی که نیاز به انتقال سیالات خورنده و مواد آتش زا داشته باشد هنگامی که نیاز به تزریق سیالات، ویسکوز و اسلاری ها داریم ساختمان دوزینگ پمپ ها: قطعات تشکیل دهنده این پمپ ها با توجه به مدل پیستونی، دیافراگمی یا پریستالیتیک متفاوت است مهم ترین اجزای دوزینگ پمپ های پیستونی میل لنگ – سیلندر – پیستون – آب بند – شیر ورودی – شیر خروجی مهم ترین اجزای دوزینگ پمپ های دیافراگمی محفظه – دیافراگم – پلانجر – میل لنگ یا هوای فشرده یا بخار فشرده – شیر¬های ورودی – شیر¬های خروجی مهمترین اجزای مدل پریستالیتیک غلتک – روتور – لوله انعطاف پذیر کاربرد دوزینگ پمپ در صنعت آب و فاضلاب: جهت جلوگیری از خوردگی در سیستم تصفیه خانه، بویلر ها و دیگ های بخار و پمپاژسیال جهت تنظیم PH 1 – موارد مصرف گوناگونی دارد جهت گند زدایی آب درون خطوط لوله ها از هیپوکلرید سدیم (Naocl) 2 – آب ژوال یا وایتکس موارد مصرف زیادی دارد جهت انعقاد در سیستم تصفیه از آلومینیم سولفات (Aluminum Sulfate) هیدروکسید سولفات آلومینیوم کلرید مورد مصرف قرار می گیرد مورد استفاده قرار می گیرد (Antiscalant) سیستم RO3 – از آنتی اسکالنت جهت جلوگیری از رسوب در اسید ها و قلیایی ها مورد استفاده قرار می گیرد PH جهت کنترل جهت ازبین بردن منگنز و آهن در سیستم تصفیه از پرمنگنات پتاسیم مورد مصرف دارد جهت گرفتن سختی آب از پلی فسفات موارد استفاده دارد جهت از بین بردن اکسیژن محلول در آب از بیو سولفات سدیم مورداستفاده قرار می گیرد جهت جذب سیانید و مواد فلزی محلول در آب و تنظیم PH از جوش شیرین یا سود سوز آور، کاستینک (هیدروکسید استفاده می شود. ساختار پمپ های دوزینگ: محرکه عموماً محرکه این پمپ ها یک الکتروموتور جریان متناوب AC دور ثابت می باشد. در بعضی موارد ممکن است الکتروموتورهاي دور متغیرویا اینورتر دار نیز مورد استفاده قرار گیرد. مکانیزم حرکت مکانیزم حرکت بگونه اي است که حرکت دورانی الکتروموتور به حرکت رفت و برگشتی تبدیل می گردد. پمپ هایی که در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد، اجزا مکانیزم حرکتی آنها درون روغن قرار می گیرد تا عملکرد مداوم سیستم تضمین گردد. تنظیم دبی (خروجی تزریق) دبی پمپ با تغییر طول موثر کورس و یا تغییر سرعت کورس تنظیم می گردد. بیشتر دوزینگ پمپ ها از یک پیچ میکرومتر یا چیزي شبیه آن براي تنظیم دبی استفاده می کنند در این حالت عملگر با سیگنالی که از سیستم دریافت می کند، دبی را به صورت اتوماتیک ازصفر تا صد در صد تنظیم می کند. گذرگاه سیال طراحی گذرگاه سیال و متریال آن با توجه به سرویس کاري پمپ و خصوصیات سیال مشخص می شود. مواردي همچون دما، دبی، ویسکوزیته، خورندگی سیال و فاکتورهاي دیگری که در سیستم طراحی شده است. محدوده دبی و فشار ماکزیمم دبی هر پمپ با توجه به نسبت گیربکس، قطر پیستون و دور الکتروموتور تعیین می شود. معمولاً در محدوده دقیق 1 لیتر بر ساعت شروع می شود وتا 15000 لیتر در ساعت ادامه می یابد.فشار کاری با توجه به نیاز کار از1 بار تا2000 بار متغیر است. تجهیزات جانبی دوزینگ پمپ: انتخاب صحیح تجهیزات جانبی نقش مهمی در عملکرد مناسب پمپ‌های دوزینگ دارد. شیرهای اطمینان برای محافظت از سیستم هنگام افزایش فشار بیش از حد مجاز. شیرهای Back Pressure زمانی که اختلاف فشار رانش و مکش کمتر از ۵/۱ بار باشد، استفاده می‌شود. دمپرهای پالس جریان Pulsation Dampeners پمپ‌های مترینگ از نوع جابجایی مثبت هستند و حرکت رفت و برگشتی سبب ایجاد جریان خروجی به صورت پالسی می‌شود. دمپرها یا تعدیل کننده ها پالس‌ها را از بین برده و جریان خروجی را به حالت خطی و ثابت نزدیک می‌کنند. صافی ها صافی‌ها در ورودی پمپ قرار می‌گیرند و از ورود ذرات و اجسام ریز به پمپ وسوپاپ ها جلوگیری می کند. کاربرد دوزینگ پمپ ها – مترینگ پمپ ها • صنایع نفت گاز و پتروشیمی • صنایع غذایی • صنایع دارویی • صنایع شیمیایی • صنایع چوب رنگ و کاغذ • صنایع نیشکر • صنایع فولاد • صنایع کشاورزی • سایر صنایع صنعتی و …. نحوه تشخیص استاندارد مکانیزم دوزینگ پمپ ها : معمولی و API 675 پمپ هاي رفت وبرگشتي در سه دسته كلي زيرطبقه بندي مي شوند: تعریف کامل و جامع دوزینگ پمپ (مترینگ پمپ ) چیست؟ انواع دوزینگ پمپ ها و انواع استانداردهای دوزینگ پمپ چیست؟ بهترین نوع دوزینگ پمپ چیست؟ چرا باید از دوزینگ پمپ استفاده کنیم؟ ۱ -پمپ هاي پيستونيPump Piston ۲ -پمپ هاي پلانجريPump Plunger ۳ -پمپ هاي ديافراگميPump Diaphragm پمپ هاي رفت وبرگشتي پيستونيPump Piston اصول كار يك پمپ رفت و برگشتي پيستوني مبتني بر حركت رفت و برگشتي پيستون درداخل سيلندر است. اين پمپ ها متناسب با سيستم مكانيكي محرك پيستون تعداد و طرز قرار گرفتن سيلندرها سيستم سوپاپ ها و … به انواع مختلفي دسته بندي مي شوند. دراين نوع پمپ هاوقتي پيستون درحالت مكش است دراثرافزايش حجم درداخل سيلندرخلا ايجادمي شود(كاهش فشار)وباعث ورودمايع ازطريق شيرورودي به سيلندرمي شود(البته دراين حالت به علت بالابودن فشارلاين خروجي واعمال ان روي ولوخروجي شيرخروجي بسته است)ووقتي كه پيستون درجهت تراكم حركت مي كند باعث بالارفتن فشاردرسيلندرمي شود(وموجب بسته شدن ولو ورودي پمپ مي شود)ودراثربالاتررفتن فشار سيلندر شير خروجي بازمي شودوسيال داخل سيلندربه طرف لوله خروجي هدايت مي شودكه پي درپي انجام شدن اين عمل باعث پمپاژمايع مي گردد. از ويژگيهاي عمومي پمپ هاي رفت و برگشتي علاوه بر صفت جابجائي مثبت ، تناسب مستقيم مقدار جريان خروجي آنها با حجم جابجائي و سرعت خطي پيستون است . همچنين كلرنس بين پيستون وسيلندرمعمولابسياركم است تاازبرگشت مايع ازقسمت هاي اطراف پيستون درجهت عكس(نشتي داخلي) كه باعث كم شدن بازدهي پمپ مي شود ممانعت شود. البته درپمپ هاي باسايز بالاتوسط پيستون رينگ ها اين عمل انجام مي شود. براي پمپ هاي رفت و برگشتي دو محدودة كاري وجود دارد: ۱ -حداكثر فشار كاري طراحي ٢ –حداكثر دور مجاز ظرفيت اسمي اين پمپ ها عبارتست از حاصل ضرب اندازه (حجم جابجائي) در سرعت پمپ ( تعداد كورس دردقيقه) . اگرازنظرتوان ورودي كمبودي وجودنداشته نباشدودستگاه گرداننده بتواندان راتامين كند فشار توليدي مي تواند به حد خطرناكي افزايش پيداكند. مقدار حداكثرمجاز فشار كاري طراحي پمپ را مقاومت مكانيكي اجزا پمپ در مقابل فشار داخلـي تعيـين مـي كنند ولي درعين حال حداكثر سرعت خطي مجاز پيستون ،كار رضايتبخش سوپاپها و حداقل زمان كافي بـراي پر شدن سيلندر از مايع وضعيت كاردهي پمپ ،را مشخص مي كند . سرعت خطي پيستون بطور غير مستقيم روي مقدار فلوي پمپ موثر است از اين رو در مواقعي كه سـرعت كاري پمپ زياد باشد (تعداددوردردقيقه) ممكن است لازم باشد مقدار جابجايي Strokeپمـپ كـم شـود كـه اينكار سبب كاهش ظرفيت (فلو ) پمپ مي شود .هر چه غلظت (لزجت) مايع پمپ شونده بيشتر باشد ، براي پر شدن سيلندر از مايع به زمان بيشتري نياز است بدون آنكه مسئله جدايي جريان و يا كانالي شـدن جريـان بوجود ايد و در نتيجه بايد دور پمپ كمتر شود . ساختمان پمپ هاي رفت وبرگشتي ازقطعات اصلي زيرتشكيل شده اند: 1- سيلندركه محل قرارگيري پيستون است. ۲ -پيستون به عنوان عامل حركت وتغييرحجم سيلندر. ۳- رينگ هاي پيستون براي اب بندي فاصله بين پيستون وجداره سيلندر -4ولوهاي ورودي وخروجي به عنوان عامل قطع ووصل كننده جريان مايع هستند. – 5محفظه اب بندي وپكينگ براي ممانعت ازنشت مايع داخل پمپ بطرف بيرون. -6سيستم روغنكاري پكينگ ها(همراه بامكانيزم ان)جهت روغنكاري پكينگ ها. ۷ -كراس هد كه وظيفه ان كنترل كردن حركت هاي جانبي پيستون است . ۸-مكانيزم تبديل حركت دوراني به حركت رفت وبرگشتي.شامل: الف ميل لنگ ب-ياتاقان هاي ثابت ومتحرك ج-دسته شاتون د-چرخ دنده هاي كاهش دهنده دور ۹-سيستم روغنكاري قسمت هاي متحرك مشخصه هاي كاري پمپ هاي پيستوني نقطه كاري واقعي اين پمپ ها رابا تغييردادن قدرت (توان ) ورودي ، راندمان و درجه حرارت مايع مي تـوان تغيير داد. در اين پمپ ها ابتدا با افزايش هد (فشار خروجي ) راندمان با شيب تندي صعود مي كنـد و سـپس تقريبًا ثابت مي ماند . به اين ترتيب وقتي نقطه كاري در محدودة تغييـرات هـد و ظرفيـت جابجـا مـي شـود راندمان تغيير چنداني نمي كند (براي سرعتهاي مختلف ) البته بايد در نظر داشت كـه بـا تغييـر طـرح پمـپ راندمان به نحو موثري تغيير خواهدكرد . از آنجائي كه توان مصرفي تقريبًا ب ا فشار توليـدي پمـپ متناسـب است گاها شرايط اضافه بارLoad Overنيز مي تواند براي اين پمپ ها بوجود آيد. با توجه به نكته فوق مقدار جريان خروجي پمپ را نبايد بابازوبسته نمودن ولوهاي تعبيه شده در خروجي ياورودي پمپ تغييـرداد زيـرا علاوه برخطرات ناشي ازافزايش فشارباعث افزايش توان ياامپرمصرفي نيزمي شود. درزيرمنحني مشخصه اين نوع پمپ هااورده شده است. براي تغيير مقدار فلوازروش هاي زيراستفاده مي شود: روش هاي كنترل فلوي پمپ هاي رفت وبرگشتي ۱- بــاكم وزيــاد كــردن دورسيســتم گرداننــده كــه درعمــل بــه دليــل ثابــت بــودن دورالكتروموتورهــا كمترمورداستفاده واقع مي شود. ۲-تغييرمقدار حجم جابجائي پيستون(تغييردادن كورس پيستون) كه بااستفاده ازمكانيزم هـاي مخصوصـي كـه شامل چرخ دنده و…..است انجام مي شود. پمپ هاي نوع پلانجريPump Plunger ساختمان واصول كارپمپ هاي پلانجري با پمپ ه اي پيستوني دقيقا يكسان است وتفـاوت انهادرابعـاد پيسـتون هاوپلانجرهاست . طول پلانجرها نسبت به قطرشان بيشتراست ومعمولا براي كارهاي ظريف ودرجاهائي كـه كنترل شديدي ازنظرمقدارفلوي مايع پمپ شونده بخصوص درحجم هاي كم مورد نيازباشد .كـاربردفراواني دارند ومعمولا براي فلوهاي پايين وفشارهاي بالابكارمي روند وموارداستفاده انها براي تزريق مـواد شـيميائي وهمچنين به عنوان پمپ هاي روغنكاري قطـره اي بـراي روغنكـاري پيسـتون رينـگ هاوپكينـگ رينـگ هـاي كمپرسورها وپمپ هاي رفت وبرگشتي است .وحسن انها به قابـل انـدازه گيـري بـودن وتغييرميـزان فلـوي انهاست كه با تغييردادن كورس پلانجرعملي مي شود. در اين نوع پمپ ها با توجه به زيادبودن طول پلانجرها ونهايتـا زيـادبودن سـطح تماسـي پلانجروسـيلندرمثل پمپ هاي پيستوني نيازي به اب بندي داخلي (پيستون رينگ)ندارند. در صفحه بعد شمائي از يك عدد پمپ قطره اي نوع پلانجري رفت و ب رگشتي نشان داده شده است . حركت پلانجر به سمت بالابراي حالت تراكم توسط ميل بادامكي كه باميل لنـگ حركـت مـي كنـدانجام مـي شـودو توسط فنرپلانجر به سمت پايين حركت مي كندتاعمل مكش انجام شود . قطعات اصلي اين پمپ ها شامل: ۱ -پلانجروسيلندر. ۲ -شير يك طرفهValve Check ورودي. ۳ -شيريك طرفه خروجي ۴ -لوله ورودي وصافي. ۵ -سيستم تحريك كننده پلانجروفنربرگرداننده. ۶ -درپوش شيشه اي همراه باپيچ هواگيري واورينگ ها. ۷ -مكانيزم تغييركورس پلانجر. ۸ -Glass Sightنشان دهنده روغن. ۹ -بدنه پمپ. لازم به توضيح است كه فشارخروجي اين نوع پمپ هارافشارسيستمي كه خروجي پمپ بـه ان متصـل شـده است تعيين مي كند .وبدنـه هـاي انهـاطوري طراحـي شـده اسـت كـه قادربـه تحمـل فشـارهاي بالاتاچنـدين هزارپوندبراينچ مربع راداشته باشند. پمپهاي ديافراگميPump Diaphragm پمپ هاي ديافراگمي جزگروه پمپ هاي رفت و بر گشتي هستند كه المان پمپ را يك ديافراگم قابل ارتجـاع تشكيل مي دهد .اين پمپ هاازلحاظ اصول كاربسيار مشابه پمپ هاي نوع پيستوني يا پلانجري مـي باشـندبااين تفاوت كه درپمپ هاي پيستوني حركت پيستون ياپلانجرمستقيماباعث جابجاشدن مايع مي شودولي در پمـپ هاي نوع ديافراگمي حركـت رفـت وبرگشـتي روي ديـافراگم اعمـال مـي شـودوانقبا ض وانبسـاط ان باعـث تغييرحجم داخل پمپ وورودوخروج مايع مي شود. ديافراگم ها بسته به طراحـي پمـپ براسـاس فشـاردرجه حـرارت و ….. ازجـنس هـاي مختلفـي نظيرلاسـتيك فلزوياپلاستيك هاي مخصوصي ساخته مي شوند. محاسن پمپ ها ي ديافراگمي ۱ -مهمترين حسن اين پمپ هاعدم تماس بين مايع پمپ شونده باقطعات پمپ است كه عاملي حيـاتي ومهـم براي پمپاژ موادسمي وخطرناك بشمارمي ايد. ۲ -از ويژگيهاي بارز پمپ ديافراگمي آن است كه تنها ديافراگم و مجاري ورودي و خروجـي پمـپ بـا مـايع پمپ شونده در تماس است. ۳ -اين پمپ هانيازبه اب بندي ندارند ومي توان ادعا كرد كه نشتي اين گونه پمپ ها صددرصدصفراست ظرفيت اينگونه پمپ ها با قطر ديافراگم ، ميزان حركت ديافراگم (كورس حركـت) و تعـداد تكـرار حركـت رفت و بر گشتي در واحد زمان ( سرعت حركت) نسبت مستقيم دارد . از آنجـائي كـه مقـدار حركـت قابـل دستيابي ديافراگم محدوداست وبطور قابل ملاحظه اي قطران كمتر از قطر ديـافراگم پمـپ اسـت ، حـداكثر ظرفيت پمپ( با قطر ديافراگم ثابت )عملآ به حداكثر سرعت رفت و برگشت ديافراگم كه معمولآ كم اسـت بستگي خواهد داشت.در ساختمان اين پمپ ها شيرهاي ورودي و خروجـي كـه معمـولآاز نـوع Valve Ball ساده و يا شيرهاي مخروطي (با سوزن مخروطي) است بكاررفته است كه البته براي پمپهاي بزرگ شـيرهاي ديسكي مناسب تراست. همانگونه كه قبلآ اشاره شد بـا تنظـيم ميـزان كـورس يـا حركـت ديـافراگم كـه درپمـپ هـاي نـوع عملگـر هيدروليكي باكم وزيادكردن فشارروغن زيـر ديـافراگم انجـام مـي شـود و يـا سـرعت پمـپ (تعـدادكورس درواحدزمان) و يا هر دو مي توان ظرفيت ايـن پمـپ هـا را تغييـر داد . در صـورت لـزوم مـي تـوان از دو ديافراگم متوالي كه روي هم قرارمي گيرند استفاده كرد كه در صورت پاره شدن يكي از آنها ديگري جلوي نشتي مايع را بگيرد. انواع پمپهاي ديافراگمي عبارتند از: ۱پمپ ديافراگمي مكانيكي كه در آن ديافاگم به يك مكانيزم رفت وبرگشتي مكانيكي مثل ميل بادامك خـارج ازمركز ياحركت شيطانك كه حركت نوساني يا رفت و برگشتي را به آن انتقال مـي دهـد مـرت بط اسـت كـه نمونه كاربردي ان پمپ هاي بنزين اتومبيل ياسيفون است. مقدمات لازم براي راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي ۱-چك كردن سطح روغن داخل محفظه روغن. ۲-گرم كردن يكنواخت پمپ درصورت لزوم. ۳-هواگيري پمپ . ۴-بازكردن مسيرهاي اب خنك كننده درصورت وجود. ۵-درسرويس قراردادن سيستم روغنكاري مركزي درصورت وجود. ۶-چك كردن جهت چرخش الكتروموتور. ۷-اطمينان ازروان چرخيدن وگيرنداشتن پمپ ۸-چك كردن كليه قسمت ها ازنظرنشتي. ۹-اطمينان كامل ازروان بودن ولوهاي ورودي خروجي ومسيركنارگذر. مراحل راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي براي راه اندازي اين نوع پمپ ها مراحل زير بايدانجام شود: ۱–بازنمودن مسيركنارگذر. ۲-بازكردن ولو ورودي پمپ. ۲ -بازنمودن ولوخروجي درصورتي كه روي مسيرخروجي شيريك طرفه يا چك ولو نصب شده باشد ۳-بستن ولومسيرخروجي پمپ درصورتي كه شيريك طرفه نصب نشده باشدوفشارپشت پمپ بالاباشد. ۴-اماده سازي وراه اندازي سيستم گرداننده . ۵ -بستن تدريجي ولومسيركنارگذر(درصورتي كه ولوخروجي بازباشد( مراحل ازسرويس خارج كردن پمپ هاي رفت وبرگشتي ۱ -بازكردن تدريجي مسيركنارگذر. ۲ -بستن تدريجي ولوخروجي. ۳-ازسرويس خارج نمودن دستگاه گرداننده چك هاي روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي ۱-چك كردن فشارهاي ورودي وخروجي. ۲-چك كردن ميزان امپر الكتروموتور. ۳-چك كردن نشتي هاي روغن ومايع پمپ شونده. ۴-چك كردن مقدارلرزش وسروصداي غيرعادي. ۵-چك كردن دماي ياتاقان هاو… ۶ -چك كردن سطح روغن محفظه روغن. ۷-چك كردن مقدارفلوي پمپ. معايب روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي ۱-خرابي شيرهاي يك طرفه داخلي. ۲-متناسب نبودن كورس پلانجرياديافراگ ۳-زيادبودن كلرنس هاي داخلي. ۴-اشكال درمكانيزم تبديل حركت دوراني به رفت وبرگشتي راه هاي اصلاح مشكل چرخش روغن شامل: ۱ -تغيير درجه حرارت روغن ۲-تغييردادن نوع روغن ۳-تغييردادن كلرنس يا تاقان ۴ -تغييردادن فشار روغن ۵ –تغيير نوع ياتاقان انرژي فشاري:هدانرژي فشار:فشار چسیت؟ فشارعبارتست ازمقدارنيروئي كه توسط سيال برواحد سطح اعمال مي كند كه مقـداراين نيرودرتمـام جهـات يكسان است ومي توان ان رابرحسب ارتفاع ستوني ازمايع تعريف كرد. مقداران براي يك سيستم لوله كشي توسط فشارسنج ها اندازه گيري مي شود ولي براي اندازه گيـري دقيـق تر مي توان بااستفاده ازيك پيتوت تيوب كه سيال بادانسيته مناسبي دران ريختـه شـده اسـت (بيشترازدانسـيته مايع داخل لوله )بصورت زير ان را اندازه گيري كردكه ميزان اختلاف ارتفاع بين لوله ها مبـين هدفشار اسـت كه برحسب واحداندازه گيـري (ميليمتريـا……)ارتفـاع سـتون مـايع اسـت بطورمثـال ده سانتيمترسـتون جيـوه يا….است مسائلي كه باعث كاويتاسيون مي شوند: ١-افت فشاربيش از حد در قسمت ورودي پمپ به دليل گرفتگي صافي و لوله هـا و…. كـه باعـث تبخ يـر مايع در اين ناحيه مي شود و شرايط رابراي تبخيروتشكيل حباب زياد مي كند. ٢- كار كردن پمپ درشرا يط غير طراحي ( فلوي بيش از حد ) به دليل بالا رفتن دور پمپ ويا افزايش بـيش از حد قطر پروانه كه باعث افزايش فلوو زياد شدن سرعت مايع در قسـمت ورودي پمـپ ونهايتـا كـاهش فشاردرورودي آن مي شود. ٣-بالا رفتن دماي مايع پمپ كه باعث بالا رفتن فشار بخار مايع مي شـود(زودترتبخيرشـدن مـايع درورودي پمپ) و شرايط را براي كاويتاسيون بوجود مي اورد ٤-زياد شدن ارتفاع مكش پمپ ها. ٥-تغيير مايع پمپ شونده به دليل تغييرات شرايط عملياتي (پمپاژ مايعات سبك تر) وظايف اصلي ياتاقان ها شامل ۱ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي شعاعي ۲ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي محوري ۳ -كاهش اصطكاك ۴ -قراردادن محوردريك موقيت مناسب عوامل كاهشدهنده طول عمربال برينگ ها ۱-مسائل ومشكلات ناشي ازنصب ۲-عدم هم محوري ۳-باربيش ازحدروي برينگ ۴-گرماي بيش ازحد ۵-روغن نامناسب ۶-روغنكاري ناقص ۷-مناسب نبودن برينگ براي ان شرايط(طراحي غلط) ۸-كثيف بودن روغن ۹-ارتعاشات بيش ازحدمحور ۱۰-مسائل ناشي ازحمل ونقل ۱۱-جريان هاي الكتريكي مسائلي كه باعث كم شدن فلو میشود: ۱-هواگيري نشدن كامل پمپ ۲-پائين بودن سرعت گرداننده . ۳-بالا بودن بيش از حد فشار خروجي . ۴ -نشتي هاي داخلی . و… به طور کلی تقسیم بندی زیر برای انواع پمپ های دوزینگ انجام شده است: – پمپ های سولنوئیدی – پمپ های موتوری – پمپ های پروسس پمپ های سولنوئیدی: این پمپ ها دارای مگنت می باشند. با ورود جریان برق، این مگنت دارای بار الکتریکی شده و توسط میدان مغناطیسی بوجود آمده شفت فلزی را به حرکت در می آورد و با قطع و وصل شدن جریان، شفت با یک فنر به عقب رانده می شود. این شفت متصل به دیافراگم یا پیستون بوده و به این روش عملیات مکش و تزریق انجام می گردد. پمپ های موتوری: در این دسته از پمپ ها نیرو توسط یک الکتروموتور به قسمت جعبه دنده منتقل شده و توسط یک شفت متصل به دیافراگم با پیستون عمل رفت و برگشت و در نهایت دوزینگ انجام می شود. پمپ های پروسس: این مجموعه شامل دسته ‌ای از پمپ ‌ها می ‌باشد که ظرفیت ‌های دوزینگ بالا و یا فشارهای بالا را تأمین می‌ کند. اغلب پمپ ‌های این مجموعه بر اساس api675 طراحی شده ‌اند و قابلیت کارکرد در شرایط انفجاری را نیز دارند. پمپ هاي نوع جابجائي مثبت: پمپ هاي نوع جابجائي مثبت به پمپ هائي اطلاق مي شـود كـه درهركـورس كـاري كـه انجـام مـي دهنـد مقدارمشخصي ازمايع راپمپاژ مي كنندومقدارمايع پمپاژ شده رابطه مستقيم با تعداد كورس هاي انجام شـده دارد.دراين نوع پمپ هااگرشيرمسيرخروجي انها بسته شودكاركردن پمـپ باعـث افـزايش فشـاربيش ازحـد خروجي ونهايتا شكسته شدن وتركيدن بدنه پمپ و لوله ها مي شود. اين نوع پمپ ها به دودسته اصلي طبقه بندي مي شوند: الف- پمپ هاي رفت وبرگشتي ب- پمپ هاي دوار پمپ هاي رفت وبرگشتي: عمليات پمپاژ دراين نوع پمپ ها با استفاده ازاختلاف فشارايجاد شده دراثرتغيير حجم ناشـي ازحركـت رفـت وبرگشتي مكانيزم پمپ انجام مي شودكه باتوجه به ماهيت سـاختماني ايـن نـوع پمـپ هـا درصـورت تـامين قدرت مورد نيازبراي پمپ ودارابودن مقاومت كافي بدنه فشار پمپ راتابي نهايت مي توان افـزايش دادكـه يكي ازمحاسن مهم اين پمپ ها بشمارمي ايدولي ازطرف ديگردرصـورتي كـه جلـوي مسـيرخروجي انهابسـته شودافزايش فشارحاصله مـي توانـد باعـث تركيـدن بدنـه پمـپ وايجادخسـارت هـاي سـنگين جـاني ومـالي شود.همچنين باتوجه به نوساني بودن فشارهاي ورودي وخروجي اين پمپ هانيازبـه ظـروف متعـادل كننـده فشار Dampener دارند تافشارهاي نوساني رابه فشارهاي خطي تبديل كندبعلاوه اين كه نسبت به انواع پمـپ هاي ديگرنياز به قطعات اضافي ديگـري مثـل شـيرهاي داخلـي وشـيرهاي اطمينـان Safety valveدرقسـمت خروجي پمپ وطراحي مسيرهاي كنارگذر By passبراي مسائل عملياتي مثل تغييرفلـووراه انـدازي وبسـتن پمپ لازم مي باشد. لازم به توضيح است كه دراكثرطراحي ها براي متعادل كردن فشارخروجي پمپ ازمحفظه هائي بـه نـام Air Chamberودربعضي ديگرازDampener استفاده مي شودكه اصول كار ان ها با هم متفاوت است ولي همه انهـا روي لاين هاي خروجي وورودي پمپ نصب مي شو ند .اصول كارانها به اين صورت است كه موقعي كه مـايع ازپمپ خارج مي شودمقداري ازمايع دراين كپسول ها ذخيره مي شـودوباعث فشـرده كـردن هـواي حـبس شده دران مي شود . نکات مهم راهنمای نصب دوزینگ پمپ: ۱- همواره فشار کاری پمپ باید از فشار محل تزریق به میزان حداقل %۱۰ بیشتر باشد. ۲- نصب Foot Valve در مخزن و Injection Valve در نقطه تزریق الزامی است. ۳- عمل هواگیری اولیه حتما باید در مرحله اول انجام شود. ۴- نصب در جای مناسب (از نظر ارتفاع، شاسی محکم، جلوگیری از خیس شدن، نصب با ۴ عدد پیچ و مهره) ۵- تنظیم صحیح طول ضربه به آرامی و در حالتی که پمپ روشن است باید انجام شود. ۶- تنظیم تعداد ضربه (در مورد پمپ‌های کنترلی) به آرامی و با دقت انجام شود. ۷- کشیدن سوپاپ روغن فقط یک بار در اولین مرتبه نصب (در مورد دستگاه هایی که جعبه دنده دارند) ۸- شیر مکش و تخلیه روی کاسه هد را باز نکنید مگر برای تعویض. ۹- نصب صحیح شیر مکش و تخلیه روی کاسه هد با توجه به جهت علامت پیکان. ۱۰- توجه به جهت صحیح گردش پروانه خنک کننده الکتروموتور (در پمپ های موتوری) ۱۱- هنگام خاموش کردن پمپ برای مدت طولانی، حتماً مسیر مکش و اتصالات پمپ شستشو شود. ۱۲- برای الکتروموتورهای تک فاز و سه فاز از منبع تغذیه مناسب استفاده شود. ۱۳- همواره پمپ را هنگامی که روشن است تنظیم کنید. ۱۴- از نوار تفلون برای آب بندی اتصالات پلاستیکی استفاده نکنید. برای این کار از اورینگ یا واشر مناسب استفاده نمائید. ۱۵- به دلیل حساس بودن اغلب فرآیندهای دوزینگ برای جلوگیری از اختلال در آن پیشنهاد می شود قبل از توقف پمپ لوازم یدکی آن تهیه و نگهداری شود. برای کسب اطلاعات بیشتر، دفترچه راهنمای پمپ را مطالعه کنید. تجهیزات جانبی دوزینگ پمپ ها: عملکرد صحیح سیستم پمپهای دوزینگ وابسته به انتخاب صحیح تجهیزات جانبی می باشد. در زیر به متداولترین تجهیزات جانبی این پمپ ها اشاره می شود. شیرهای ایمنی Safety Relief Valves :بیشتر سیستم های لوله کشی نیازمند شیرهای ایمنی برای محافظت از لوله ها در هنگام افزایش فشار غیر مجاز می باشد. اگرچه پمپ های دوزینگ شیر ایمنی برای محافظت از خود دارند، اما جهت محافظت لوله ها، کماکان نیاز به شیر ایمنی وجود دارد. شیرهای Back Pressure :از آنجا که پمپ های مترینگ باید دوز صحیحی از سیال را پمپاژ نمایند، در حالاتی که اختلاف فشار خط رانش و مکش کمتر از5/1 بار باشد، استفاده از این شیر توصیه می شود. این شیر باعث می شود دبی ناخواسته از پمپ به خاطر فشار کم خط رانش جریان نیابد. تعدیل کننده های پالس جریان Pulsation Dampeners :حرکت رفت و برگشتی پمپ های دوزینگ سبب می شود جریان خروجی به صورت پالسی باشد. این تعدیل کننده ها تا 90 درصد پالس را از بین می برند. معمولاً این دستگاه تا فشار 60 بار تولید می شود . ستون کالیبراسیون :اگرچه هنگامی که پمپی از کارخانه سازنده خریداری می شود، مشخصه های دبی و فشار آن قبلاً کالیبره می شود. اما هر چند وقت یکبار نیاز است پمپ در حال کار مجدداً تست و کالیبر گردد تا اطمینان حاصل شود دبی مورد نظر تأمین می شود صافی ها :شیرهای یکطرفه پمپ های مترینگ باید از ورود ذرات و خرده ریزها توسط نصب صافی، محافظت شود. وقتی اسید سولفوریک غلیظ پمپاژ می کنید، تله لجن Sludge trap می بایست استفاده شود تا ذرات آلوده را به دام اندازد و محلول تمیز تحویل دهد. کاربرد دوزینگ پمپ – تزریق کلر و مواد شیمیایی در سیستم های تصفیه آب به عنوان دوزینگ پمپ کلر – تزریق مواد شیمیایی در گندزدایی آب – تزریق پلی فسفات برای سختی گیری آب – تزریق اسیدها و موتد قلیایی جهت کنترل PH – تزریق کنستانتره در صنایع غذایی – تزریق اسید در نوشابه ها – تزریق اسید در اسید شویی – تزریق الکل به بنزین- مواد در صنایع چوب و کاغذ – تزریق مواد در صنعت داروسازی – سیستم های تصفیه آب و فاضلاب Water & Wastewater Treatment – در سیستم های تصفیه آب ورودی به بویلرها و دیگهای بخار و تزریق مواد جهت تنظیم PH و جلوگیری در برابر خوردگی – هیپوکلریت سدیمNaocl آب ژاول یا وایتکس جهت تجهیزات مصرفی در صنعت آب و درون خطوط لوله، گندزدایی آب – آلومینیوم سولفات Aluminium Sulfate هیدروکسید سولفات آلومینیوم کلراید جهت انعقاد – آنتی اسکالانت Antiscalant جهت جلوگیری از رسوب در سیستم های RO – اسیدها و مواد قلیایی برای کنترل PH – پرمنگنات پتاسیم برای از بین بردن منگنز و آهن – پلی فسفات جهت گرفتن سختی آب – Lime Milk شیر آهک جهت کنترل PH – بیوسولفات سدیم برای از بین بردن اکسیژن محلول در آب – جوش شیرین یا سودسوز آور، کاستیک هیدروکسید سدیم Castic or NAOH جهت حذف سیانید و مواد فلزی محلول در آب و تنظیم PH – پمپ تزریق کلر – دوزینگ پمپ صنایع غذایی: در تولیدات نوشیدنی ها ، تزریق انواع آنزیم ، تزریق اسیدها جهت تنظیم PH، تزریق مواد ضد کف Anti-Foaming جهت پر کردن بطری ها ، تزریق شربت Syrups ، تزریق کنستانتره های میوه جات و … – دوزینگ پمپ صنایع نیشکر: اسیدشویی ، در مراحل تمیز کردن (تزریق اسید) سودسوز آور یا کاستیک ، در شستشو و تمیزکاری اثرات شربت ها (تزریق کاستیک) سیستم های تصفیه آب و فاضلاب ضایع قند و شکر – دوزینگ پمپ صنایع شیمیایی و دوزینگ پمپ پتروشیمی Chemical Industry and Surface Treatment: – تزریق انواع اسیدها ، سولفوریك ، نیتریک و … جهت تنظیم PH یا پلیمریزاسیون – تزریق رنگ ها Paints & Dyes به بنزین – تزریق Anti Knock و الکل به بنزین -پمپ تزریق کلر – دوزینگ پمپ صنایع چوب و دوزینگ پمپ کاغذ Paper Production and Paper Finishing: – تزریق دی اکسید تیتانیوم در تولید کاغذهای نازک – تزریق مخلوط Kaolinic به عنوان پرکننده و فیلر کاغذ – تزریق رزین Resin جهت افزایش مقاومت کاغذ در برابر نفوذ آب – تزریق کلر جهت سفید کنندگی – تزریق رنگ – دوزینگ پمپ صنایع دارویی: جهت تزریق دوز مشخص از سیال در پروسه های مختلف – دوزینگ پمپ صنایع غذایی: جهت تزریق انواع مواد شیمیایی، حلال ها و … و همچنين در صنایع نساجی، تهویه و تبرید، صنایع الکترونیک، ورق های گالوانیزه، استخرها مناسب و توانایی کار در فشار های بالاپمپ ها از نظر ساختمان ویژگی های دوزینگ پمپ ها: 1. زمانی که دبی پایین باشد. 2. زمانی که فشار سیستم بالا باشد. 3. زمانی که مقدار مشخصی از سیال باید پمپاژ شود. 4. زمانی که پمپاژ سیال با استفاده از رایانه، میکروپروسور¬ها، DCS ، PLC و یا شیر¬های تناسبی کنترل شود. 5. زمانی که نیاز به انتقال مایعات خورنده و مواد آتش زا داشته باشد. 6. زمانی که نیاز به تزریق سیالات، ویسکوز و اسلاری ها داریم. دوزینگ پمپ‌ها از مهم ترین و کاراترین پمپ‌ هایی هستند که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند، که می تواند مقدار مشخصی از انواع مواد شیمیایی (شامل اسیدها، سیالات خورنده و یا مایعات ویسکوز و اسلاری) را در محل مورد نیاز پمپاژ نماید از این رو آن را دوزینگ پمپ یا میترینگ پمپ (metering pump) می نامند. پمپاژ در این پمپ ها به صورت دستی و اتوماتیک، و با توجه به مقدار فشار سیستم قابل تنظیم می باشد. دوزینگ پمپ ها در انواع پیستونی، دیافراگمی و پریستالیتیک موجود هستند. کاربرد دوزینگ پمپ در صنعت آب و فاضلاب § برای جلوگیری از خوردگی در سیستم تصفیه خانه، آب وارد بویلر ها و دیگ های بخار شده و پمپاژ مواد برای تنظیم PH صورت می گیرد. § برای گند زدایی آب درون خطوط لوله ها از هیپوکلرید سدیم (Naocl) آب ژوال یا وایتکس مورد استفاده قرار می گیرد. § برای انعقاد در سیستم تصفیه از آلومینیم سولفات (Aluminum Sulfate)، هیدروکسید سولفات آلومینیوم کلرید مورد استفاده قرار می گیرد. § برای جلوگیری از رسوب در سیستم RO، از آنتی اسکالنت (Antiscalant) استفاده می شود. § برای کنترل PH، اسید ها و قلیایی ها مورد استفاده قرار می گیرد. § برای ازبین بردن منگنز و آهن در سیستم تصفیه از پرمنگنات پتاسیم استفاده می شود. § برای گرفتن سختی آب از پلی فسفات استفاده می شود. § برای از بین بردن اکسیژن محلول در آب از بیو سولفات سدیم استفاده می شود. § جهت جذب سیانید و مواد فلزی محلول در آب و تنظیم PH، از جوش شیرین یا سود سوز آور، کاستینک هیدروکسید سدیم Castic or Naohاستفاده می شود. کاربرد دوزینگ پمپ ها در صنایع شیمیایی و پتروشیمی § برای تنظیم PH یا پلیمریزاسیون، از تزریق انواع اسید ها، سولفوریک، نیتریک و مورد استفاده قرار می گیرد. § برای تزریق رنگ (Dyes & Paints) به بنزین مورد استفاده قرار می گیرد. § برای تزریق Anti Knock و الکل به بنزین مورد استفاده قرار می گیرد. اولین پمپ های سانتریفیوژ در اواخر قرن هفدهم و اوایل قرن هجدهم توسط مهندسین فرانسوی و ایتالیایی ساخته شده و کاربرد عملی یافتند (1732). در نیمه های قرن نوزدهم عیب اصلی پمپهای رفت و برگشتی که عبارت از مقدار جریان پایین می باشد، موجب این شدکه پمپ های سانتریفیوژ با استقبال بیشتری روبرو شوند و جایگاه وسیعتری در صنعت پیدا کنند. ایران پس از روسیه، دومین کشور از نظر دارا بودن ذخایر گازی است. میزان ذخایر گازی شناخته شده ایران معادل ۱۷۶ میلیارد بشکه نفت خام است که معادل حدود ۵/۱۵ درصد کل ذخایر گاز جهان است. اکنون ایران با تولید ۱۱۵ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در سال پس از روسیه، آمریکا و کانادا چهارمین تولید کننده گاز طبیعی جهان است. گاز ثروت ملی مردم ایران است بنابراین باید حداکثر استفاده از آن صورت گیرد. برای اینکه ما بتوانیم از این ثروت ملی بخوبی استفاده ونگهداری کنیم باید از تجهیزات مناسب استفاده کنیم که یکی از این تجهیزات مخازن و پمپ های نگهداری مواد شیمیایی مانند گاز و نفت است. هدف کلی: آشنایی با انواع پمپ ها ومخازن- اجزای سازنده -طرز کار آنها و روشهای طراحی آنها. هدف های جزئی: در صنعت ،انتخاب پمپها ومخازن متناسب با نیاز-موضوع بسیار مهمی می باشد. تعریف پمپ: پمپ یا تُلُمبه وسیله‌ای مکانیکی برای انتقال مایعات است که با افزایش فشار جریان آن، امکان جابجایی مایعات را به ارتفاعی بالاتر (با افزایش هد) یا حتی پایین دست (معمولاً حوضچه یا مخزن) فراهم می‌آورد. به طور کلی پمپ به دستگاهی گفته می شود که انرﮊی مکانیکی را از یک منبع خارجی اخذ و به سیال مایعی که از آن عبور می کند، انتقال می دهد. در نتیجه انرﮊی سیال پس از خروج از این دستگاه (پمپ) افزایش می یابد. به عبارت دیگر پمپ دستگاهی است که انرﮊی مکانیکی را به انرﮊی هیدرولیکی تبدیل می کند و نتیجه آن افزایش انرﮊی پتانسیل (فشار سیال عبوری از پمپ )و یا انرﮊی جنبشی (سرعت سیال) و انتقال سیال می باشد. در پمپ ها تغییرات انرﮊی سیال همواره به صورت تغییر فشار سیال مشاهده می گردد. از پمپها برای انتقال سیال به یک ارتفاع معین و یا جا به جایی آن در یک سیستم لوله کشی و یا هیدرولیک استفاده می نمایند. به عبارت کلی تر از پمپ برای انتقال سیال از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می کنند. عیب یابی در پمپ ها: در شرایط ایده ال پمپ هایی را مورد استفاده قرار می دهیم که همیشه در بهترین وضعیت خود کار می کنند.اما در دنیای واقعی به ندرت پیش می آید بتوانیم از یک تولید کننده پمپی دریافت نماییم که بازدهی آن به الزامات مورد نظر ما نزدیک باشد.و یا پیدا کردن راهی که بتواند عملکرد پمپ را درنقطه بیشترین بازدهی و یا نزدیک به ان نقطه حفظ نماید محال به نظر می رسد.البته مهندسین کاربردی راههایی برای بهینه سازی انتخاب پمپها دارند.یک راه این است که پمپ مطلوب را مشخص نموده و مشخصه های آن را به قدری دقیق ذکر نماییم که پمپهای دیگر را شامل نشود.در صنعتی که رقابت بر سر بهترین پیشنهادات وجود دارد این کار مورد قبول واقع نمی شود.روش دیگر بیان نمودن مشخصات پمپ بصورت پارامترهای اساسی می باشد.این پارامترها عبارتند از: جریان هد – افت فشار- ، حداکثر توان ترمز، حداقل بازدهی پمپاژ،حداقل ضریب توان موتور و حداکثر سرعت موتور. عملكرد پمپهاي سانتريفوژ در حالتی که شدت کار بر روی آنها زیاد باشد مي تواند موجب اختلالاتی در تلمبه شود. جريان توربولنت مي تواند موجب ایجاد لرزش هايی باعث و خارج شدن پمپ از مدار شود که به آن اصطلاحا می گوینداوت شده. يكي از دلايل اوليه لرزشهاي پمپ كاويتاسيون می باشد. در اين حالت در اثر كاهش فشار مايع و تبخير صورت گرفته در سمت مكش پروانه توده هاي حباب توليد و به خروجي پروانه برخورد کرده. حبابها همراه با صدا – مشابه صداي ضربه به بادكنك- و ايجاد لرزش مي شود. توليد حباب در پروانه وقتي رخ مي دهد كه Npsh موجود مكش پمپ كمتر از Npsh اين امر مي تواند به علت وجود مانع در مسير مكش، وجود زانوئي در فاصله نزديك ورودي پمپ و يا شرايط غير عادي مي باشد. عواملي مانند افزايش دما و يا كاهش فشار در سمت مكش نيز مي تواند شرايط فوق را ايجاد كند. البته انتخاب پمپ براي سيستمهايي كه در دبي هاي متفاوت و سرعت متغير كار مي كنند بايستي با دقت صورت گيرد تا از پديده كاويتاسيون جلوگيري گردد. با توجه به ملاحظه مراجع مختلف لرزش پمپ ها معلوم شده است يك عامل رايج اين لرزشها پديده كاويتاسيون است و مي تواند مخرب نيز باشد. ازدیگر عواملی که می تواند باعث لرزش در پمپ ها شود می توان به هم محور نبودن تلمبه و محور اصلی آن بیان کرد زیرا در این صورت باعث ایجاد جفت نبودن با دیگر قطعات دانست به همین دلیل باعث ایجاد سرو صدا می شود.از دیگر عوامل می توان به خارج شدن شفت از مرکز خود دانست که این پدیده با چشم قابل دیدن و تشخیص نیست به همین دلیل آن را بر روی ماشین تراش که دارای اندازه گیر ساعتی می باشد نصب می کنند و اگر این کج شدگی به اندازه خیلی خیلی ناچیرز باشد به وسیله یک شخص ماهر قابل بازگشت به خط می باشد در غیر اینصورت از رده خارج می شود.یکی دیگر از اشکالات در پمپ ها می توان به خوردگی پروانه تلمبه و رینگ ها و بلبرنگ ها اشاره کرد که سائیده شدن و یا فاصله آزاد آنها زیاد شده است. عیب یابی پمپ گریزازمرکز : یک پمپ می تواند تحت عواملی چون کارکرد زیاد و یا وارد نبودن کاربری که با آن کار می کند دچار مشکلاتی از قبیل لرزش در پمپ و داغ شدن پمپ و …. باشد که می خواهم در این مبحث به شرح و رفع عیوب در آن ها به صورت مختصر بپردازم. اگر پمپ دارای لرزش باشد: فیکس نبودن قطعات با همدیگر. خم شدن محور. سائیده شدن یاتاقان ها. رسیدن به سرعت بحرانی. نیاز به روغن کاری دارد. فوندانسیون به اندازه کافی سخت نمی باشد. آب دهی پمپ کم شده است: پمپ نیاز به هواگیری دارد. مسدود بودن لوله ها. هوا وارد لوله ورودی شده است. پمپ داغ می کند: زیاد بودن سرعت پمپ. ویسکوزیته سیال بیشتر از حد مورد نظر می باشد. یک اشکال مکانیکی وجود دارد. فشار خروجی کم شده است: سرعت دوران پمپ کم می باشد. یک چیزی بین پره های پمپ گیر کرده. ایجاد کویتاسیون در داخل یک لوله. خراب بودن کاسه نمد. روتور در جهت عکس دوران می کند. قطع شدن پمپاژ: هوا وارد لوله ها شده است. وجود نشد در یکی از لوله ها. کم بودن ارتفاع. اگر پمپ آب ندهد: ابتدا پمپ را خاموش کرده. و سپس کاتالوگ پمپ را که کارخانه تهیه کرده بخوانید و اعمال مقدماتی را انجام دهید. احتمال دارد که ارتفاع آب کش خیلی زیاد باشد پس با قرار دادن یک خلا سنج در مسیر ورودی می توانیم این شرایط را کمی کنترل کنیم. یا اینکه می توانیم پمپ را کمی پایین تر نصب کرد و قطر لوله ورودی را افزایش دهیم تا فشار سیال ورودی افزایش یابد و سرعت آن کم شود. یا اینکه ممکن است جهت دوران پمپ نادرست باشد. آبدهی پمپ به اندازه کافی نمی باشد: ممکن است که هوا از طریق کاسه نمد ها و لوله ورودی وارد پمپ شده باشد. که در اینصورت باید پیچ مخصوص کاسه نمد را کمی روغن زده.احتمال دارد که سرعت خیلی کم باشد. ابتدا سرعت دور بر دقیقه محور موتور را بررسی کنید. البته امکان دارد که بار وارد بر موتور بیش از اندازه باشد که ناشی از کم بودن ولتاژ یا فشار بخار آب باشد.ارتفاع آبکشی زیاد باشد. با خلا سنج آن را بررسی کنید. البته بعضی از سیالات که پمپ آن ها را پمپاژ می کند ممکن است فرار باشند و تبخیر شده اند و حالا مقداری از محفظه را اشغال کرده اند. لوله کشی که برای پمپ انجام شده است به صورت مناسبی نبوده و حالا هوا به داخل پمپ نشد می کند. یا اینکه کاسه نمد فرسوده و خراب شده است. پمپ سرو صدا دارد: آب ورودی به پمپ به اندازه کافی نبوده است. بای این کار پمپ را کمی پایین تر آورده یا اینکه لوله ورودی را کمی بزرگتر کرده. نشد هوا به داخل لوله ورودی می تواند یکی از این عوامل باشد. احتمال وجود حباب هوا به داخل لوله ورودی باشد. ممکن است بعضی از قسمت های پمپ سائیده شده است. فشار اضافی بر پمپ وارد می شود. گردش پمپ به قدرت زیادی نیاز دارد: سرعت زیاد است. سیالی که وارد پمپ می شود دارای چگالی بیشتر است که در حد توان پمپ نمی باشد. خم بودن محور یا اینکه قطعه دوار دارای تاب می باشد. لوله کشی به درستی انجام نشده است. ممکن است کوپلینگ ها تنظیم نیستند. پمپ سیال را پمپاژ نمی کند: پمپ هواگیری نشده – پمپ یا لوله مکش به طور کامل از سیال پر نشده است – مکش پمپ بیش از حد است -بین فشار مکش و فشار بخار سیال تفاوت اندکی وجود دارد -در خط مکش، هوا وجود دارد – آب بندهای لوله بسته شده است -سرعت خیلی زیاد است -هد کل سیستم بیشتر از هد طراحی پمپ است – جسمی خارجی در پره افتاده است – عدم تقارن . اجزا پمپ: قطعات پمپ – قطعات مکانیکی پمپ در پمپ های پیستونی – دیافراگمی و هیدرولیک قطعاتی جهت به حرکت در آوردن و عملکرد پمپ طراحی شده اند که اجزا آن عبارتتد از:الکتروموتور – کوپلینگ – چرخ دنده – مارپیچ – شاتون – لنگ تنظیم – دسته ولوم کورس پمپ – هد – پیستون و دیافراگم – سوپاپ ها – پایه – پکینگ ها – شیپوری – پوسته بدنه . بدنه یا پوسته پمپ : محفظه ای است از جنس آلومینیوم – چدن – آهن – پلاستیک و استیل که اجزا پمپ، محور و سیستم مکانیزم را در بر می گیرد و مایع روان کننده مانند انواع روغن ها در آن جریان می یابد. محور پمپ: بسته به نوع موتور مورد استفاده، محور پمپ می تواند بخشی از روتور موتور بوده، و یا مستقل و به محور موتور بسته شده باشد. محور می تواند دارای یاتاقان مستقل بوده، یا توسط یاتاقانهای موتور نگه داشته شود. ویا با کوپلینگ جفت شده باشد. روش مورد استفاده به طراحی پمپ بستگی خواهد داشت. نقطه مکش: محل ورود سیال به پمپ است که معمولا در نزدیکی مرکز بدنه و روی هد پمپ قرار دارد. کاسه نمد: موجب آببندی جریان سیال در داخل پمپ می شود. کاسه نمد می تواند شامل یک واحد آببندی از نوع بافته شده قابل تعویض و قابل تنظیم یا از نوع مکانیکی باشد. نقطه رانش یا تخلیه یا دهش: نقطه ای است که پمپ سیال را به سیستم لوله کشی می راند. برای نمایش قطعات پمپ ازنوع ساده، پمپ های یک مرحله ای با یک دهانه مکش استفاده شده است. اما پمپ های گریز از مرکز نیز در طرحهای چند مرحله ای بامکش دو گانه ساخته می شوند. نوع پمپ مورد استفاده بر حسب مقدار سیال پمپ شونده و فشار لازم تعیین می گردد. دوزینگ پمپها یا پمپ های مترینگ گونه ای از پمپ های جابجایی مثبت اند که قادرند مقدار دقیقی از سیال را پمپاژ نمایند و به همین جهت به آنها دوزینگ پمپ یا مترینگ پمپ گفته می شود. انواع مختلف پمپ ها: دوزینگ پمپ ها دارای انواع مختلف از نظر ساختمان و اساس کار میباشند. جابجایی مثبت: دوزینگ – پیستونی – دنده ای پلانجری: دیافراگمی – لجن کش – کف کش – چند طبقه مولتی استیچ – پرستالتیک گریزازمرکز: سانتریفیوژ تجهیزات جانبی دوزینگ پمپ: 1 – شیرهای اطمینان(ریلی والف) 2 – شیرهای فشار شکن 3 – دمپرهای پالس جریان 4 – صافی ها دوزینگ پمپ سولنوئیدی: دوزینگ پمپ سلنوئیدی، حجم تزریقی کمتری نسبت به پمپ دوزینگ پمپ های موتوری دارد و دارای مگنت می باشد که با ورود جریان برق، مگنت دارای بار الکتریکی شده و توسط میدان مغناطیسی به وجود آمده شفت فلزی را به حرکت در می آورد و با قطع جریان، شفت با یک فنر به عقب کشیده می شود این شفت به دیافراگم یا پیستون متصل بوده و به این ترتیب مکش و تزریق انجام میشود.. لیست قیمت دوزینگ پمپ: قیمت دوزینگ پمپ ها بر اساس (برند و کشور سازنده – میزان دبی تزریق بر اساس ساعت – میزان فشار کاری – متریال هدینگ پمپ – استانداردهای مربوطه و دقت انجام تزریق) مشخص و بیان میشود. راهنمای انتخاب دوزینگ پمپ ها : (جهت مشاوره با کارشناسان این شرکت تماس بگیرید) آیا سیال خورنده است؟ میزان دبی وفشار باید چقدر باشد؟ آیا ساینده است؟ آیا حامل ذرات جامد می باشد؟ اگر چنین می باشد اندازه و درصد آنها چیست؟ آیا مایع ویسکوز است ؟ ویسکوزیته آن چقدر است؟ فشار بخارآب چقدر است؟ آیا درمقابل درجه حرارت حساس است؟ اگر مایع سرد و آب آشامیدنی تمیز باشد شرایط انتخاب در فرایند پمپ تاثیر ندارد؟ به طور کلی تقسیم بندی زیر برای انواع پمپ های دوزینگ انجام شده است: – پمپ های سولنوئیدی – پمپ های موتوری – پمپ های پروسس پمپ های سولنوئیدی: این پمپ ها دارای مگنت می باشند. با ورود جریان برق، این مگنت دارای بار الکتریکی شده و توسط میدان مغناطیسی بوجود آمده شفت فلزی را به حرکت در می آورد و با قطع و وصل شدن جریان، شفت با یک فنر به عقب رانده می شود. این شفت متصل به دیافراگم یا پیستون بوده و به این روش عملیات مکش و تزریق انجام می گردد. پمپ های موتوری: در این دسته از پمپ ها نیرو توسط یک الکتروموتور به قسمت جعبه دنده منتقل شده و توسط یک شفت متصل به دیافراگم با پیستون عمل رفت و برگشت و در نهایت دوزینگ انجام می شود. پمپ های پروسس: این مجموعه شامل دسته ‌ای از پمپ ‌ها می ‌باشد که ظرفیت ‌های دوزینگ بالا و یا فشارهای بالا را تأمین می‌ کند. اغلب پمپ ‌های این مجموعه بر اساس api675 طراحی شده ‌اند و قابلیت کارکرد در شرایط انفجاری را نیز دارند. پمپ هاي نوع جابجائي مثبت: پمپ هاي نوع جابجائي مثبت به پمپ هائي اطلاق مي شـود كـه درهركـورس كـاري كـه انجـام مـي دهنـد مقدارمشخصي ازمايع راپمپاژ مي كنندومقدارمايع پمپاژ شده رابطه مستقيم با تعداد كورس هاي انجام شـده دارد.دراين نوع پمپ هااگرشيرمسيرخروجي انها بسته شودكاركردن پمـپ باعـث افـزايش فشـاربيش ازحـد خروجي ونهايتا شكسته شدن وتركيدن بدنه پمپ و لوله ها مي شود. اين نوع پمپ ها به دودسته اصلي طبقه بندي مي شوند: الف- پمپ هاي رفت وبرگشتي ب- پمپ هاي دوار پمپ هاي رفت وبرگشتي: عمليات پمپاژ دراين نوع پمپ ها با استفاده ازاختلاف فشارايجاد شده دراثرتغيير حجم ناشـي ازحركـت رفـت وبرگشتي مكانيزم پمپ انجام مي شودكه باتوجه به ماهيت سـاختماني ايـن نـوع پمـپ هـا درصـورت تـامين قدرت مورد نيازبراي پمپ ودارابودن مقاومت كافي بدنه فشار پمپ راتابي نهايت مي توان افـزايش دادكـه يكي ازمحاسن مهم اين پمپ ها بشمارمي ايدولي ازطرف ديگردرصـورتي كـه جلـوي مسـيرخروجي انهابسـته شودافزايش فشارحاصله مـي توانـد باعـث تركيـدن بدنـه پمـپ وايجادخسـارت هـاي سـنگين جـاني ومـالي شود.همچنين باتوجه به نوساني بودن فشارهاي ورودي وخروجي اين پمپ هانيازبـه ظـروف متعـادل كننـده فشار Dampener دارند تافشارهاي نوساني رابه فشارهاي خطي تبديل كندبعلاوه اين كه نسبت به انواع پمـپ هاي ديگرنياز به قطعات اضافي ديگـري مثـل شـيرهاي داخلـي وشـيرهاي اطمينـان Safety valveدرقسـمت خروجي پمپ وطراحي مسيرهاي كنارگذر By passبراي مسائل عملياتي مثل تغييرفلـووراه انـدازي وبسـتن پمپ لازم مي باشد. لازم به توضيح است كه دراكثرطراحي ها براي متعادل كردن فشارخروجي پمپ ازمحفظه هائي بـه نـام Air Chamberودربعضي ديگرازDampener استفاده مي شودكه اصول كار ان ها با هم متفاوت است ولي همه انهـا روي لاين هاي خروجي وورودي پمپ نصب مي شو ند .اصول كارانها به اين صورت است كه موقعي كه مـايع ازپمپ خارج مي شودمقداري ازمايع دراين كپسول ها ذخيره مي شـودوباعث فشـرده كـردن هـواي حـبس شده دران مي شود وباعث مي شودضربات ناشي ازافزايش فشاربه هواي داخل محفظه منتقل شـودو باعـث يكنواخت شدن جريان خروجي پمپ وكاهش لرزش وارتعاشات هم چنين ازانتقال لـرزش پمـپ روي سيسـتم لوله كشي ممانعت مي شود. پمپ هاي رفت وبرگشتي در سه دسته كلي زيرطبقه بندي مي شوند: ۱ -پمپ هاي پيستونيPump Piston ۲ -پمپ هاي پلانجريPump Plunger ۳ -پمپ هاي ديافراگميPump Diaphragm پمپ هاي رفت وبرگشتي پيستونيPump Piston اصول كار يك پمپ رفت و برگشتي پيستوني مبتني بر حركت رفت و برگشتي پيستون درداخل سيلندر است. اين پمپ ها متناسب با سيستم مكانيكي محرك پيستون تعداد و طرز قرار گرفتن سيلندرها سيستم سوپاپ ها و … به انواع مختلفي دسته بندي مي شوند. دراين نوع پمپ هاوقتي پيستون درحالت مكش است دراثرافزايش حجم درداخل سيلندرخلا ايجادمي شود(كاهش فشار)وباعث ورودمايع ازطريق شيرورودي به سيلندرمي شود(البته دراين حالت به علت بالابودن فشارلاين خروجي واعمال ان روي ولوخروجي شيرخروجي بسته است)ووقتي كه پيستون درجهت تراكم حركت مي كند باعث بالارفتن فشاردرسيلندرمي شود(وموجب بسته شدن ولو ورودي پمپ مي شود)ودراثربالاتررفتن فشار سيلندر شير خروجي بازمي شودوسيال داخل سيلندربه طرف لوله خروجي هدايت مي شودكه پي درپي انجام شدن اين عمل باعث پمپاژمايع مي گردد. از ويژگيهاي عمومي پمپ هاي رفت و برگشتي علاوه بر صفت جابجائي مثبت ، تناسب مستقيم مقدار جريان خروجي آنها با حجم جابجائي و سرعت خطي پيستون است . همچنين كلرنس بين پيستون وسيلندرمعمولابسياركم است تاازبرگشت مايع ازقسمت هاي اطراف پيستون درجهت عكس(نشتي داخلي) كه باعث كم شدن بازدهي پمپ مي شود ممانعت شود. البته درپمپ هاي باسايز بالاتوسط پيستون رينگ ها اين عمل انجام مي شود. براي پمپ هاي رفت و برگشتي دو محدودة كاري وجود دارد: ۱ -حداكثر فشار كاري طراحي ٢ –حداكثر دور مجاز ظرفيت اسمي اين پمپ ها عبارتست از حاصل ضرب اندازه (حجم جابجائي) در سرعت پمپ ( تعداد كورس دردقيقه) . اگرازنظرتوان ورودي كمبودي وجودنداشته نباشدودستگاه گرداننده بتواندان راتامين كند فشار توليدي مي تواند به حد خطرناكي افزايش پيداكند. مقدار حداكثرمجاز فشار كاري طراحي پمپ را مقاومت مكانيكي اجزا پمپ در مقابل فشار داخلـي تعيـين مـي كنند ولي درعين حال حداكثر سرعت خطي مجاز پيستون ،كار رضايتبخش سوپاپها و حداقل زمان كافي بـراي پر شدن سيلندر از مايع وضعيت كاردهي پمپ ،را مشخص مي كند . سرعت خطي پيستون بطور غير مستقيم روي مقدار فلوي پمپ موثر است از اين رو در مواقعي كه سـرعت كاري پمپ زياد باشد (تعداددوردردقيقه) ممكن است لازم باشد مقدار جابجايي Strokeپمـپ كـم شـود كـه اينكار سبب كاهش ظرفيت (فلو ) پمپ مي شود .هر چه غلظت (لزجت) مايع پمپ شونده بيشتر باشد ، براي پر شدن سيلندر از مايع به زمان بيشتري نياز است بدون آنكه مسئله جدايي جريان و يا كانالي شـدن جريـان بوجود ايد و در نتيجه بايد دور پمپ كمتر شود . ساختمان پمپ هاي رفت وبرگشتي ازقطعات اصلي زيرتشكيل شده اند: -1سيلندركه محل قرارگيري پيستون است. ۲ -پيستون به عنوان عامل حركت وتغييرحجم سيلندر. ۳- رينگ هاي پيستون براي اب بندي فاصله بين پيستون وجداره سيلندر -4ولوهاي ورودي وخروجي به عنوان عامل قطع ووصل كننده جريان مايع هستند. – 5محفظه اب بندي وپكينگ براي ممانعت ازنشت مايع داخل پمپ بطرف بيرون. -6سيستم روغنكاري پكينگ ها(همراه بامكانيزم ان)جهت روغنكاري پكينگ ها. ۷ -كراس هد كه وظيفه ان كنترل كردن حركت هاي جانبي پيستون است . ۸-مكانيزم تبديل حركت دوراني به حركت رفت وبرگشتي.شامل: الف ميل لنگ ب-ياتاقان هاي ثابت ومتحرك ج-دسته شاتون د-چرخ دنده هاي كاهش دهنده دور ۹-سيستم روغنكاري قسمت هاي متحرك مشخصه هاي كاري پمپ هاي پيستوني نقطه كاري واقعي اين پمپ ها رابا تغييردادن قدرت (توان ) ورودي ، راندمان و درجه حرارت مايع مي تـوان تغيير داد. در اين پمپ ها ابتدا با افزايش هد (فشار خروجي ) راندمان با شيب تندي صعود مي كنـد و سـپس تقريبًا ثابت مي ماند . به اين ترتيب وقتي نقطه كاري در محدودة تغييـرات هـد و ظرفيـت جابجـا مـي شـود راندمان تغيير چنداني نمي كند (براي سرعتهاي مختلف ) البته بايد در نظر داشت كـه بـا تغييـر طـرح پمـپ راندمان به نحو موثري تغيير خواهدكرد . از آنجائي كه توان مصرفي تقريبًا ب ا فشار توليـدي پمـپ متناسـب است گاها شرايط اضافه بارLoad Overنيز مي تواند براي اين پمپ ها بوجود آيد. با توجه به نكته فوق مقدار جريان خروجي پمپ را نبايد بابازوبسته نمودن ولوهاي تعبيه شده در خروجي ياورودي پمپ تغييـرداد زيـرا علاوه برخطرات ناشي ازافزايش فشارباعث افزايش توان ياامپرمصرفي نيزمي شود. درزيرمنحني مشخصه اين نوع پمپ هااورده شده است. براي تغيير مقدار فلوازروش هاي زيراستفاده مي شود: روش هاي كنترل فلوي پمپ هاي رفت وبرگشتي ۱- بــاكم وزيــاد كــردن دورسيســتم گرداننــده كــه درعمــل بــه دليــل ثابــت بــودن دورالكتروموتورهــا كمترمورداستفاده واقع مي شود. ۲-تغييرمقدار حجم جابجائي پيستون(تغييردادن كورس پيستون) كه بااستفاده ازمكانيزم هـاي مخصوصـي كـه شامل چرخ دنده و…..است انجام مي شود. پمپ هاي نوع پلانجريPump Plunger ساختمان واصول كارپمپ هاي پلانجري با پمپ ه اي پيستوني دقيقا يكسان است وتفـاوت انهادرابعـاد پيسـتون هاوپلانجرهاست . طول پلانجرها نسبت به قطرشان بيشتراست ومعمولا براي كارهاي ظريف ودرجاهائي كـه كنترل شديدي ازنظرمقدارفلوي مايع پمپ شونده بخصوص درحجم هاي كم مورد نيازباشد .كـاربردفراواني دارند ومعمولا براي فلوهاي پايين وفشارهاي بالابكارمي روند وموارداستفاده انها براي تزريق مـواد شـيميائي وهمچنين به عنوان پمپ هاي روغنكاري قطـره اي بـراي روغنكـاري پيسـتون رينـگ هاوپكينـگ رينـگ هـاي كمپرسورها وپمپ هاي رفت وبرگشتي است .وحسن انها به قابـل انـدازه گيـري بـودن وتغييرميـزان فلـوي انهاست كه با تغييردادن كورس پلانجرعملي مي شود. در اين نوع پمپ ها با توجه به زيادبودن طول پلانجرها ونهايتـا زيـادبودن سـطح تماسـي پلانجروسـيلندرمثل پمپ هاي پيستوني نيازي به اب بندي داخلي (پيستون رينگ)ندارند. در صفحه بعد شمائي از يك عدد پمپ قطره اي نوع پلانجري رفت و ب رگشتي نشان داده شده است . حركت پلانجر به سمت بالابراي حالت تراكم توسط ميل بادامكي كه باميل لنـگ حركـت مـي كنـدانجام مـي شـودو توسط فنرپلانجر به سمت پايين حركت مي كندتاعمل مكش انجام شود . قطعات اصلي اين پمپ ها شامل: ۱ -پلانجروسيلندر. ۲ -شير يك طرفهValve Check ورودي. ۳ -شيريك طرفه خروجي ۴ -لوله ورودي وصافي. ۵ -سيستم تحريك كننده پلانجروفنربرگرداننده. ۶ -درپوش شيشه اي همراه باپيچ هواگيري واورينگ ها. ۷ -مكانيزم تغييركورس پلانجر. ۸ -Glass Sightنشان دهنده روغن. ۹ -بدنه پمپ. لازم به توضيح است كه فشارخروجي اين نوع پمپ هارافشارسيستمي كه خروجي پمپ بـه ان متصـل شـده است تعيين مي كند .وبدنـه هـاي انهـاطوري طراحـي شـده اسـت كـه قادربـه تحمـل فشـارهاي بالاتاچنـدين هزارپوندبراينچ مربع راداشته باشند. پمپهاي ديافراگميPump Diaphragm پمپ هاي ديافراگمي جزگروه پمپ هاي رفت و بر گشتي هستند كه المان پمپ را يك ديافراگم قابل ارتجـاع تشكيل مي دهد .اين پمپ هاازلحاظ اصول كاربسيار مشابه پمپ هاي نوع پيستوني يا پلانجري مـي باشـندبااين تفاوت كه درپمپ هاي پيستوني حركت پيستون ياپلانجرمستقيماباعث جابجاشدن مايع مي شودولي در پمـپ هاي نوع ديافراگمي حركـت رفـت وبرگشـتي روي ديـافراگم اعمـال مـي شـودوانقبا ض وانبسـاط ان باعـث تغييرحجم داخل پمپ وورودوخروج مايع مي شود. ديافراگم ها بسته به طراحـي پمـپ براسـاس فشـاردرجه حـرارت و ….. ازجـنس هـاي مختلفـي نظيرلاسـتيك فلزوياپلاستيك هاي مخصوصي ساخته مي شوند. محاسن پمپ ها ي ديافراگمي ۱ -مهمترين حسن اين پمپ هاعدم تماس بين مايع پمپ شونده باقطعات پمپ است كه عاملي حيـاتي ومهـم براي پمپاژ موادسمي وخطرناك بشمارمي ايد. ۲ -از ويژگيهاي بارز پمپ ديافراگمي آن است كه تنها ديافراگم و مجاري ورودي و خروجـي پمـپ بـا مـايع پمپ شونده در تماس است. ۳ -اين پمپ هانيازبه اب بندي ندارند ومي توان ادعا كرد كه نشتي اين گونه پمپ ها صددرصدصفراست ظرفيت اينگونه پمپ ها با قطر ديافراگم ، ميزان حركت ديافراگم (كورس حركـت) و تعـداد تكـرار حركـت رفت و بر گشتي در واحد زمان ( سرعت حركت) نسبت مستقيم دارد . از آنجـائي كـه مقـدار حركـت قابـل دستيابي ديافراگم محدوداست وبطور قابل ملاحظه اي قطران كمتر از قطر ديـافراگم پمـپ اسـت ، حـداكثر ظرفيت پمپ( با قطر ديافراگم ثابت )عملآ به حداكثر سرعت رفت و برگشت ديافراگم كه معمولآ كم اسـت بستگي خواهد داشت.در ساختمان اين پمپ ها شيرهاي ورودي و خروجـي كـه معمـولآاز نـوع Valve Ball ساده و يا شيرهاي مخروطي (با سوزن مخروطي) است بكاررفته است كه البته براي پمپهاي بزرگ شـيرهاي ديسكي مناسب تراست. همانگونه كه قبلآ اشاره شد بـا تنظـيم ميـزان كـورس يـا حركـت ديـافراگم كـه درپمـپ هـاي نـوع عملگـر هيدروليكي باكم وزيادكردن فشارروغن زيـر ديـافراگم انجـام مـي شـود و يـا سـرعت پمـپ (تعـدادكورس درواحدزمان) و يا هر دو مي توان ظرفيت ايـن پمـپ هـا را تغييـر داد . در صـورت لـزوم مـي تـوان از دو ديافراگم متوالي كه روي هم قرارمي گيرند استفاده كرد كه در صورت پاره شدن يكي از آنها ديگري جلوي نشتي مايع را بگيرد. انواع پمپهاي ديافراگمي عبارتند از: ۱پمپ ديافراگمي مكانيكي كه در آن ديافاگم به يك مكانيزم رفت وبرگشتي مكانيكي مثل ميل بادامك خـارج ازمركز ياحركت شيطانك كه حركت نوساني يا رفت و برگشتي را به آن انتقال مـي دهـد مـرت بط اسـت كـه نمونه كاربردي ان پمپ هاي بنزين اتومبيل ياسيفون است. مقدمات لازم براي راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي ۱-چك كردن سطح روغن داخل محفظه روغن. ۲-گرم كردن يكنواخت پمپ درصورت لزوم. ۳-هواگيري پمپ . ۴-بازكردن مسيرهاي اب خنك كننده درصورت وجود. ۵-درسرويس قراردادن سيستم روغنكاري مركزي درصورت وجود. ۶-چك كردن جهت چرخش الكتروموتور. ۷-اطمينان ازروان چرخيدن وگيرنداشتن پمپ ۸-چك كردن كليه قسمت ها ازنظرنشتي. ۹-اطمينان كامل ازروان بودن ولوهاي ورودي خروجي ومسيركنارگذر. مراحل راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي براي راه اندازي اين نوع پمپ ها مراحل زير بايدانجام شود: ۱–بازنمودن مسيركنارگذر. ۲-بازكردن ولو ورودي پمپ. ۲ -بازنمودن ولوخروجي درصورتي كه روي مسيرخروجي شيريك طرفه يا چك ولو نصب شده باشد ۳-بستن ولومسيرخروجي پمپ درصورتي كه شيريك طرفه نصب نشده باشدوفشارپشت پمپ بالاباشد. ۴-اماده سازي وراه اندازي سيستم گرداننده . ۵ -بستن تدريجي ولومسيركنارگذر(درصورتي كه ولوخروجي بازباشد( مراحل ازسرويس خارج كردن پمپ هاي رفت وبرگشتي ۱ -بازكردن تدريجي مسيركنارگذر. ۲ -بستن تدريجي ولوخروجي. ۳-ازسرويس خارج نمودن دستگاه گرداننده چك هاي روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي ۱-چك كردن فشارهاي ورودي وخروجي. ۲-چك كردن ميزان امپر الكتروموتور. ۳-چك كردن نشتي هاي روغن ومايع پمپ شونده. ۴-چك كردن مقدارلرزش وسروصداي غيرعادي. ۵-چك كردن دماي ياتاقان هاو… ۶ -چك كردن سطح روغن محفظه روغن. ۷-چك كردن مقدارفلوي پمپ. معايب روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي ۱-خرابي شيرهاي يك طرفه داخلي. ۲-متناسب نبودن كورس پلانجرياديافراگ ۳-زيادبودن كلرنس هاي داخلي. ۴-اشكال درمكانيزم تبديل حركت دوراني به رفت وبرگشتي راه هاي اصلاح مشكل چرخش روغن شامل: ۱ -تغيير درجه حرارت روغن ۲-تغييردادن نوع روغن ۳-تغييردادن كلرنس يا تاقان ۴ -تغييردادن فشار روغن ۵ –تغيير نوع ياتاقان انرژي فشاري:هدانرژي فشار:فشار چسیت؟ فشارعبارتست ازمقدارنيروئي كه توسط سيال برواحد سطح اعمال مي كند كه مقـداراين نيرودرتمـام جهـات يكسان است ومي توان ان رابرحسب ارتفاع ستوني ازمايع تعريف كرد. مقداران براي يك سيستم لوله كشي توسط فشارسنج ها اندازه گيري مي شود ولي براي اندازه گيـري دقيـق تر مي توان بااستفاده ازيك پيتوت تيوب كه سيال بادانسيته مناسبي دران ريختـه شـده اسـت (بيشترازدانسـيته مايع داخل لوله )بصورت زير ان را اندازه گيري كردكه ميزان اختلاف ارتفاع بين لوله ها مبـين هدفشار اسـت كه برحسب واحداندازه گيـري (ميليمتريـا……)ارتفـاع سـتون مـايع اسـت بطورمثـال ده سانتيمترسـتون جيـوه يا….است مسائلي كه باعث كاويتاسيون مي شوند: ١-افت فشاربيش از حد در قسمت ورودي پمپ به دليل گرفتگي صافي و لوله هـا و…. كـه باعـث تبخ يـر مايع در اين ناحيه مي شود و شرايط رابراي تبخيروتشكيل حباب زياد مي كند. ٢- كار كردن پمپ درشرا يط غير طراحي ( فلوي بيش از حد ) به دليل بالا رفتن دور پمپ ويا افزايش بـيش از حد قطر پروانه كه باعث افزايش فلوو زياد شدن سرعت مايع در قسـمت ورودي پمـپ ونهايتـا كـاهش فشاردرورودي آن مي شود. ٣-بالا رفتن دماي مايع پمپ كه باعث بالا رفتن فشار بخار مايع مي شـود(زودترتبخيرشـدن مـايع درورودي پمپ) و شرايط را براي كاويتاسيون بوجود مي اورد ٤-زياد شدن ارتفاع مكش پمپ ها. ٥-تغيير مايع پمپ شونده به دليل تغييرات شرايط عملياتي (پمپاژ مايعات سبك تر) وظايف اصلي ياتاقان ها شامل ۱ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي شعاعي ۲ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي محوري ۳ -كاهش اصطكاك ۴ -قراردادن محوردريك موقيت مناسب عوامل كاهشدهنده طول عمربال برينگ ها ۱-مسائل ومشكلات ناشي ازنصب ۲-عدم هم محوري ۳-باربيش ازحدروي برينگ ۴-گرماي بيش ازحد ۵-روغن نامناسب ۶-روغنكاري ناقص ۷-مناسب نبودن برينگ براي ان شرايط(طراحي غلط) ۸-كثيف بودن روغن ۹-ارتعاشات بيش ازحدمحور ۱۰-مسائل ناشي ازحمل ونقل ۱۱-جريان هاي الكتريكي مسائلي كه باعث كم شدن فلو میشود: ۱-هواگيري نشدن كامل پمپ ۲-پائين بودن سرعت گرداننده . ۳-بالا بودن بيش از حد فشار خروجي . ۴ -نشتي هاي داخلي . و…

PLUNGER PUMPS DOSING PUMP • Low investment costs • Simple design • Easy maintenance DIAPHRAGM PUMPS DOSING PUMP: A leak-proof pump is the right choice whenever product purity or sterility are imperative or when toxic liquids must be handled. Flow Technology offers a wide range of hydraulically actuated Double diaphragm pumps.The design of the pump head ensures that the diaphragm cannot be damaged under critical conditions such as a blocked pipe or closed valves upstream or downstream of the pump.The freely defl ecting diaphragm makes the pump suitable for the metering of slurrieS. What is a dosing pump and how does it work? What is a dosing pump? A dosing pump is a small, positive displacement pump. It is designed to pump a very precise flow rate of a chemical or substance into either a water, steam or gas flow. A dosing pump will deliver this precise flow rate of chemical or other product by a number of different methods but it generally involves drawing a measured amount into a chamber and then injecting this volume of chemical into the pipe or tank being dosed. Dosing pumps are used in a variety of applications from agriculture, industry, manufacturing to medicine. A dosing pump is generally quite small and is powered by either a small electric motor or air actuator. They are controlled either by an external control system or more commonly an internal pump controller that can alter the flow rate, the on/off function and also things like alarms and warnings for run dry, degassing and low product levels. How do dosing pumps work? Depending on the brand and model, a dosing pump functions in a variety of different methods. All these methods involve taking a measured amount of a chemical and then injecting that product into a pipe or similar vessel. There are a couple of major parts to a dosing pump setup: 1. The chemical tank or container. The product that is being dosed, 2. The foot valve. This is a one way valve that is attached to a suction line. It is placed into the drum of product and allows the pump to remain primed. It should have a weight on it so it remains in the bottom of the drum of product and sometimes it has a float switch attached to it so the pumps has an alarm activate if the product runs out. 3. The pump itself. This can vary in size and materials but is generally a variety of chemical resistant plastic (PVC, PE or similar), rubbers or stainless steel. It has a suction line attached to the inlet and the dosing line attached to the suction. The mechanics of the pump can vary (see below). 4. The dosing line this is generally a fairly 5. rigid PVC or PE tube or a reinforced hose. Occasionally in steam, hot water or super high pressure applications the line can be stainless steel. This can have a variety of bleed, pressure relief, air release valves included into it but generally it is just a line. The injector. At the point at which the product is injected into the product, there is an injector point. This is a one way valve so that when the dosing pump pushes an amount of product into the line it can overcome the pressure in the delivery pipe and allow the product out into the flow. Once a shot of product is released or the pump stops, the one way valve stops the liquid in the delivery line from going up the dosing line and damaging the pump. The injector also has a spout so that the product is delivered into the middle of the flow rather than the side wall. Over time certain products especially acids and oxidisers like chlorine or peroxide can corrode the walls of a pipe if released right at the edge of the stream. Releasing the product into the middle of the stream also creates a vortex which allows the product to mix properly too which is beneficial to ensure a proper reaction takes place. 6. Control system. Occasionally there is a control system installed to ensure the dosing pump is accurate and turns on and off at particular times. This can be as simple as a timer or flow switch right through to a full SCADA or similar central . انواع برندهای دوزینگ پمپ: دوزینگ پمپ OMG, دوزینگ پمپ او ام جی, دوزینگ پمپ EMEC, دوزینگ پمپ امک, دوزینگ پمپ JESCO, دوزینگ پمپ جسکو, دوزینگ پمپ PROMINENT, دوزینگ پمپ پرومیننت, دوزینگ پمپ BRAN + LUEBBE, دوزینگ پمپ برندلوب, دوزینگ پمپ SERA, دوزینگ پمپ سرا, دوزینگ پمپ ETATRON, دوزینگ پمپ اتاترون, دوزینگ پمپ MILTON ROY, دوزینگ پمپ میلتون روی, دوزینگ پمپ NEPTON, دوزینگ پمپ نپتون, دوزینگ پمپ THOMAS, توماس ,کلمات کلیدی : پمپ اتاترون, پمپ تزریق اتاترون, پمپ دوزینگ, پمپ دوزینگ چیست, پمپ های دوزینگ, خرید دوزینگ پمپ, دوزینگ پمپ, دوزینگ پمپ ALLDOS, دوزینگ پمپ ,کلمات کلیدی: BRAN+LUEBBE, دوزینگ پمپ DOSEURO, دوزینگ پمپ ETATRON, دوزینگ پمپ FWT, دوزینگ پمپ INJECTA, دوزینگ پمپ ITC, دوزینگ پمپ JESCO, دوزینگ پمپ LEWA, دوزینگ پمپ SEKO, دوزینگ پمپ آلدوز, دوزینگ پمپ اتاترون, دوزینگ پمپ اسید, دوزینگ پمپ ایتالیایی, دوزینگ پمپ ایرانی, دوزینگ پمپ اینجکتا, دوزینگ پمپ برند لوب, دوزینگ پمپ پرومیننت, دوزینگ پمپ پیستونی, دوزینگ پمپ جسکو, دوزینگ پمپ چیست, دوزینگ پمپ دوزیورو, دوزینگ پمپ دیافراگمی, دوزینگ پمپ کلر, دوزینگ پمپ لوا, دوزینگ پمپ ها, فروش دوزینگ پمپ, فروشگاه دوزینگ پمپ, قیمت دوزینگ پمپ,کاربرد دوزینگ پمپ, نمایندگی دوزینگ پمپ کلمات کلیدی : پمپ ، پمپ الدکس ، پمپ eldex ، پمپ دوزینگ ، پمپ سرنگی ، پمپ فشار بالا ، پمپ sringpump ، پمپ مالشی ، پمپ پریستالتیک ، پمپ آزمایشگاهی ،کلمات کلیدی دوزینگ پمپ: محصولات پمپ ، پمپ peristaltic ، پمپ کوچک ، پمپ دقت بالا ، پمپ flom ، پمپ langerpump ، pump ، انواع پمپ ، پمپ خلا ، پمپ و فیلتر ، پمپ hplc ، پمپ پیستونی ، پمپ حلزونی ، پمپ فلو پایین ، پمپ فشار ، لاین کشی پمپ ، پمپ مغناطیسی ، پمپ الکتریکی ، لوازم پمپ ، لوازم پمپ الدکس ، لوازم پمپ Eldex ، لوازم جانبی پمپ الدکس ، قطعات پمپ ،تعمیر پمپ ، تعمیر پمپ الدکس ، تعمیر پمپ eldex ، تعمیر پمپ دوزینگ ، تعمیر پمپ سرنگی ، کلمات کلیدی :تعمیر پمپ فشار بالا ، تعمیر تعمیر پمپ sringpump ، تعمیر پمپ مالشی ، تعمیر پمپ پریستالتیک ، تعمیر پمپ آزمایشگاهی ، تعمیر محصولات پمپ ، تعمیر پمپperistaltic ، تعمیر پمپ کوچک ،کلمات کلیدی: تعمیر پمپ دقت بالا ، تعمیر پمپ flom ، تعمیر پمپ langerpump, pump ، تعمیر انواع پمپ ، تعمیر پمپ خلا ، تعمیر پمپ و فیلتر ، تعمیر پمپ hplc ، تعمیر پمپ پیستونی ، تعمیر پمپ حلزونی ، تعمیر پمپ فلو پایین ، تعمیر پمپ فشار ، تعمیر لاین کشی پمپ ، تعمیر پمپ مغناطیسی ، تعمیر پمپ الکتریکی ، لوازم پمپ ، لوازم پمپ الدکس ، لوازم پمپ Eldex ، لوازم جانبی پمپ الدکس ، قطعات پمپ ، قطعات پمپ الدکس ، قطعات پمپ Eldex ، پمپ Chemyx،پمپ تزریقی , کلمات کلیدی: پمپ تزریق پالسیشن دمپنر, انواع دوزینگ پمپ munsch, پمپ مگنتیک درایو, پمپ مواد شیمیایی ,پمپ مغناطیسی ,پمپ اسید پمپ رفت و برگشتی, شیر اطمینان ,پمپ تزریق mlm jcvdr API675 ,پمپ کلرزن, شیر کنترل فشار ,مواد شیمیایی, شیر دیافراگمی تجهیزات کنترل فشار, بک پرشر ولو back pressure valve ASV Stubbe ,یکنواخت کننده جریان نوسان گیر, آکومولاتور ,Pulsation Dampener پمپ مگنتی, پمپ مگنت ,پمپ بدون آب بند ,پمپ با محرک مغناطیسی, پمپ آهن ربایی, پمپ سانتریفیوژ مگنتی. ویژگی های دوزینگ پمپ ها: 1. زمانی که دبی پایین باشد. 2. زمانی که فشار سیستم بالا باشد. 3. زمانی که مقدار مشخصی از سیال باید پمپاژ شود. 4. زمانی که پمپاژ سیال با استفاده از رایانه، میکروپروسور¬ها، DCS ، PLC و یا شیر¬های تناسبی کنترل شود. 5. زمانی که نیاز به انتقال مایعات خورنده و مواد آتش زا داشته باشد. 6. زمانی که نیاز به تزریق سیالات، ویسکوز و اسلاری ها داریم. دوزینگ پمپ‌ها از مهم ترین و کاراترین پمپ‌ هایی هستند که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند، که می تواند مقدار مشخصی از انواع مواد شیمیایی (شامل اسیدها، سیالات خورنده و یا مایعات ویسکوز و اسلاری) را در محل مورد نیاز پمپاژ نماید از این رو آن را دوزینگ پمپ یا میترینگ پمپ (metering pump) می نامند. پمپاژ در این پمپ ها به صورت دستی و اتوماتیک، و با توجه به مقدار فشار سیستم قابل تنظیم می باشد. دوزینگ پمپ ها در انواع پیستونی، دیافراگمی و پریستالیتیک موجود هستند. کاربرد دوزینگ پمپ در صنعت آب و فاضلاب § برای جلوگیری از خوردگی در سیستم تصفیه خانه، آب وارد بویلر ها و دیگ های بخار شده و پمپاژ مواد برای تنظیم PH صورت می گیرد. § برای گند زدایی آب درون خطوط لوله ها از هیپوکلرید سدیم (Naocl) آب ژوال یا وایتکس مورد استفاده قرار می گیرد. § برای انعقاد در سیستم تصفیه از آلومینیم سولفات (Aluminum Sulfate)، هیدروکسید سولفات آلومینیوم کلرید مورد استفاده قرار می گیرد. § برای جلوگیری از رسوب در سیستم RO، از آنتی اسکالنت (Antiscalant) استفاده می شود. § برای کنترل PH، اسید ها و قلیایی ها مورد استفاده قرار می گیرد. § برای ازبین بردن منگنز و آهن در سیستم تصفیه از پرمنگنات پتاسیم استفاده می شود. § برای گرفتن سختی آب از پلی فسفات استفاده می شود. § برای از بین بردن اکسیژن محلول در آب از بیو سولفات سدیم استفاده می شود. § جهت جذب سیانید و مواد فلزی محلول در آب و تنظیم PH، از جوش شیرین یا سود سوز آور، کاستینک هیدروکسید سدیم Castic or Naohاستفاده می شود. کاربرد دوزینگ پمپ ها در صنایع شیمیایی و پتروشیمی § برای تنظیم PH یا پلیمریزاسیون، از تزریق انواع اسید ها، سولفوریک، نیتریک و مورد استفاده قرار می گیرد. § برای تزریق رنگ (Dyes & Paints) به بنزین مورد استفاده قرار می گیرد. § برای تزریق Anti Knock و الکل به بنزین مورد استفاده قرار می گیرد. کلریناتور ( دوزینگ پمپ یا پکیج تزریق مواد شیمیایی) پمپ تزریق کلر دوزینگ پمپ یا پمپ اندازه گیر یا به عبارتی دیگر مترینگ پمپ ، پمپ هایی هستند که مقدار مشخص (دوز مشخصی) از یک سیال را پمپاژ (تزریق) میکنند . به طبع در سیستم های دوزینگ پمپ مقدار دبی و فشار از جمله پارامتر های با اهمییت بالا هستند.و به همین جهت اکثر دوزینگ پمپ های ساخته شده دارای دبی قابل تنظیم میباشند. این دوزینگ پمپ ها در انواع و مکانیزم های مختلف از جمله دوزینگ پمپ دیافراگمی ، دوزینگ پمپ پیستونی ودوزینگ پمپ مارپیچی و دوزینگ پمپ پرستالتیک غلطکی با متریال هایی از قبیل :ST316,PE,PTFE,PVDF و … جهت پمپاژ سیالات مختلف از جمله اسیدی،قلیایی دیگر مواد شیمیایی تولید میشوند. نیروی محرکه ی این دوزینگ پمپ ها عموماً به صورت برقی الکتروموتور ،سلونوئید یا مغناطیسی ،پنوماتیک و هیدرولیک میباشد. لازم به ذکر است که در پمپ های سانتریفیوژ معمولی با تغییر فشار ، انرژی برق و عوامل دیگر میزان دبی نیز تغییر میکند و جهت استفاده به عنوان دوزینگ پمپ مناسب نمی‌باشند. دبی و فشار در دوزینگ پمپ : به طور کلی دوزینگ پمپ های مورد استفاده در صنعت دارای دبی پایینی هستند.هرچند در موارد خاص سازندگان دوزینگ پمپ بنابر سفارش دوزینگ پمپ هایی با ظرفیت بالا تولید می کنند. به طور معمول دوز این دوزینگ پمپ ها بین 1 لیتر بردقیقه تا 1000 لیتر بر دقیقه و فشار کاری دوزینگ پمپ ها 1 تا 2000 bar متغیر میباشد. کاربرد های دوزینگ پمپ : سیستم های تصفیه آب و فاضلاب . صنایع دارو سازی . استخر ها و . . . کلریناتور ( دوزینگ پمپ یا پکیج تزریق مواد شیمیایی) پمپ تزریق کلر به پکیج های تزریق کلردر سیستم کلریناتور گفته می شود که در ابعاد و ظرفیت های مختلف و به صورت دستی یا هر مشخصه طراحی و اجرا می شود جزء اصلی سیستم کلریناتور یک دستگاه دوزینگ پمپ مترینگ پمپ یا پمپ اندازه گیر می باشد . لازم به ذکر است که این پکیج دوزینگ پمپ صرفاً جهت تزریق کلر نبوده و جهت تزریق دیگر مواد شیمیایی مایع هم قابل استفاده میباشد و به دلیل اینکه این پکیج ها در موارد تزریق کلر کاربردبیشتری دارند به زبان عامیانه به کلیریناتور که همان دوزینگ پمپ است معروف شده است. جنس های دوزینگ پمپ : قسمتی از دوزینگ پمپ که با ماده شیمیایی در تماس است را به اصطلاح تر یا Wet می نامیم. قسمت تر پمپ معمولا با مواد ضد خوردگی ساخته می شود. جنس های رایج هد پمپ به شرح زیر است: پلی پروپیلن PolyPropylene این ماده مقرون بصرفه است و برای اکثر مواد با خورندگی کم استفاده می شود. پی وی سی PVC این ماده در مقایسه با پلی پروپیلن تقریبا مشابه است اما با توجه به داشتن کلر در ساختار آن، با کلر سازگار است و برای سیال هایی که درصد بالایی کلر دارند مناسب تر است . پی وی دی اف PVDF این ماده تقریبا با تمام مواد شیمیایی سازگاری خوبی دارد و همچنین تحمل فشار بیشتری نسبت به دو جنس قبل دارد. فولاد ضد زنگ Stainless Steel این ماده که مقاوم به ضربه است و انتخاب آن باعث جلوگیری از آسیب دیدن هد پمپ در اثر خطاهای انسانی می شود. همچنین با بسیاری از مواد سازگاری بیشتری دارد.

ساختار دوزینگ پمپ ها

ساختار پمپ های دوزینگ: محرکه عموماً محرکه این پمپ ها یک الکتروموتور جریان متناوب AC دور ثابت می باشد. در بعضی موارد ممکن است الکتروموتورهاي دور متغیرویا اینورتر دار نیز مورد استفاده قرار گیرد. مکانیزم حرکت مکانیزم حرکت بگونه اي است که حرکت دورانی الکتروموتور به حرکت رفت و برگشتی تبدیل می گردد. پمپ هایی که در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد، اجزا مکانیزم حرکتی آنها درون روغن قرار می گیرد تا عملکرد مداوم سیستم تضمین گردد. تنظیم دبی (خروجی تزریق) دبی پمپ با تغییر طول موثر کورس و یا تغییر سرعت کورس تنظیم می گردد. بیشتر دوزینگ پمپ ها از یک پیچ میکرومتر یا چیزي شبیه آن براي تنظیم دبی استفاده می کنند در این حالت عملگر با سیگنالی که از سیستم دریافت می کند، دبی را به صورت اتوماتیک ازصفر تا صد در صد تنظیم می کند. گذرگاه سیال طراحی گذرگاه سیال و متریال آن با توجه به سرویس کاري پمپ و خصوصیات سیال مشخص می شود. مواردي همچون دما، دبی، ویسکوزیته، خورندگی سیال و فاکتورهاي دیگری که در سیستم طراحی شده است. محدوده دبی و فشار ماکزیمم دبی هر پمپ با توجه به نسبت گیربکس، قطر پیستون و دور الکتروموتور تعیین می شود. معمولاً در محدوده دقیق 1 لیتر بر ساعت شروع می شود وتا 15000 لیتر در ساعت ادامه می یابد.فشار کاری با توجه به نیاز کار از1 بار تا2000 بار متغیر است. تجهیزات جانبی دوزینگ پمپ: انتخاب صحیح تجهیزات جانبی نقش مهمی در عملکرد مناسب پمپ‌های دوزینگ دارد. شیرهای اطمینان برای محافظت از سیستم هنگام افزایش فشار بیش از حد مجاز. شیرهای Back Pressure زمانی که اختلاف فشار رانش و مکش کمتر از ۵/۱ بار باشد، استفاده می‌شود. دمپرهای پالس جریان Pulsation Dampeners پمپ‌های مترینگ از نوع جابجایی مثبت هستند و حرکت رفت و برگشتی سبب ایجاد جریان خروجی به صورت پالسی می‌شود. دمپرها یا تعدیل کننده ها پالس‌ها را از بین برده و جریان خروجی را به حالت خطی و ثابت نزدیک می‌کنند. صافی ها صافی‌ها در ورودی پمپ قرار می‌گیرند و از ورود ذرات و اجسام ریز به پمپ وسوپاپ ها جلوگیری می کند. دوزینگ پمپ های تزریق: در پمپ های تزریق پارامترهای مهمی مورد بررسی قرار می گیرند که دبی و فشار پمپ تزریق از جمله آن پارامترها است پمپهای تزریق سطح وسیعی از دبی را دارا می باشند که از یک لیتر در ساعت آغاز می گردد و تا ۵۰۰۰ لیتر در ساعت ادامه دارد، این سطح گستردگی در رابطه با فشار، از یک بار فشار تا ۱۰۰۰ بار فشار ادامه می یابد. بر اساس کاتالوگ شرکتها، پمپ های تزریق تا دمای ۱۰۰ درجه سانتی گراد را تحمل می کنند. دوزینگ پمپ و صنایع شیمیایی: دوزینگ پمپ ها از مهم ترین و کاراترین پمپ‌ ها در صنعت هستند که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند، که می تواند مقدار مشخصی از انواع مواد شیمیایی (شامل اسیدها، سیالات خورنده و یا مایعات ویسکوز و اسلاری) را در محل مورد نیاز پمپاژ نماید. انواع دوزینگ پمپ ها : دوزینگ پمپ ها توانایی انتقال سیال وغیر سیال را دارند دوزینگ پمپ پودر و گرانول دوزینگ پمپ انواع مایعات و مواد شیمیایی موارد استفاده از پمپ های دوزینگ هنگامی که دبی سیستم کمی پایین باشد هنگامی که فشار سیستم کمی بالا باشد هنگامی که مقدار دقیقی از سیال باید پمپاژ شود هنگامی که پمپاژ سیال با استفاده از رایانه، میکروپروسورها، کنترل کنند DCS ،PLC و یا شیرهای تناسبی کنترل شود هنگامی که نیاز به انتقال سیالات خورنده و مواد آتش زا داشته باشد هنگامی که نیاز به تزریق سیالات، ویسکوز و اسلاری ها داریم ساختمان دوزینگ پمپ ها: قطعات تشکیل دهنده دوزینگ پمپ ها با توجه به مدل پیستونی، دیافراگمی یا پریستالیتیک متفاوت است مهم ترین اجزای دوزینگ پمپ های پیستونی میل لنگ – سیلندر – پیستون – آب بند – شیر ورودی – شیر خروجی مهم ترین اجزای دوزینگ پمپ های دیافراگمی محفظه – دیافراگم – پلانجر – میل لنگ یا هوای فشرده یا بخار فشرده – شیر¬های ورودی – شیر¬های خروجی مهمترین اجزای مدل پریستالیتیک غلتک – روتور – لوله انعطاف پذیر کاربرد دوزینگ پمپ در صنعت آب و فاضلاب: جهت جلوگیری از خوردگی در سیستم تصفیه خانه، بویلر ها و دیگ های بخار و پمپاژسیال جهت تنظیم PH 1 – موارد مصرف گوناگونی دارد جهت گند زدایی آب درون خطوط لوله ها از هیپوکلرید سدیم (Naocl) 2 – آب ژوال یا وایتکس موارد مصرف زیادی دارد جهت انعقاد در سیستم تصفیه از آلومینیم سولفات (Aluminum Sulfate) هیدروکسید سولفات آلومینیوم کلرید مورد مصرف قرار می گیرد مورد استفاده قرار می گیرد (Antiscalant) سیستم RO3 – از آنتی اسکالنت جهت جلوگیری از رسوب در اسید ها و قلیایی ها مورد استفاده قرار می گیرد PH جهت کنترل جهت ازبین بردن منگنز و آهن در سیستم تصفیه از پرمنگنات پتاسیم مورد مصرف دارد جهت گرفتن سختی آب از پلی فسفات موارد استفاده دارد جهت از بین بردن اکسیژن محلول در آب از بیو سولفات سدیم مورداستفاده قرار می گیرد جهت جذب سیانید و مواد فلزی محلول در آب و تنظیم PH از جوش شیرین یا سود سوز آور، کاستینک (هیدروکسید استفاده می شود. نکات مهم راهنمای نصب دوزینگ پمپ: ۱- همواره فشار کاری پمپ باید از فشار محل تزریق به میزان حداقل %۱۰ بیشتر باشد. ۲- نصب Foot Valve در مخزن و Injection Valve در نقطه تزریق الزامی است. ۳- عمل هواگیری اولیه حتما باید در مرحله اول انجام شود. ۴- نصب در جای مناسب (از نظر ارتفاع، شاسی محکم، جلوگیری از خیس شدن، نصب با ۴ عدد پیچ و مهره) ۵- تنظیم صحیح طول ضربه به آرامی و در حالتی که پمپ روشن است باید انجام شود. ۶- تنظیم تعداد ضربه (در مورد پمپ‌های کنترلی) به آرامی و با دقت انجام شود. ۷- کشیدن سوپاپ روغن فقط یک بار در اولین مرتبه نصب (در مورد دستگاه هایی که جعبه دنده دارند) ۸- شیر مکش و تخلیه روی کاسه هد را باز نکنید مگر برای تعویض. ۹- نصب صحیح شیر مکش و تخلیه روی کاسه هد با توجه به جهت علامت پیکان. ۱۰- توجه به جهت صحیح گردش پروانه خنک کننده الکتروموتور (در پمپ های موتوری) ۱۱- هنگام خاموش کردن پمپ برای مدت طولانی، حتماً مسیر مکش و اتصالات پمپ شستشو شود. ۱۲- برای الکتروموتورهای تک فاز و سه فاز از منبع تغذیه مناسب استفاده شود. ۱۳- همواره پمپ را هنگامی که روشن است تنظیم کنید. ۱۴- از نوار تفلون برای آب بندی اتصالات پلاستیکی استفاده نکنید. برای این کار از اورینگ یا واشر مناسب استفاده نمائید. ۱۵- به دلیل حساس بودن اغلب فرآیندهای دوزینگ برای جلوگیری از اختلال در آن پیشنهاد می شود قبل از توقف پمپ لوازم یدکی آن تهیه و نگهداری شود. برای کسب اطلاعات بیشتر، دفترچه راهنمای پمپ را مطالعه کنید. تجهیزات جانبی دوزینگ پمپ ها: عملکرد صحیح سیستم پمپهای دوزینگ وابسته به انتخاب صحیح تجهیزات جانبی می باشد. در زیر به متداولترین تجهیزات جانبی این پمپ ها اشاره می شود. شیرهای ایمنی Safety Relief Valves :بیشتر سیستم های لوله کشی نیازمند شیرهای ایمنی برای محافظت از لوله ها در هنگام افزایش فشار غیر مجاز می باشد. اگرچه پمپ های دوزینگ شیر ایمنی برای محافظت از خود دارند، اما جهت محافظت لوله ها، کماکان نیاز به شیر ایمنی وجود دارد. شیرهای Back Pressure :از آنجا که پمپ های مترینگ باید دوز صحیحی از سیال را پمپاژ نمایند، در حالاتی که اختلاف فشار خط رانش و مکش کمتر از5/1 بار باشد، استفاده از این شیر توصیه می شود. این شیر باعث می شود دبی ناخواسته از پمپ به خاطر فشار کم خط رانش جریان نیابد. تعدیل کننده های پالس جریان Pulsation Dampeners :حرکت رفت و برگشتی پمپ های دوزینگ سبب می شود جریان خروجی به صورت پالسی باشد. این تعدیل کننده ها تا 90 درصد پالس را از بین می برند. معمولاً این دستگاه تا فشار 60 بار تولید می شود . ستون کالیبراسیون :اگرچه هنگامی که پمپی از کارخانه سازنده خریداری می شود، مشخصه های دبی و فشار آن قبلاً کالیبره می شود. اما هر چند وقت یکبار نیاز است پمپ در حال کار مجدداً تست و کالیبر گردد تا اطمینان حاصل شود دبی مورد نظر تأمین می شود صافی ها :شیرهای یکطرفه پمپ های مترینگ باید از ورود ذرات و خرده ریزها توسط نصب صافی، محافظت شود. وقتی اسید سولفوریک غلیظ پمپاژ می کنید، تله لجن Sludge trap می بایست استفاده شود تا ذرات آلوده را به دام اندازد و محلول تمیز تحویل دهد.

چگونگی تقسیم بندی دوزینگ پمپ ها:

به طور کلی تقسیم بندی زیر برای انواع پمپ های دوزینگ انجام شده است:

تعریف کامل و جامع دوزینگ پمپ (مترینگ پمپ ) چیست؟

انواع دوزینگ پمپ ها و انواع استانداردهای دوزینگ پمپ چیست؟

بهترین نوع دوزینگ پمپ چیست؟ چرا باید از دوزینگ پمپ استفاده کنیم؟

-پمپ های سولنوئیدی
– پمپ های موتوری
– پمپ های پروسس

پمپ های سولنوئیدی:
این پمپ ها دارای مگنت می باشند. با ورود جریان برق، این مگنت دارای بار الکتریکی شده و توسط میدان مغناطیسی بوجود آمده شفت فلزی را به حرکت در می آورد و با قطع و وصل شدن جریان، شفت با یک فنر به عقب رانده می شود. این شفت متصل به دیافراگم یا پیستون بوده و به این روش عملیات مکش و تزریق انجام می گردد.

 پمپ های موتوری:

در این دسته از پمپ ها نیرو توسط یک الکتروموتور به قسمت جعبه دنده منتقل شده و توسط یک شفت متصل به دیافراگم با پیستون عمل رفت و برگشت و در نهایت دوزینگ انجام می شود.

پمپ های پروسس:

این مجموعه شامل دسته ‌ای از پمپ ‌ها می ‌باشد که ظرفیت ‌های دوزینگ بالا و یا فشارهای بالا را تأمین می‌ کند. اغلب پمپ ‌های این مجموعه بر اساس api675 طراحی شده ‌اند و قابلیت کارکرد در شرایط انفجاری را نیز دارند.

پمپ هاي نوع جابجائي مثبت:

 پمپ هاي نوع جابجائي مثبت به پمپ هائي اطلاق مي شـود كـه درهركـورس كـاري كـه انجـام مـي دهنـد مقدارمشخصي ازمايع راپمپاژ مي كنندومقدارمايع پمپاژ شده رابطه مستقيم با تعداد كورس هاي انجام شـده دارد.دراين نوع پمپ هااگرشيرمسيرخروجي انها بسته شودكاركردن پمـپ باعـث افـزايش فشـاربيش ازحـد خروجي ونهايتا شكسته شدن وتركيدن بدنه پمپ و لوله ها مي شود.

اين نوع پمپ ها به دودسته اصلي طبقه بندي مي شوند:

الف- پمپ هاي رفت وبرگشتي  ب- پمپ هاي دوار

پمپ هاي رفت وبرگشتي:

 عمليات پمپاژ دراين نوع پمپ ها با استفاده ازاختلاف فشارايجاد شده دراثرتغيير حجم ناشـي ازحركـت رفـت وبرگشتي مكانيزم پمپ انجام مي شودكه باتوجه به ماهيت سـاختماني ايـن نـوع پمـپ هـا درصـورت تـامين قدرت مورد نيازبراي پمپ ودارابودن مقاومت كافي بدنه فشار پمپ راتابي نهايت مي توان افـزايش دادكـه يكي ازمحاسن مهم اين پمپ ها بشمارمي ايدولي ازطرف ديگردرصـورتي كـه جلـوي مسـيرخروجي انهابسـته شودافزايش فشارحاصله مـي توانـد باعـث تركيـدن بدنـه پمـپ وايجادخسـارت هـاي سـنگين جـاني ومـالي شود.همچنين باتوجه به نوساني بودن فشارهاي ورودي وخروجي اين پمپ هانيازبـه ظـروف متعـادل كننـده فشار Dampener دارند تافشارهاي نوساني رابه فشارهاي خطي تبديل كندبعلاوه اين كه نسبت به انواع پمـپ هاي ديگرنياز به قطعات اضافي ديگـري مثـل شـيرهاي داخلـي وشـيرهاي اطمينـان Safety valveدرقسـمت خروجي پمپ وطراحي مسيرهاي كنارگذر By passبراي مسائل عملياتي مثل تغييرفلـووراه انـدازي وبسـتن پمپ لازم مي باشد.

لازم به توضيح است كه دراكثرطراحي ها براي متعادل كردن فشارخروجي پمپ ازمحفظه هائي بـه نـام Air Chamberودربعضي ديگرازDampener استفاده مي شودكه اصول كار ان ها با هم متفاوت است ولي همه انهـا روي لاين هاي خروجي وورودي پمپ نصب مي شو ند .اصول كارانها به اين صورت است كه موقعي كه مـايع ازپمپ خارج مي شودمقداري ازمايع دراين كپسول ها ذخيره مي شـودوباعث فشـرده كـردن هـواي حـبس شده دران مي شود وباعث مي شودضربات ناشي ازافزايش فشاربه هواي داخل محفظه منتقل شـودو باعـث يكنواخت شدن جريان خروجي پمپ وكاهش لرزش وارتعاشات هم چنين ازانتقال لـرزش پمـپ روي سيسـتم لوله كشي ممانعت مي شود.

پمپ هاي رفت وبرگشتي در سه دسته كلي زيرطبقه بندي مي شوند:

 ۱ -پمپ هاي پيستونيPump Piston

۲ -پمپ هاي پلانجريPump Plunger

۳ -پمپ هاي ديافراگميPump Diaphragm

پمپ هاي رفت وبرگشتي پيستونيPump Piston اصول كار يك پمپ رفت و برگشتي پيستوني مبتني بر حركت رفت و برگشتي پيستون درداخل سيلندر است. اين پمپ ها متناسب با سيستم مكانيكي محرك پيستون تعداد و طرز قرار گرفتن سيلندرها سيستم سوپاپ ها و … به انواع مختلفي دسته بندي مي شوند.

دراين نوع پمپ هاوقتي پيستون درحالت مكش است دراثرافزايش حجم درداخل سيلندرخلا ايجادمي شود(كاهش فشار)وباعث ورودمايع ازطريق شيرورودي به سيلندرمي شود(البته دراين حالت به علت بالابودن فشارلاين خروجي واعمال ان روي ولوخروجي شيرخروجي بسته است)ووقتي كه پيستون درجهت تراكم حركت مي كند باعث بالارفتن فشاردرسيلندرمي شود(وموجب بسته شدن ولو ورودي پمپ مي شود)ودراثربالاتررفتن فشار سيلندر شير خروجي بازمي شودوسيال داخل سيلندربه طرف لوله خروجي هدايت مي شودكه پي درپي انجام شدن اين عمل باعث پمپاژمايع مي گردد. از ويژگيهاي عمومي پمپ هاي رفت و برگشتي علاوه بر صفت جابجائي مثبت ، تناسب مستقيم مقدار جريان خروجي آنها با حجم جابجائي و سرعت خطي پيستون است . همچنين كلرنس بين پيستون وسيلندرمعمولابسياركم است تاازبرگشت مايع ازقسمت هاي اطراف پيستون درجهت عكس(نشتي داخلي) كه باعث كم شدن بازدهي پمپ مي شود ممانعت شود. البته درپمپ هاي باسايز بالاتوسط پيستون رينگ ها اين عمل انجام مي شود.

براي پمپ هاي رفت و برگشتي دو محدودة كاري وجود دارد:

۱ -حداكثر فشار كاري طراحي

 ٢ –حداكثر دور مجاز ظرفيت اسمي اين پمپ ها عبارتست از حاصل ضرب اندازه (حجم جابجائي) در سرعت پمپ       ( تعداد كورس دردقيقه) . اگرازنظرتوان ورودي كمبودي وجودنداشته نباشدودستگاه گرداننده بتواندان راتامين كند فشار توليدي مي تواند به حد خطرناكي افزايش پيداكند.

مقدار حداكثرمجاز فشار كاري طراحي پمپ را مقاومت مكانيكي اجزا پمپ در مقابل فشار داخلـي تعيـين مـي كنند ولي درعين حال حداكثر سرعت خطي مجاز پيستون ،كار رضايتبخش سوپاپها و حداقل زمان كافي بـراي پر شدن سيلندر از مايع وضعيت كاردهي پمپ ،را مشخص مي كند . سرعت خطي پيستون بطور غير مستقيم روي مقدار فلوي پمپ موثر است از اين رو در مواقعي كه سـرعت كاري پمپ زياد باشد (تعداددوردردقيقه) ممكن است لازم باشد مقدار جابجايي Strokeپمـپ كـم شـود كـه اينكار سبب كاهش ظرفيت (فلو ) پمپ مي شود .هر چه غلظت (لزجت) مايع پمپ شونده بيشتر باشد ، براي پر شدن سيلندر از مايع به زمان بيشتري نياز است بدون آنكه مسئله جدايي جريان و يا كانالي شـدن جريـان بوجود ايد و در نتيجه بايد دور پمپ كمتر شود .

ساختمان پمپ هاي رفت وبرگشتي ازقطعات اصلي زيرتشكيل شده اند:

 -1سيلندركه محل قرارگيري پيستون است.

۲ -پيستون به عنوان عامل حركت وتغييرحجم سيلندر.

۳- رينگ هاي پيستون براي اب بندي فاصله بين پيستون وجداره سيلندر

 -4ولوهاي ورودي وخروجي به عنوان عامل قطع ووصل كننده جريان مايع هستند.

–  5محفظه اب بندي وپكينگ براي ممانعت ازنشت مايع داخل پمپ بطرف بيرون.

 -6سيستم روغنكاري پكينگ ها(همراه بامكانيزم ان)جهت روغنكاري پكينگ ها.

۷ -كراس هد كه وظيفه ان كنترل كردن حركت هاي جانبي پيستون است .

۸-مكانيزم تبديل حركت دوراني به حركت رفت وبرگشتي.شامل: الف ميل لنگ ب-ياتاقان هاي ثابت ومتحرك ج-دسته شاتون د-چرخ دنده هاي كاهش دهنده دور

 ۹-سيستم روغنكاري قسمت هاي متحرك

مشخصه هاي كاري پمپ هاي پيستوني

  نقطه كاري واقعي اين پمپ ها رابا تغييردادن قدرت (توان ) ورودي ، راندمان و درجه حرارت مايع مي تـوان تغيير داد. در اين پمپ ها ابتدا با افزايش هد (فشار خروجي ) راندمان با شيب تندي صعود مي كنـد و سـپس تقريبًا ثابت مي ماند . به اين ترتيب وقتي نقطه كاري در محدودة تغييـرات هـد و ظرفيـت جابجـا مـي شـود راندمان تغيير چنداني نمي كند (براي سرعتهاي مختلف ) البته بايد در نظر داشت كـه بـا تغييـر طـرح پمـپ راندمان به نحو موثري تغيير خواهدكرد . از آنجائي كه توان مصرفي تقريبًا ب ا فشار توليـدي پمـپ متناسـب است گاها شرايط اضافه بارLoad Overنيز مي تواند براي اين پمپ ها بوجود آيد. با توجه به نكته فوق مقدار جريان خروجي پمپ را نبايد بابازوبسته نمودن ولوهاي تعبيه شده در خروجي ياورودي پمپ تغييـرداد زيـرا علاوه برخطرات ناشي ازافزايش فشارباعث افزايش توان ياامپرمصرفي نيزمي شود. درزيرمنحني مشخصه اين نوع پمپ هااورده شده است.

براي تغيير مقدار فلوازروش هاي زيراستفاده مي شود:

روش هاي كنترل فلوي پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱- بــاكم وزيــاد كــردن دورسيســتم گرداننــده كــه درعمــل بــه دليــل ثابــت بــودن دورالكتروموتورهــا كمترمورداستفاده واقع مي شود.

۲-تغييرمقدار حجم جابجائي پيستون(تغييردادن كورس پيستون) كه بااستفاده ازمكانيزم هـاي مخصوصـي كـه شامل چرخ دنده و…..است انجام مي شود.

پمپ هاي نوع پلانجريPump Plunger  ساختمان واصول كارپمپ هاي پلانجري با پمپ ه اي پيستوني دقيقا يكسان است وتفـاوت انهادرابعـاد پيسـتون هاوپلانجرهاست . طول پلانجرها نسبت به قطرشان بيشتراست ومعمولا براي كارهاي ظريف ودرجاهائي كـه كنترل شديدي ازنظرمقدارفلوي مايع پمپ شونده بخصوص درحجم هاي كم مورد نيازباشد .كـاربردفراواني دارند ومعمولا براي فلوهاي پايين وفشارهاي بالابكارمي روند وموارداستفاده انها براي تزريق مـواد شـيميائي وهمچنين به عنوان پمپ هاي روغنكاري قطـره اي بـراي روغنكـاري پيسـتون رينـگ هاوپكينـگ رينـگ هـاي كمپرسورها وپمپ هاي رفت وبرگشتي است .وحسن انها به قابـل انـدازه گيـري بـودن وتغييرميـزان فلـوي انهاست كه با تغييردادن كورس پلانجرعملي مي شود.

در اين نوع پمپ ها با توجه به زيادبودن طول پلانجرها ونهايتـا زيـادبودن سـطح تماسـي پلانجروسـيلندرمثل پمپ هاي پيستوني نيازي به اب بندي داخلي (پيستون رينگ)ندارند. در صفحه بعد شمائي از يك عدد پمپ قطره اي نوع پلانجري رفت و ب رگشتي نشان داده شده است . حركت پلانجر به سمت بالابراي حالت تراكم توسط ميل بادامكي كه باميل لنـگ حركـت مـي كنـدانجام مـي شـودو توسط فنرپلانجر به سمت پايين حركت مي كندتاعمل مكش انجام شود

. قطعات اصلي اين پمپ ها شامل:

۱ -پلانجروسيلندر.

۲ -شير يك طرفهValve Check ورودي.

۳ -شيريك طرفه خروجي

۴ -لوله ورودي وصافي.

۵ -سيستم تحريك كننده پلانجروفنربرگرداننده.

۶ -درپوش شيشه اي همراه باپيچ هواگيري واورينگ ها.

۷ -مكانيزم تغييركورس پلانجر.

۸ -Glass Sightنشان دهنده روغن.

۹ -بدنه پمپ. لازم به توضيح است كه فشارخروجي اين نوع پمپ هارافشارسيستمي كه خروجي پمپ بـه ان متصـل شـده است تعيين مي كند .وبدنـه هـاي انهـاطوري طراحـي شـده اسـت كـه قادربـه تحمـل فشـارهاي بالاتاچنـدين هزارپوندبراينچ مربع راداشته باشند.

پمپهاي ديافراگميPump Diaphragm پمپ هاي ديافراگمي جزگروه پمپ هاي رفت و بر گشتي هستند كه المان پمپ را يك ديافراگم قابل ارتجـاع تشكيل مي دهد .اين پمپ هاازلحاظ اصول كاربسيار مشابه پمپ هاي نوع پيستوني يا پلانجري مـي باشـندبااين تفاوت كه درپمپ هاي پيستوني حركت پيستون ياپلانجرمستقيماباعث جابجاشدن مايع مي شودولي در پمـپ هاي نوع ديافراگمي حركـت رفـت وبرگشـتي روي ديـافراگم اعمـال مـي شـودوانقبا ض وانبسـاط ان باعـث تغييرحجم داخل پمپ وورودوخروج مايع مي شود. ديافراگم ها بسته به طراحـي پمـپ براسـاس فشـاردرجه حـرارت و ….. ازجـنس هـاي مختلفـي نظيرلاسـتيك فلزوياپلاستيك هاي مخصوصي ساخته مي شوند.

محاسن پمپ ها ي ديافراگمي

۱ -مهمترين حسن اين پمپ هاعدم تماس بين مايع پمپ شونده باقطعات پمپ است كه عاملي حيـاتي ومهـم براي پمپاژ موادسمي وخطرناك بشمارمي ايد.

۲ -از ويژگيهاي بارز پمپ ديافراگمي آن است كه تنها ديافراگم و مجاري ورودي و خروجـي پمـپ بـا مـايع پمپ شونده در تماس است.

۳ -اين پمپ هانيازبه اب بندي ندارند ومي توان ادعا كرد كه نشتي اين گونه پمپ ها صددرصدصفراست ظرفيت اينگونه پمپ ها با قطر ديافراگم ، ميزان حركت ديافراگم (كورس حركـت) و تعـداد تكـرار حركـت رفت و بر گشتي در واحد زمان ( سرعت حركت) نسبت مستقيم دارد . از آنجـائي كـه مقـدار حركـت قابـل دستيابي ديافراگم محدوداست وبطور قابل ملاحظه اي قطران كمتر از قطر ديـافراگم پمـپ اسـت ، حـداكثر ظرفيت پمپ( با قطر ديافراگم ثابت )عملآ به حداكثر سرعت رفت و برگشت ديافراگم كه معمولآ كم اسـت بستگي خواهد داشت.در ساختمان اين پمپ ها شيرهاي ورودي و خروجـي كـه معمـولآاز نـوع Valve Ball ساده و يا شيرهاي مخروطي (با سوزن مخروطي) است بكاررفته است كه البته براي پمپهاي بزرگ شـيرهاي ديسكي مناسب تراست. همانگونه كه قبلآ اشاره شد بـا تنظـيم ميـزان كـورس يـا حركـت ديـافراگم كـه درپمـپ هـاي نـوع عملگـر هيدروليكي باكم وزيادكردن فشارروغن زيـر ديـافراگم انجـام مـي شـود و يـا سـرعت پمـپ (تعـدادكورس درواحدزمان) و يا هر دو مي توان ظرفيت ايـن پمـپ هـا را تغييـر داد . در صـورت لـزوم مـي تـوان از دو ديافراگم متوالي كه روي هم قرارمي گيرند استفاده كرد كه در صورت پاره شدن يكي از آنها ديگري جلوي نشتي مايع را بگيرد.

انواع پمپهاي ديافراگمي عبارتند از:

  ۱پمپ ديافراگمي مكانيكي كه در آن ديافاگم به يك مكانيزم رفت وبرگشتي مكانيكي مثل ميل بادامك خـارج ازمركز ياحركت شيطانك كه حركت نوساني يا رفت و برگشتي را به آن انتقال مـي دهـد مـرت بط اسـت كـه نمونه كاربردي ان پمپ هاي بنزين اتومبيل ياسيفون است.

مقدمات لازم براي راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-چك كردن سطح روغن داخل محفظه روغن.

۲-گرم كردن يكنواخت پمپ درصورت لزوم.

۳-هواگيري پمپ .

۴-بازكردن مسيرهاي اب خنك كننده درصورت وجود.

۵-درسرويس قراردادن سيستم روغنكاري مركزي درصورت وجود.

۶-چك كردن جهت چرخش الكتروموتور.

۷-اطمينان ازروان چرخيدن وگيرنداشتن پمپ

۸-چك كردن كليه قسمت ها ازنظرنشتي.

۹-اطمينان كامل ازروان بودن ولوهاي ورودي خروجي ومسيركنارگذر.

مراحل راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي

 براي راه اندازي اين نوع پمپ ها مراحل زير بايدانجام شود:

۱–بازنمودن مسيركنارگذر.

۲-بازكردن ولو ورودي پمپ.

۲ -بازنمودن ولوخروجي درصورتي كه روي مسيرخروجي شيريك طرفه يا چك ولو نصب شده باشد

۳-بستن ولومسيرخروجي پمپ درصورتي كه شيريك طرفه نصب نشده باشدوفشارپشت پمپ بالاباشد.

۴-اماده سازي وراه اندازي سيستم گرداننده .

۵ -بستن تدريجي ولومسيركنارگذر(درصورتي كه ولوخروجي بازباشد(

مراحل ازسرويس خارج كردن پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱ -بازكردن تدريجي مسيركنارگذر.

۲ -بستن تدريجي ولوخروجي.

۳-ازسرويس خارج نمودن دستگاه گرداننده

چك هاي روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-چك كردن فشارهاي ورودي وخروجي.

۲-چك كردن ميزان امپر الكتروموتور.

۳-چك كردن نشتي هاي روغن ومايع پمپ شونده.

۴-چك كردن مقدارلرزش وسروصداي غيرعادي.

۵-چك كردن دماي ياتاقان هاو…

۶ -چك كردن سطح روغن محفظه روغن.

۷-چك كردن مقدارفلوي پمپ.

معايب روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-خرابي شيرهاي يك طرفه داخلي.

۲-متناسب نبودن كورس پلانجرياديافراگ

۳-زيادبودن كلرنس هاي داخلي.

۴-اشكال درمكانيزم تبديل حركت دوراني به رفت وبرگشتي

راه هاي اصلاح مشكل چرخش روغن شامل:

۱ -تغيير درجه حرارت روغن

۲-تغييردادن نوع روغن

۳-تغييردادن كلرنس يا تاقان

۴ -تغييردادن فشار روغن

 ۵ –تغيير نوع ياتاقان

انرژي فشاري:هدانرژي فشار:فشار چسیت؟

 فشارعبارتست ازمقدارنيروئي كه توسط سيال برواحد سطح اعمال مي كند كه مقـداراين نيرودرتمـام جهـات يكسان است ومي توان ان رابرحسب ارتفاع ستوني ازمايع تعريف كرد. مقداران براي يك سيستم لوله كشي توسط فشارسنج ها اندازه گيري مي شود ولي براي اندازه گيـري دقيـق تر مي توان بااستفاده ازيك پيتوت تيوب كه سيال بادانسيته مناسبي دران ريختـه شـده اسـت (بيشترازدانسـيته مايع داخل لوله )بصورت زير ان را اندازه گيري كردكه ميزان اختلاف ارتفاع بين لوله ها مبـين هدفشار اسـت كه برحسب واحداندازه گيـري (ميليمتريـا……)ارتفـاع سـتون مـايع اسـت بطورمثـال ده سانتيمترسـتون جيـوه يا….است

مسائلي كه باعث كاويتاسيون مي شوند:

  ١-افت فشاربيش از حد در قسمت ورودي پمپ به دليل گرفتگي صافي و لوله هـا و…. كـه باعـث تبخ يـر مايع در اين ناحيه مي شود و شرايط رابراي تبخيروتشكيل حباب زياد مي كند.

٢- كار كردن پمپ درشرا يط غير طراحي ( فلوي بيش از حد ) به دليل بالا رفتن دور پمپ ويا افزايش بـيش از حد قطر پروانه كه باعث افزايش فلوو زياد شدن سرعت مايع در قسـمت ورودي پمـپ ونهايتـا كـاهش فشاردرورودي آن مي شود. ٣-بالا رفتن دماي مايع پمپ كه باعث بالا رفتن فشار بخار مايع مي شـود(زودترتبخيرشـدن مـايع درورودي پمپ) و شرايط را براي كاويتاسيون بوجود مي اورد

٤-زياد شدن ارتفاع مكش پمپ ها.

٥-تغيير مايع پمپ شونده به دليل تغييرات شرايط عملياتي (پمپاژ مايعات سبك تر)

وظايف اصلي ياتاقان ها شامل

۱ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي شعاعي

 ۲ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي محوري

 ۳ -كاهش اصطكاك

 ۴ -قراردادن محوردريك موقيت مناسب

عوامل كاهشدهنده طول عمربال برينگ ها

 ۱-مسائل ومشكلات ناشي ازنصب

 ۲-عدم هم محوري

 ۳-باربيش ازحدروي برينگ

 ۴-گرماي بيش ازحد

 ۵-روغن نامناسب

 ۶-روغنكاري ناقص

 ۷-مناسب نبودن برينگ براي ان شرايط(طراحي غلط)

۸-كثيف بودن روغن

 ۹-ارتعاشات بيش ازحدمحور

 ۱۰-مسائل ناشي ازحمل ونقل

مسائلي كه باعث كم شدن فلو میشود:

 ۱-هواگيري نشدن كامل پمپ

 ۲-پائين بودن سرعت گرداننده .

 ۳-بالا بودن بيش از حد فشار خروجي .۴ -نشتي هاي داخلي . و…

نحوه تشخیص استاندارد مکانیزم دوزینگ پمپ ها : معمولی و API 675

پمپ هاي رفت وبرگشتي در سه دسته كلي زيرطبقه بندي مي شوند:

تعریف کامل و جامع دوزینگ پمپ (مترینگ پمپ ) چیست؟

انواع دوزینگ پمپ ها و انواع استانداردهای دوزینگ پمپ چیست؟

بهترین نوع دوزینگ پمپ چیست؟ چرا باید از دوزینگ پمپ استفاده کنیم؟

 ۱ -پمپ هاي پيستونيPump Piston

۲ -پمپ هاي پلانجريPump Plunger

۳ -پمپ هاي ديافراگميPump Diaphragm

پمپ هاي رفت وبرگشتي پيستونيPump Piston اصول كار يك پمپ رفت و برگشتي پيستوني مبتني بر حركت رفت و برگشتي پيستون درداخل سيلندر است. اين پمپ ها متناسب با سيستم مكانيكي محرك پيستون تعداد و طرز قرار گرفتن سيلندرها سيستم سوپاپ ها و … به انواع مختلفي دسته بندي مي شوند.

دراين نوع پمپ هاوقتي پيستون درحالت مكش است دراثرافزايش حجم درداخل سيلندرخلا ايجادمي شود(كاهش فشار)وباعث ورودمايع ازطريق شيرورودي به سيلندرمي شود(البته دراين حالت به علت بالابودن فشارلاين خروجي واعمال ان روي ولوخروجي شيرخروجي بسته است)ووقتي كه پيستون درجهت تراكم حركت مي كند باعث بالارفتن فشاردرسيلندرمي شود(وموجب بسته شدن ولو ورودي پمپ مي شود)ودراثربالاتررفتن فشار سيلندر شير خروجي بازمي شودوسيال داخل سيلندربه طرف لوله خروجي هدايت مي شودكه پي درپي انجام شدن اين عمل باعث پمپاژمايع مي گردد. از ويژگيهاي عمومي پمپ هاي رفت و برگشتي علاوه بر صفت جابجائي مثبت ، تناسب مستقيم مقدار جريان خروجي آنها با حجم جابجائي و سرعت خطي پيستون است . همچنين كلرنس بين پيستون وسيلندرمعمولابسياركم است تاازبرگشت مايع ازقسمت هاي اطراف پيستون درجهت عكس(نشتي داخلي) كه باعث كم شدن بازدهي پمپ مي شود ممانعت شود. البته درپمپ هاي باسايز بالاتوسط پيستون رينگ ها اين عمل انجام مي شود.

براي پمپ هاي رفت و برگشتي دو محدودة كاري وجود دارد:

۱ -حداكثر فشار كاري طراحي

 ٢ –حداكثر دور مجاز ظرفيت اسمي اين پمپ ها عبارتست از حاصل ضرب اندازه (حجم جابجائي) در سرعت پمپ       ( تعداد كورس دردقيقه) . اگرازنظرتوان ورودي كمبودي وجودنداشته نباشدودستگاه گرداننده بتواندان راتامين كند فشار توليدي مي تواند به حد خطرناكي افزايش پيداكند.

مقدار حداكثرمجاز فشار كاري طراحي پمپ را مقاومت مكانيكي اجزا پمپ در مقابل فشار داخلـي تعيـين مـي كنند ولي درعين حال حداكثر سرعت خطي مجاز پيستون ،كار رضايتبخش سوپاپها و حداقل زمان كافي بـراي پر شدن سيلندر از مايع وضعيت كاردهي پمپ ،را مشخص مي كند . سرعت خطي پيستون بطور غير مستقيم روي مقدار فلوي پمپ موثر است از اين رو در مواقعي كه سـرعت كاري پمپ زياد باشد (تعداددوردردقيقه) ممكن است لازم باشد مقدار جابجايي Strokeپمـپ كـم شـود كـه اينكار سبب كاهش ظرفيت (فلو ) پمپ مي شود .هر چه غلظت (لزجت) مايع پمپ شونده بيشتر باشد ، براي پر شدن سيلندر از مايع به زمان بيشتري نياز است بدون آنكه مسئله جدايي جريان و يا كانالي شـدن جريـان بوجود ايد و در نتيجه بايد دور پمپ كمتر شود .

ساختمان پمپ هاي رفت وبرگشتي ازقطعات اصلي زيرتشكيل شده اند:

1- سيلندركه محل قرارگيري پيستون است.

۲  -پيستون به عنوان عامل حركت وتغييرحجم سيلندر.

۳- رينگ هاي پيستون براي اب بندي فاصله بين پيستون وجداره سيلندر

 -4ولوهاي ورودي وخروجي به عنوان عامل قطع ووصل كننده جريان مايع هستند.

–  5محفظه اب بندي وپكينگ براي ممانعت ازنشت مايع داخل پمپ بطرف بيرون.

 -6سيستم روغنكاري پكينگ ها(همراه بامكانيزم ان)جهت روغنكاري پكينگ ها.

۷ -كراس هد كه وظيفه ان كنترل كردن حركت هاي جانبي پيستون است .

۸-مكانيزم تبديل حركت دوراني به حركت رفت وبرگشتي.شامل: الف ميل لنگ ب-ياتاقان هاي ثابت ومتحرك ج-دسته شاتون د-چرخ دنده هاي كاهش دهنده دور

 ۹-سيستم روغنكاري قسمت هاي متحرك

مشخصه هاي كاري پمپ هاي پيستوني

  نقطه كاري واقعي اين پمپ ها رابا تغييردادن قدرت (توان ) ورودي ، راندمان و درجه حرارت مايع مي تـوان تغيير داد. در اين پمپ ها ابتدا با افزايش هد (فشار خروجي ) راندمان با شيب تندي صعود مي كنـد و سـپس تقريبًا ثابت مي ماند . به اين ترتيب وقتي نقطه كاري در محدودة تغييـرات هـد و ظرفيـت جابجـا مـي شـود راندمان تغيير چنداني نمي كند (براي سرعتهاي مختلف ) البته بايد در نظر داشت كـه بـا تغييـر طـرح پمـپ راندمان به نحو موثري تغيير خواهدكرد . از آنجائي كه توان مصرفي تقريبًا ب ا فشار توليـدي پمـپ متناسـب است گاها شرايط اضافه بارLoad Overنيز مي تواند براي اين پمپ ها بوجود آيد. با توجه به نكته فوق مقدار جريان خروجي پمپ را نبايد بابازوبسته نمودن ولوهاي تعبيه شده در خروجي ياورودي پمپ تغييـرداد زيـرا علاوه برخطرات ناشي ازافزايش فشارباعث افزايش توان ياامپرمصرفي نيزمي شود. درزيرمنحني مشخصه اين نوع پمپ هااورده شده است.

براي تغيير مقدار فلوازروش هاي زيراستفاده مي شود:

روش هاي كنترل فلوي پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱- بــاكم وزيــاد كــردن دورسيســتم گرداننــده كــه درعمــل بــه دليــل ثابــت بــودن دورالكتروموتورهــا كمترمورداستفاده واقع مي شود.

۲-تغييرمقدار حجم جابجائي پيستون(تغييردادن كورس پيستون) كه بااستفاده ازمكانيزم هـاي مخصوصـي كـه شامل چرخ دنده و…..است انجام مي شود.

پمپ هاي نوع پلانجريPump Plunger  ساختمان واصول كارپمپ هاي پلانجري با پمپ ه اي پيستوني دقيقا يكسان است وتفـاوت انهادرابعـاد پيسـتون هاوپلانجرهاست . طول پلانجرها نسبت به قطرشان بيشتراست ومعمولا براي كارهاي ظريف ودرجاهائي كـه كنترل شديدي ازنظرمقدارفلوي مايع پمپ شونده بخصوص درحجم هاي كم مورد نيازباشد .كـاربردفراواني دارند ومعمولا براي فلوهاي پايين وفشارهاي بالابكارمي روند وموارداستفاده انها براي تزريق مـواد شـيميائي وهمچنين به عنوان پمپ هاي روغنكاري قطـره اي بـراي روغنكـاري پيسـتون رينـگ هاوپكينـگ رينـگ هـاي كمپرسورها وپمپ هاي رفت وبرگشتي است .وحسن انها به قابـل انـدازه گيـري بـودن وتغييرميـزان فلـوي انهاست كه با تغييردادن كورس پلانجرعملي مي شود.

در اين نوع پمپ ها با توجه به زيادبودن طول پلانجرها ونهايتـا زيـادبودن سـطح تماسـي پلانجروسـيلندرمثل پمپ هاي پيستوني نيازي به اب بندي داخلي (پيستون رينگ)ندارند. در صفحه بعد شمائي از يك عدد پمپ قطره اي نوع پلانجري رفت و ب رگشتي نشان داده شده است . حركت پلانجر به سمت بالابراي حالت تراكم توسط ميل بادامكي كه باميل لنـگ حركـت مـي كنـدانجام مـي شـودو توسط فنرپلانجر به سمت پايين حركت مي كندتاعمل مكش انجام شود

. قطعات اصلي اين پمپ ها شامل:

۱ -پلانجروسيلندر.

۲ -شير يك طرفهValve Check ورودي.

۳ -شيريك طرفه خروجي

۴ -لوله ورودي وصافي.

۵ -سيستم تحريك كننده پلانجروفنربرگرداننده.

۶ -درپوش شيشه اي همراه باپيچ هواگيري واورينگ ها.

۷ -مكانيزم تغييركورس پلانجر.

۸ -Glass Sightنشان دهنده روغن.

۹ -بدنه پمپ. لازم به توضيح است كه فشارخروجي اين نوع پمپ هارافشارسيستمي كه خروجي پمپ بـه ان متصـل شـده است تعيين مي كند .وبدنـه هـاي انهـاطوري طراحـي شـده اسـت كـه قادربـه تحمـل فشـارهاي بالاتاچنـدين هزارپوندبراينچ مربع راداشته باشند.

پمپهاي ديافراگميPump Diaphragm پمپ هاي ديافراگمي جزگروه پمپ هاي رفت و بر گشتي هستند كه المان پمپ را يك ديافراگم قابل ارتجـاع تشكيل مي دهد .اين پمپ هاازلحاظ اصول كاربسيار مشابه پمپ هاي نوع پيستوني يا پلانجري مـي باشـندبااين تفاوت كه درپمپ هاي پيستوني حركت پيستون ياپلانجرمستقيماباعث جابجاشدن مايع مي شودولي در پمـپ هاي نوع ديافراگمي حركـت رفـت وبرگشـتي روي ديـافراگم اعمـال مـي شـودوانقبا ض وانبسـاط ان باعـث تغييرحجم داخل پمپ وورودوخروج مايع مي شود. ديافراگم ها بسته به طراحـي پمـپ براسـاس فشـاردرجه حـرارت و ….. ازجـنس هـاي مختلفـي نظيرلاسـتيك فلزوياپلاستيك هاي مخصوصي ساخته مي شوند.

محاسن پمپ ها ي ديافراگمي

۱ -مهمترين حسن اين پمپ هاعدم تماس بين مايع پمپ شونده باقطعات پمپ است كه عاملي حيـاتي ومهـم براي پمپاژ موادسمي وخطرناك بشمارمي ايد.

۲ -از ويژگيهاي بارز پمپ ديافراگمي آن است كه تنها ديافراگم و مجاري ورودي و خروجـي پمـپ بـا مـايع پمپ شونده در تماس است.

۳ -اين پمپ هانيازبه اب بندي ندارند ومي توان ادعا كرد كه نشتي اين گونه پمپ ها صددرصدصفراست ظرفيت اينگونه پمپ ها با قطر ديافراگم ، ميزان حركت ديافراگم (كورس حركـت) و تعـداد تكـرار حركـت رفت و بر گشتي در واحد زمان ( سرعت حركت) نسبت مستقيم دارد . از آنجـائي كـه مقـدار حركـت قابـل دستيابي ديافراگم محدوداست وبطور قابل ملاحظه اي قطران كمتر از قطر ديـافراگم پمـپ اسـت ، حـداكثر ظرفيت پمپ( با قطر ديافراگم ثابت )عملآ به حداكثر سرعت رفت و برگشت ديافراگم كه معمولآ كم اسـت بستگي خواهد داشت.در ساختمان اين پمپ ها شيرهاي ورودي و خروجـي كـه معمـولآاز نـوع Valve Ball ساده و يا شيرهاي مخروطي (با سوزن مخروطي) است بكاررفته است كه البته براي پمپهاي بزرگ شـيرهاي ديسكي مناسب تراست. همانگونه كه قبلآ اشاره شد بـا تنظـيم ميـزان كـورس يـا حركـت ديـافراگم كـه درپمـپ هـاي نـوع عملگـر هيدروليكي باكم وزيادكردن فشارروغن زيـر ديـافراگم انجـام مـي شـود و يـا سـرعت پمـپ (تعـدادكورس درواحدزمان) و يا هر دو مي توان ظرفيت ايـن پمـپ هـا را تغييـر داد . در صـورت لـزوم مـي تـوان از دو ديافراگم متوالي كه روي هم قرارمي گيرند استفاده كرد كه در صورت پاره شدن يكي از آنها ديگري جلوي نشتي مايع را بگيرد.

انواع پمپهاي ديافراگمي عبارتند از:

  ۱پمپ ديافراگمي مكانيكي كه در آن ديافاگم به يك مكانيزم رفت وبرگشتي مكانيكي مثل ميل بادامك خـارج ازمركز ياحركت شيطانك كه حركت نوساني يا رفت و برگشتي را به آن انتقال مـي دهـد مـرت بط اسـت كـه نمونه كاربردي ان پمپ هاي بنزين اتومبيل ياسيفون است.

مقدمات لازم براي راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-چك كردن سطح روغن داخل محفظه روغن.

۲-گرم كردن يكنواخت پمپ درصورت لزوم.

۳-هواگيري پمپ .

۴-بازكردن مسيرهاي اب خنك كننده درصورت وجود.

۵-درسرويس قراردادن سيستم روغنكاري مركزي درصورت وجود.

۶-چك كردن جهت چرخش الكتروموتور.

۷-اطمينان ازروان چرخيدن وگيرنداشتن پمپ

۸-چك كردن كليه قسمت ها ازنظرنشتي.

۹-اطمينان كامل ازروان بودن ولوهاي ورودي خروجي ومسيركنارگذر.

مراحل راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي

 براي راه اندازي اين نوع پمپ ها مراحل زير بايدانجام شود:

۱–بازنمودن مسيركنارگذر.

۲-بازكردن ولو ورودي پمپ.

۲ -بازنمودن ولوخروجي درصورتي كه روي مسيرخروجي شيريك طرفه يا چك ولو نصب شده باشد

۳-بستن ولومسيرخروجي پمپ درصورتي كه شيريك طرفه نصب نشده باشدوفشارپشت پمپ بالاباشد.

۴-اماده سازي وراه اندازي سيستم گرداننده .

۵ -بستن تدريجي ولومسيركنارگذر(درصورتي كه ولوخروجي بازباشد(

مراحل ازسرويس خارج كردن پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱ -بازكردن تدريجي مسيركنارگذر.

۲ -بستن تدريجي ولوخروجي.

۳-ازسرويس خارج نمودن دستگاه گرداننده

چك هاي روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-چك كردن فشارهاي ورودي وخروجي.

۲-چك كردن ميزان امپر الكتروموتور.

۳-چك كردن نشتي هاي روغن ومايع پمپ شونده.

۴-چك كردن مقدارلرزش وسروصداي غيرعادي.

۵-چك كردن دماي ياتاقان هاو…

۶ -چك كردن سطح روغن محفظه روغن.

۷-چك كردن مقدارفلوي پمپ.

معايب روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-خرابي شيرهاي يك طرفه داخلي.

۲-متناسب نبودن كورس پلانجرياديافراگ

۳-زيادبودن كلرنس هاي داخلي.

۴-اشكال درمكانيزم تبديل حركت دوراني به رفت وبرگشتي

راه هاي اصلاح مشكل چرخش روغن شامل:

۱ -تغيير درجه حرارت روغن

۲-تغييردادن نوع روغن

۳-تغييردادن كلرنس يا تاقان

۴ -تغييردادن فشار روغن

 ۵ –تغيير نوع ياتاقان

انرژي فشاري:هدانرژي فشار:فشار چسیت؟

 فشارعبارتست ازمقدارنيروئي كه توسط سيال برواحد سطح اعمال مي كند كه مقـداراين نيرودرتمـام جهـات يكسان است ومي توان ان رابرحسب ارتفاع ستوني ازمايع تعريف كرد. مقداران براي يك سيستم لوله كشي توسط فشارسنج ها اندازه گيري مي شود ولي براي اندازه گيـري دقيـق تر مي توان بااستفاده ازيك پيتوت تيوب كه سيال بادانسيته مناسبي دران ريختـه شـده اسـت (بيشترازدانسـيته مايع داخل لوله )بصورت زير ان را اندازه گيري كردكه ميزان اختلاف ارتفاع بين لوله ها مبـين هدفشار اسـت كه برحسب واحداندازه گيـري (ميليمتريـا……)ارتفـاع سـتون مـايع اسـت بطورمثـال ده سانتيمترسـتون جيـوه يا….است 

مسائلي كه باعث كاويتاسيون مي شوند:

  ١-افت فشاربيش از حد در قسمت ورودي پمپ به دليل گرفتگي صافي و لوله هـا و…. كـه باعـث تبخ يـر مايع در اين ناحيه مي شود و شرايط رابراي تبخيروتشكيل حباب زياد مي كند.

٢- كار كردن پمپ درشرا يط غير طراحي ( فلوي بيش از حد ) به دليل بالا رفتن دور پمپ ويا افزايش بـيش از حد قطر پروانه كه باعث افزايش فلوو زياد شدن سرعت مايع در قسـمت ورودي پمـپ ونهايتـا كـاهش فشاردرورودي آن مي شود. ٣-بالا رفتن دماي مايع پمپ كه باعث بالا رفتن فشار بخار مايع مي شـود(زودترتبخيرشـدن مـايع درورودي پمپ) و شرايط را براي كاويتاسيون بوجود مي اورد

٤-زياد شدن ارتفاع مكش پمپ ها.

٥-تغيير مايع پمپ شونده به دليل تغييرات شرايط عملياتي (پمپاژ مايعات سبك تر)

وظايف اصلي ياتاقان ها شامل

۱ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي شعاعي

 ۲ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي محوري

 ۳ -كاهش اصطكاك

 ۴ -قراردادن محوردريك موقيت مناسب

عوامل كاهشدهنده طول عمربال برينگ ها

 ۱-مسائل ومشكلات ناشي ازنصب

 ۲-عدم هم محوري

 ۳-باربيش ازحدروي برينگ

 ۴-گرماي بيش ازحد

 ۵-روغن نامناسب

 ۶-روغنكاري ناقص

 ۷-مناسب نبودن برينگ براي ان شرايط(طراحي غلط)

۸-كثيف بودن روغن

 ۹-ارتعاشات بيش ازحدمحور

 ۱۰-مسائل ناشي ازحمل ونقل

 ۱۱-جريان هاي الكتريكي

مسائلي كه باعث كم شدن فلو میشود:

 ۱-هواگيري نشدن كامل پمپ

 ۲-پائين بودن سرعت گرداننده .

 ۳-بالا بودن بيش از حد فشار خروجي .

 ۴ -نشتي هاي داخلی . و…

به طور کلی تقسیم بندی زیر برای انواع پمپ های دوزینگ انجام شده است:
– پمپ های سولنوئیدی
– پمپ های موتوری
– پمپ های پروسس

پمپ های سولنوئیدی:
این پمپ ها دارای مگنت می باشند. با ورود جریان برق، این مگنت دارای بار الکتریکی شده و توسط میدان مغناطیسی بوجود آمده شفت فلزی را به حرکت در می آورد و با قطع و وصل شدن جریان، شفت با یک فنر به عقب رانده می شود. این شفت متصل به دیافراگم یا پیستون بوده و به این روش عملیات مکش و تزریق انجام می گردد.

 پمپ های موتوری:

در این دسته از پمپ ها نیرو توسط یک الکتروموتور به قسمت جعبه دنده منتقل شده و توسط یک شفت متصل به دیافراگم با پیستون عمل رفت و برگشت و در نهایت دوزینگ انجام می شود.

پمپ های پروسس:

این مجموعه شامل دسته ‌ای از پمپ ‌ها می ‌باشد که ظرفیت ‌های دوزینگ بالا و یا فشارهای بالا را تأمین می‌ کند. اغلب پمپ ‌های این مجموعه بر اساس api675 طراحی شده ‌اند و قابلیت کارکرد در شرایط انفجاری را نیز دارند.

پمپ هاي نوع جابجائي مثبت:

 پمپ هاي نوع جابجائي مثبت به پمپ هائي اطلاق مي شـود كـه درهركـورس كـاري كـه انجـام مـي دهنـد مقدارمشخصي ازمايع راپمپاژ مي كنندومقدارمايع پمپاژ شده رابطه مستقيم با تعداد كورس هاي انجام شـده دارد.دراين نوع پمپ هااگرشيرمسيرخروجي انها بسته شودكاركردن پمـپ باعـث افـزايش فشـاربيش ازحـد خروجي ونهايتا شكسته شدن وتركيدن بدنه پمپ و لوله ها مي شود.

اين نوع پمپ ها به دودسته اصلي طبقه بندي مي شوند:

الف- پمپ هاي رفت وبرگشتي  ب- پمپ هاي دوار

پمپ هاي رفت وبرگشتي:

 عمليات پمپاژ دراين نوع پمپ ها با استفاده ازاختلاف فشارايجاد شده دراثرتغيير حجم ناشـي ازحركـت رفـت وبرگشتي مكانيزم پمپ انجام مي شودكه باتوجه به ماهيت سـاختماني ايـن نـوع پمـپ هـا درصـورت تـامين قدرت مورد نيازبراي پمپ ودارابودن مقاومت كافي بدنه فشار پمپ راتابي نهايت مي توان افـزايش دادكـه يكي ازمحاسن مهم اين پمپ ها بشمارمي ايدولي ازطرف ديگردرصـورتي كـه جلـوي مسـيرخروجي انهابسـته شودافزايش فشارحاصله مـي توانـد باعـث تركيـدن بدنـه پمـپ وايجادخسـارت هـاي سـنگين جـاني ومـالي شود.همچنين باتوجه به نوساني بودن فشارهاي ورودي وخروجي اين پمپ هانيازبـه ظـروف متعـادل كننـده فشار Dampener دارند تافشارهاي نوساني رابه فشارهاي خطي تبديل كندبعلاوه اين كه نسبت به انواع پمـپ هاي ديگرنياز به قطعات اضافي ديگـري مثـل شـيرهاي داخلـي وشـيرهاي اطمينـان Safety valveدرقسـمت خروجي پمپ وطراحي مسيرهاي كنارگذر By passبراي مسائل عملياتي مثل تغييرفلـووراه انـدازي وبسـتن پمپ لازم مي باشد.

لازم به توضيح است كه دراكثرطراحي ها براي متعادل كردن فشارخروجي پمپ ازمحفظه هائي بـه نـام Air Chamberودربعضي ديگرازDampener استفاده مي شودكه اصول كار ان ها با هم متفاوت است ولي همه انهـا روي لاين هاي خروجي وورودي پمپ نصب مي شو ند .اصول كارانها به اين صورت است كه موقعي كه مـايع ازپمپ خارج مي شودمقداري ازمايع دراين كپسول ها ذخيره مي شـودوباعث فشـرده كـردن هـواي حـبس شده دران مي شود .

عیب یابی در پمپ ها

در شرایط ایده ال پمپ هایی را مورد استفاده قرار می دهیم که همیشه در بهترین وضعیت خود کار می کنند.اما در دنیای واقعی به ندرت پیش می آید بتوانیم از یک تولید کننده پمپی دریافت نماییم که بازدهی آن به الزامات مورد نظر ما نزدیک باشد.و یا پیدا کردن راهی که بتواند عملکرد پمپ را درنقطه بیشترین بازدهی و یا نزدیک به ان نقطه حفظ نماید محال به نظر می رسد.البته مهندسین کاربردی راههایی برای بهینه سازی انتخاب پمپها دارند.یک راه این است که پمپ مطلوب را مشخص نموده و مشخصه های آن را به قدری دقیق ذکر نماییم که پمپهای دیگر را شامل نشود.در صنعتی که رقابت بر سر بهترین پیشنهادات وجود دارد این کار مورد قبول واقع نمی شود.روش دیگر بیان نمودن مشخصات پمپ بصورت پارامترهای اساسی می باشد.این پارامترها عبارتند از: جریان هد – افت فشار- ، حداکثر توان ترمز، حداقل بازدهی پمپاژ،حداقل ضریب توان موتور و حداکثر سرعت موتور.

عملكرد پمپهاي سانتريفوژ در حالتی که شدت کار بر روی آنها زیاد باشد مي تواند موجب اختلالاتی در تلمبه شود. جريان توربولنت مي تواند موجب ایجاد لرزش هايی باعث و خارج شدن پمپ از مدار شود که به آن اصطلاحا می گوینداوت شده. يكي از دلايل اوليه لرزشهاي پمپ كاويتاسيون می باشد. در اين حالت در اثر كاهش فشار مايع و تبخير صورت گرفته در سمت مكش پروانه توده هاي حباب توليد و به خروجي پروانه برخورد کرده. حبابها همراه با صدا – مشابه صداي ضربه به بادكنك-  و ايجاد لرزش مي شود.

توليد حباب در پروانه وقتي رخ مي دهد كه Npsh موجود مكش پمپ كمتر از Npsh اين امر مي تواند به علت وجود مانع در مسير مكش، وجود زانوئي در فاصله نزديك ورودي پمپ و يا شرايط غير عادي مي باشد. عواملي مانند افزايش دما و يا كاهش فشار در سمت مكش نيز مي تواند شرايط فوق را ايجاد كند. البته انتخاب پمپ براي سيستمهايي كه در دبي هاي متفاوت و سرعت متغير كار مي كنند بايستي با دقت صورت گيرد تا از پديده كاويتاسيون جلوگيري گردد. با توجه به ملاحظه مراجع مختلف لرزش پمپ ها معلوم شده است يك عامل رايج اين لرزشها پديده كاويتاسيون است و مي تواند مخرب نيز باشد.

ازدیگر عواملی که می تواند باعث لرزش در پمپ ها شود می توان به هم محور نبودن تلمبه و محور اصلی آن بیان کرد زیرا در این صورت باعث ایجاد جفت نبودن با دیگر قطعات دانست به همین دلیل باعث ایجاد سرو صدا می شود.از دیگر عوامل می توان به خارج شدن شفت از مرکز خود دانست که این پدیده با چشم قابل دیدن و تشخیص نیست به همین دلیل آن را بر روی ماشین تراش که دارای اندازه گیر ساعتی می باشد نصب می کنند و اگر این کج شدگی به اندازه خیلی خیلی ناچیرز باشد به وسیله یک شخص ماهر قابل بازگشت به خط می باشد در غیر اینصورت از رده خارج می شود.یکی دیگر از اشکالات در پمپ ها می توان به خوردگی پروانه تلمبه و رینگ ها و بلبرنگ ها اشاره کرد که سائیده شدن و یا فاصله آزاد آنها زیاد شده است.

عیب یابی پمپ گریزازمرکز :  یک پمپ می تواند تحت عواملی چون کارکرد زیاد و یا وارد نبودن کاربری که با آن کار می کند دچار مشکلاتی از قبیل لرزش در پمپ و داغ شدن پمپ و …. باشد که می خواهم در این مبحث به شرح و رفع عیوب در آن ها به صورت مختصر بپردازم.

اگر پمپ دارای لرزش باشد:

فیکس نبودن قطعات با همدیگر.

خم شدن محور.

سائیده شدن یاتاقان ها.

رسیدن به سرعت بحرانی.

نیاز به روغن کاری دارد.

فوندانسیون به اندازه کافی سخت نمی باشد.

آب دهی پمپ کم شده است:

پمپ نیاز به هواگیری دارد.

مسدود بودن لوله ها.

هوا وارد لوله ورودی شده است.

پمپ داغ می کند:

زیاد بودن سرعت پمپ.

ویسکوزیته سیال بیشتر از حد مورد نظر می باشد.

یک اشکال مکانیکی وجود دارد.

فشار خروجی کم شده است:

سرعت دوران پمپ کم می باشد.

یک چیزی بین پره های پمپ گیر کرده.

ایجاد کویتاسیون در داخل یک لوله.

خراب بودن کاسه نمد.

روتور در جهت عکس دوران می کند.

قطع شدن پمپاژ:

هوا وارد لوله ها شده است.

وجود نشد در یکی از لوله ها.

کم بودن ارتفاع.

اگر پمپ آب ندهد: ابتدا پمپ را خاموش کرده. و سپس کاتالوگ پمپ را که کارخانه تهیه کرده بخوانید و اعمال مقدماتی را انجام دهید. احتمال دارد که ارتفاع آب کش خیلی زیاد باشد پس با قرار دادن یک خلا سنج در مسیر ورودی می توانیم این شرایط را کمی کنترل کنیم. یا اینکه می توانیم پمپ را کمی پایین تر نصب کرد و قطر لوله ورودی را افزایش دهیم تا فشار سیال ورودی افزایش یابد و سرعت آن کم شود. یا اینکه ممکن است جهت دوران پمپ نادرست باشد.

آبدهی پمپ به اندازه کافی نمی باشد: ممکن است که هوا از طریق کاسه نمد ها و لوله ورودی وارد پمپ شده باشد. که در اینصورت باید پیچ مخصوص کاسه نمد را کمی روغن زده.احتمال دارد که سرعت خیلی کم باشد. ابتدا سرعت دور بر دقیقه محور موتور را بررسی کنید. البته امکان دارد که بار وارد بر موتور بیش از اندازه باشد که ناشی از کم بودن ولتاژ یا فشار بخار آب باشد.ارتفاع آبکشی زیاد باشد. با خلا سنج آن را بررسی کنید. البته بعضی از سیالات که پمپ آن ها را پمپاژ می کند ممکن است فرار باشند و تبخیر شده اند و حالا مقداری از محفظه را اشغال کرده اند.  لوله کشی که برای پمپ انجام شده است به صورت مناسبی نبوده و حالا هوا به داخل پمپ نشد می کند.  یا اینکه کاسه نمد فرسوده و خراب شده است.

پمپ سرو صدا دارد: آب ورودی به پمپ به اندازه کافی نبوده است. بای این کار پمپ را کمی پایین تر آورده یا اینکه لوله ورودی را کمی بزرگتر کرده. نشد هوا به داخل لوله ورودی می تواند یکی از این عوامل باشد. احتمال وجود حباب هوا به داخل لوله ورودی باشد. ممکن است بعضی از قسمت های پمپ سائیده شده است. فشار اضافی بر پمپ وارد می شود.

گردش پمپ به قدرت زیادی نیاز دارد: سرعت زیاد است. سیالی که وارد پمپ می شود دارای چگالی بیشتر است که در حد توان پمپ نمی باشد. خم بودن محور یا اینکه قطعه دوار دارای تاب می باشد. لوله کشی به درستی انجام نشده است. ممکن است کوپلینگ ها تنظیم نیستند.

پمپ سیال را پمپاژ نمی کند: پمپ هواگیری نشده – پمپ یا لوله مکش به طور کامل از سیال پر نشده است – مکش پمپ بیش از حد است -بین فشار مکش و فشار بخار سیال تفاوت اندکی وجود دارد -در خط مکش، هوا وجود دارد – آب بندهای لوله بسته شده است -سرعت خیلی زیاد است -هد کل سیستم بیشتر از هد طراحی پمپ است – جسمی خارجی در پره افتاده است – عدم تقارن .

اجزا پمپ:  قطعات پمپ –  قطعات مکانیکی پمپ

در پمپ های پیستونی – دیافراگمی و هیدرولیک قطعاتی جهت به حرکت در آوردن و عملکرد پمپ طراحی شده اند که اجزا آن عبارتتد از:الکتروموتور – کوپلینگ – چرخ دنده – مارپیچ – شاتون – لنگ تنظیم – دسته ولوم کورس پمپ – هد – پیستون و دیافراگم – سوپاپ ها – پایه – پکینگ ها – شیپوری – پوسته بدنه .

 بدنه یا پوسته  پمپ : محفظه ای است از جنس آلومینیوم – چدن – آهن – پلاستیک و استیل که اجزا پمپ، محور و سیستم مکانیزم را در بر می گیرد و مایع روان کننده مانند انواع روغن ها در آن جریان می یابد.

  محور پمپ: بسته به نوع موتور مورد استفاده، محور پمپ می تواند بخشی از روتور موتور بوده، و یا مستقل و به محور موتور بسته شده باشد. محور می تواند دارای یاتاقان مستقل بوده، یا توسط یاتاقانهای موتور نگه داشته شود. ویا با کوپلینگ جفت شده باشد. روش مورد استفاده به طراحی پمپ بستگی خواهد داشت.

 نقطه مکش: محل ورود سیال به پمپ است که معمولا در نزدیکی مرکز بدنه و روی هد پمپ قرار دارد.

  کاسه نمد: موجب آببندی جریان سیال در داخل پمپ می شود. کاسه نمد می تواند شامل یک واحد آببندی از نوع بافته شده قابل تعویض و قابل تنظیم یا از نوع مکانیکی باشد.

  نقطه رانش یا تخلیه یا دهش: نقطه ای است که پمپ سیال را به سیستم لوله کشی می راند. برای نمایش قطعات پمپ ازنوع ساده، پمپ های یک مرحله ای با یک دهانه مکش استفاده شده است. اما پمپ های گریز از مرکز نیز در طرحهای چند مرحله ای بامکش دو گانه ساخته می شوند. نوع پمپ مورد استفاده بر حسب مقدار سیال پمپ شونده و فشار لازم تعیین می گردد.

ویژگی های دوزینگ پمپ ها:

1. زمانی که دبی پایین باشد.
2. زمانی که فشار سیستم بالا باشد.
3. زمانی که مقدار مشخصی از سیال باید پمپاژ شود.
4. زمانی که پمپاژ سیال با استفاده از رایانه، میکروپروسور­ها، DCS ، PLC و یا شیر­های تناسبی کنترل شود.
5. زمانی که نیاز به انتقال مایعات خورنده و مواد آتش زا داشته باشد.
6. زمانی که نیاز به تزریق سیالات، ویسکوز و اسلاری ها داریم.

دوزینگ پمپ‌ها از مهم ترین و کاراترین پمپ‌ هایی هستند که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند، که می تواند مقدار مشخصی از انواع مواد شیمیایی (شامل اسیدها، سیالات خورنده و یا مایعات ویسکوز و اسلاری) را در محل مورد نیاز پمپاژ نماید از این رو آن را دوزینگ پمپ یا میترینگ پمپ (metering pump) می نامند. پمپاژ در این پمپ ها به صورت دستی و اتوماتیک، و با توجه به مقدار فشار سیستم قابل تنظیم می باشد. دوزینگ پمپ ها در انواع پیستونی، دیافراگمی و پریستالیتیک موجود هستند.

کاربرد دوزینگ پمپ در صنعت آب و فاضلاب

• برای جلوگیری از خوردگی در سیستم تصفیه خانه، آب وارد بویلر ها و دیگ های بخار شده و پمپاژ مواد برای تنظیم PH صورت می گیرد.
• برای گند زدایی آب درون خطوط لوله ها از هیپوکلرید سدیم (Naocl) آب ژوال یا وایتکس مورد استفاده قرار می گیرد.
• برای انعقاد  در سیستم تصفیه از آلومینیم سولفات (Aluminum Sulfate)، هیدروکسید سولفات آلومینیوم کلرید مورد استفاده قرار می گیرد.
• برای جلوگیری از رسوب در سیستم RO، از آنتی اسکالنت (Antiscalant) استفاده می شود.
• برای کنترل PH، اسید ها و قلیایی ها مورد استفاده قرار می گیرد.
• برای ازبین بردن منگنز و آهن در سیستم تصفیه از پرمنگنات پتاسیم استفاده می شود.
• برای گرفتن سختی آب از پلی فسفات استفاده می شود.
• برای از بین بردن اکسیژن محلول در آب از بیو سولفات سدیم استفاده می شود.
• جهت جذب سیانید و مواد فلزی محلول در آب و تنظیم PH، از جوش شیرین یا سود سوز آور، کاستینک هیدروکسید سدیم Castic or Naohاستفاده می شود.

کاربرد دوزینگ پمپ ها در صنایع شیمیایی و پتروشیمی

• برای تنظیم PH  یا پلیمریزاسیون، از تزریق انواع اسید ها، سولفوریک، نیتریک و مورد استفاده قرار می گیرد.
• برای تزریق رنگ (Dyes & Paints) به بنزین مورد استفاده قرار می گیرد.
• برای تزریق Anti Knock  و الکل به بنزین مورد استفاده قرار می گیرد.

اولین پمپ های سانتریفیوژ در اواخر قرن هفدهم و اوایل قرن هجدهم توسط مهندسین فرانسوی و ایتالیایی ساخته شده و کاربرد عملی یافتند (1732). در نیمه های قرن نوزدهم عیب اصلی پمپهای رفت و برگشتی که عبارت از مقدار جریان پایین می باشد، موجب این شدکه پمپ های سانتریفیوژ با استقبال بیشتری روبرو شوند و جایگاه وسیعتری در صنعت پیدا کنند. ایران پس از روسیه، دومین کشور از نظر دارا بودن ذخایر گازی است. میزان ذخایر گازی شناخته شده ایران معادل ۱۷۶ میلیارد بشکه نفت خام است که معادل حدود ۵/۱۵ درصد کل ذخایر گاز جهان است. اکنون ایران با تولید ۱۱۵ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در سال پس از روسیه، آمریکا و کانادا چهارمین تولید کننده گاز طبیعی جهان است. گاز ثروت ملی مردم ایران است بنابراین باید حداکثر استفاده از آن صورت گیرد. برای اینکه ما بتوانیم از این ثروت ملی بخوبی استفاده ونگهداری کنیم باید از تجهیزات مناسب استفاده کنیم که یکی از این تجهیزات مخازن و پمپ های نگهداری مواد شیمیایی مانند گاز و نفت است.

هدف کلی: آشنایی با انواع پمپ ها ومخازن- اجزای سازنده -طرز کار آنها و روشهای طراحی آنها.

هدف های جزئی: در صنعت ،انتخاب پمپها ومخازن متناسب با نیاز-موضوع بسیار مهمی می باشد.

تعریف پمپ: پمپ یا تُلُمبه وسیله‌ای مکانیکی برای انتقال مایعات است که با افزایش فشار جریان آن، امکان جابجایی مایعات را به ارتفاعی بالاتر (با افزایش هد) یا حتی پایین دست (معمولاً حوضچه یا مخزن) فراهم می‌آورد.
به طور کلی پمپ به دستگاهی گفته می شود که انرﮊی مکانیکی را از یک منبع خارجی اخذ و به سیال مایعی که از آن عبور می کند، انتقال می دهد. در نتیجه انرﮊی سیال پس از خروج از این دستگاه (پمپ) افزایش می یابد. به عبارت دیگر پمپ دستگاهی است که انرﮊی مکانیکی را به انرﮊی هیدرولیکی تبدیل می کند و نتیجه آن افزایش انرﮊی پتانسیل (فشار سیال عبوری از پمپ )و یا انرﮊی جنبشی (سرعت سیال) و انتقال سیال می باشد. در پمپ ها تغییرات انرﮊی سیال همواره به صورت تغییر فشار سیال مشاهده می گردد. از پمپها برای انتقال سیال به یک ارتفاع معین و یا جا به جایی آن در یک سیستم لوله کشی و یا هیدرولیک استفاده می نمایند. به عبارت کلی تر از پمپ برای انتقال سیال از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می کنند.

اساس مكش پمپ ها: هوا در سطح زمين داراي فشاري معادل 6/14 پوند بر اينچ مربع و يا يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع مي باشد. لوله طويلي را در نظر بگيريد كه يك انتهاي آن بسته شده است، اگر اين لوله را پر از آب كرده و آن را بطور وارونه در تشك حاوي آب قرار دهيم، سطح آب در درون لوله رفته پايين مي آيد و اين عمل تا زماني كه فشار هواي خارج ( اتمسفر ) و فشار حاصل از ستون آب به درون لوله به يك اندازه برسند، ادامه خواهد يافت. به تجربه ديده شده است كه تعادل مذكور هنگامي حاصل مي گردد كه ارتفاع آب درون لوله برابر با 32 فوت باشد.
بنابراين ستوني از آب به ارتفاع 10 متر، داراي فشاري معادل يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع است.
حال چنانچه لوله اي طويل را در يك انتها مسدود نموده و انتهاي ديگر آن را به ظرف حاوي آب وارد سازيم و هواي درون لوله را تخليه كنيم، خواهيم ديد كه آب لوله با فشار اتمسفر ( يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع ) به طرف بالا حركت مي كند.
اگر بتوان تمام هواي درون لوله را تخليه نمود، سطح آب درون لوله تا ارتفاع 32 فوت بالا مي رود.انجام اين كار، يعني تخليه كامل هوا و صعود سطح آب به ارتفاع 10 متري امكان پذير نيست، چرا كه حدوداً در ارتفاع 6 تا 7/6 متر عمل بالا رفتن متوقف مي گردد و سطح آب به صورت ساكن، باقي مي ماند. علت اين امر وجود وزن ستون آب است كه در عمل تعادل فشار هواي بيرون و درون لوله مداخله نموده و اين عمل را تسريع مي بخشد. اولين كار پمپ عبارت است از تخليه هوا از درون لوله مكش، اين عمل باعث مي شود كه فشار اتمسفر بتواند به مايعات فشار وارد نموده و آن ها را به قسمت چرخنده پمپ و يا پيستون هدايت نمايد. بايد بخاطر سپرد كه پمپ بايد حداكثر بين ارتفاع 6 تا 7/6 متري از سطح مايع قرار گيرد تا بتواند عمل جابجايي مايع را به خوبي انجام دهد.كـار دوم پمپ عبارت است از دادن انرژي به مواد سيال و هدايت آن ها از محفظـه پمپ ( محل قرار گرفتن قسمت چرخنده ) به مقصد نهائي.

اجزا اصلی و ساختمان :هر پمپ گریز از مرکز دارای سه بخش اصلی زیر است که هرکدام از آنها از
اجزای مختلفی تشکیل شده است: 1- محرک 2- محفظه آب بندی 3 – پوسته

 محرک: در پمپ های دوار معمولا از سه نوع محرک الکترومغناطیسی
(الکتروموتور) ،دیزلی وتوربینی استفاده میشود.
محرک الکترو مغناطیسی یک ژنراتور بوده که انرژی الکتریکی رابه حرکت دورانی تبدیل می کند.محرک توربینی به کمک انرژی بخار آب ؛محور پمپ را می چرخاند. محرک دیزکی نیز موتوری است که با سوخت فسیلی معمولا گازوئیل کار میکند.خروجی محرک به کمک کوپلینگ به میل محور پمپ متصل شده و این میل محور وارد محفظه آب بندی میشود . در این محفظه دو یاتاقان (ساچمه ای) قرار داشته که درون روغن غوطه ورمیباشندوحکم تکیه گاههای میل محور رادارند.انتهای میل محور به یک پروانه که درون پوسته جا دارد متصل شده است.

پوسته: که قسمت عمده آن پروانه و شافت است.

الف – پروانه :ایمپلرها با انواع مختلف یک دهنه ،دودهنه،باز،
اصولا پروانه های دودهنه دارای نیروی محوری Trust کمتر اما هزینه ساخت گرانتر میباشند.همچنین پروانه های باز و نیمه باز از نظر هزینه ساخت ارزانتر میباشند.مشخصه های مایع و وجود ذرات جامد،روانی وناروانی مایع وپارامترهایی ازاین قبیل درنوع استفاده از ایمپلرموثرهستند.پروانه های باز درپمپ های محوری وبسته در پمپ های شعاعی بکار میروند.که برای نوع باز برای مایعات حاوی ذرات جامد و الیاف دار نوع بسته برای مایع های تمیز و بدون ذرات شناور مناسب می باشند. نوعی از پروانه های باز نیز برای مخلوط مایع و جامد بکار میروند.
بنابراین ساده ترین نوع پروانه،پروانه باز بوده که برای انتقال مایعات حاوی ناخالصی جامدشناوربکارمیرود.پروانه نیم باز نیز برای مایعات رسوب زا بکار برده میشود.کاربرد پروانه بسته نیز در ظرفیت های بالا و به دودسته یک چشمی و دوچشمی تقسیم میشود.
تعریف پروانه نیز به عنوان بخشی اساسی،قسمت متحرک پمپ است که مایع ورودی به چشم را به علت داشتن حرکت دورانی به خارج میراند. لازم است که اشاره کنم هرچه اندازه ذرات شناوربیشترباشدتعدادپره ها کمترخواهدبود.
وضع قرار گرفتن پروانه در پوسته باید به نحوی باشد که فاصله بین آن و پوسته حداقل ممکن باشد.این فاصله باعث میشود که مایع بین پوسته وپروانه قرار گرفته از یک طرف آن راروغن کاری کندوازطرف دیگرمانع سایش پوسته و پروانه شود.به همین دلیل نباید این نوع پمپ را بدون مایع راه اندازی کرد.پمپ ای گریز ازمرکز توانایی ایجاد فشار بالا را ندارند لذا برای رسیدن به فشار بالا از چند پروانه ای ها استفاده میشود.این پمپ برای حجم زیاد و فشار پایین بهترین راندمان را دارد.میتوان جریان خروجی را بردن اینکه درداخل فشار زیاد شودبدون هیچ خطری متوقف کرد.همچنین این پمپ ها جریان خروجی یکنواختی دارند.اگراین نوع پمپ باخروجی بسته کارکند،درجه حرارت مایع درون پوسته افزایش یافته وبا تولیدبخار در قسمت داخلی دچار ارتعاش میشود که دراین وضع گویند پمپ هوا گرفته و باید هواگیری شود.

ب – رینگ های سایشی

تنها نقطه ای که پوسته و پروانه به عنوان اجزای دورانی و ثابت باهم در در تماس قرارمیگیرندمحل رینگهای سایش است.ممکن است که پمپ به دلایل مختلف دچارارتعاش شود. این ارتعاش باعث ساییده شدن پروانه و پوسته میگردد.دربعضی مواقع باعث جام کردن پمپ میشود.برای جلوگیری ازاین وضع از یک حلقه سایش استفاده میشودکه هم درپروانه و هم درپوسته کارگذاشته میگردد. با کمی لقی ونشت مایع ازمابین این دو رینگ حرکت دورانی ایمپلر بدون ارتعاش ومشکلات مکانیکی صورت میگردد.
لقی مابین دورینگ پوسته و پروانه موجب عبور لایه ای ازمایع پمپاژ شده میشودکه بعنوان مستهلک کننده ارتعاش عمل میکند.اما نشت زیاد مایع نیزباعث افت کارآیی پمپ و هدر رفتن قدرت محرک میگردد. ارتعاش زیاد،فشارزیاد وکارمداوم باعث سائیده شدن رینگ ها شده که باید به موقع تعویض شوند.

ج- شافت

نقش اساسی شافت انتقال گشتاور وارده،به هنگام راه اندازی و عملکردو همچنین به عنوان نشیمنگاه و تکیه گاهی برای دیگر قطعات دوار است. حداکثر خیز شافت در شرایط دورانی می بایداز حداقل لقی ما بین قطعات دوار و ثابت کمتر باشد.بار های اعمالی به شافت عبارت است از:
– گشتاور – وزن قطعات – نیروی هیدرولیکی شعاعی ومقدار طراحی شافت ها این بارها به طور همزمان با فاصله یاتاقان ها ،مقدارover huge آویخته ازیک سر،سرعت های بحرانی ومحل تاثیر بارها مورد بررسی قرارمیگیرند. همچنین شافت ها می بایست تحمل بار های ضربه ای ناشی از پیچش و عدم پیچش و تنش های حرارتی بهنگام سرد و گرم شدن را داشته باشند.
– شافت صلب و انعطاف پذیر(نرم)
شافتی که سرعت (دور) عملکرد نرمال آن پایین تر از دور بحرانی نخست آن قرار گیرد به شافت صلب موسوم است. اگر دور عملکرد آن بالاتر از اولین دور بحرانی قرار گیرد آن
را شافت انعطاف پذیر گویند.
معمولا دور عملکرد 20% کمتر و 25%– 40% بالاتر از دور بحرانیcritical speed نگه میدارند. هنگام راه اندازی و خاموش کردن دستگاه باید خیلی سریع از دور بحرانی عبور کرد.

د- یاتاقان ها

وظیفه یاتاقان ها در پمپ نگهداشتن شافت و روتور در مرکز شافت درمرکزاجزاء ثابت و تحمل بارهای شعاعی و محوری است .تحمل کننده بارهای شعاعی را یاتاقان ها ی شعاعی و تحمل کننده های بارهای محوری را یاتاقان های محوری نامند. البته یاتاقان های محوری در عین حال بار شعاعی را نیزتحمل میکنند.یاتاقان های مابین کوپلینگ و پمپ را این بوردویاتاقان های سمت دیگر را اوت بورد گویند.
در پمپ های آویخته از یک سر شافت آن یاتاقانی که به پروانه نزدیکترباشد رااین بورد و دورتری را اوت بورد گویند. .یاتاقان های محوری در سمت اوت بورد نصب می کنند.

ﻫ – کوپلینگ ها

کوپلینگ ها برای انتقال دور و گشتاور از ماشین محر ک به ماشین متحرک به کارمیروند.وظیفه ی دیگر کوپلینگ از بین بردن نا هم محوری ،انتقال بارهای محوری مابین دو ماشین و تنظیم شافت های محرک و متحرک در مقابل سائیدگی می باشد.
کوپلینگ ها دو نوعند:
کوپلینگ صلب: در مواقعی که دقت هم محوری باید بالا باشد از این نوع کوپلینگ استفاده میکنند.همچنین درمواقعی که لازم باشدکه یکی ازروتورها توسط شافت دیگر نگهداشته شود ،این کاررابوسیله کوپلینگ صلب انجام میدهند.در این نوع کوپلینگ ها اگر دقت هم محوری کم باشد باعث ایجاد مشکلات مکانیکی میگردد.
انواع متداول کوپلینگ صلب عبارتند از :
1- فلنجی با پیچ های مناسب (استفاده رایج در پمپ های عمودی)
2- کلمپی چاک دار
3- در امتداد محور

 کوپلینگ انعطاف پذیر: این کوپلینگ های علاوه براینکه وظیفه انتقال قدرت ازموتوربه پمپ(شافت)رادارند عمل ازبین بردن ناهم محوری بین دو شافت محرک و متحرک را نیز انجام میدهند. کوپلینگ های انعطاف پذیر به غیر از مدل چرخ دنده ای برای دورها و قدرت های پایین استفاده میشوند.

و – غلاف ها : جهت جلوگیری از فرسایش،خوردگی و ساییدگی در محل کاسه نمدها ویاتاقان های داخل و دیگر قسمت ها از غلاف های مناسب استفاده میشود.

تقسیم بندی پمپ ها:

دسته بندی های مختلفی از پمپ ها بر حسب مورد کاربرد ,جنس مواد تشکیل دهنده آنها ,مایعی که پمپ می کند ,حتی وضعیتی که نصب می شود و غیره به عمل آمده است همانند : پمپ های شیمیایی ,پمپ های پلا ستیکی ,پمپ های عمودی یا افقی ,تغذیه بویلر ها , پمپ های همه کاره , چاه عمیق پا لا یشگاهی , distillate,condensate پمپ های خلا , پمپ های فاضلابی, slarry وغیره.
یکی از تقسیم بندی های جامع و رایج ,پمپ ها رابرمبناي نحوه انتقال انرژي به سيال در کل به دوگروه پمپ هاي ديناميكي( dynamic) و پمپ هاي جابجايي(ِDisplacement) تقسيم بندي مي كنند.

 دو دسته فوق را از جهات گوناگون می توان با هم مقایسه کرد :

1) حد اکثر انرﮊی (فشار ) ایجاد شده توسط پمپ ها ی دینا میک (سانتریفوﮊ ) محدود بوده و به هد معروف است که با بستن شیر خروجی به طور کامل (شدت جریان صفر )به وجود می آید در حالیکه حد اکثر فشار پمپ های جابجایی با توجه به فشار سیستم تعیین می شود. یعنی پمپ تا جایی که مورد نیاز سیستم باشد فشار خود را به آن حد می رساند.
2) در پمپ های دینامیک انرژي افزوده شده ابتدا به سرعت تبدیل شده و سپس در حلزون و سر انجام در دیفیوزر به فشار تبدیل می شود در حالی که در پمپ ها ی جا به جایی انرژي مورد نظر مستقیما به فشار تبدیل می شود .

3) در پمپ های دینامیک انرژي بطور پیوسته و بدون انقطاع به مایع افزوده می شود در صورتی که در پمپ های جابجایی انرژي درریود های معینی به مایع تزریق می شود .

4) اصولا پمپ های جابجایی برای مقادیر اندک جریان در فشارهای بالا و مایعات لزج به کار می رود و پمپ های دینامیک برای فشار های متوسط و جریان های زیاد مورد استفاده قرار می گیرد .

پمپ های دینامیکی:

پمپ های دینامیکی به دو دسته تقسیم می شود:

1- پمپ هاي سانتريفوژ ( CENTRIFUGAL PUMPS ):

ساختمان ايـن نوع پمپ هـا به صورتي است كه بر روي محور دوار ( در مركز پمپ ) پره هايـي قرار داده شـده كه بـا دوران خود مايعـات و مواد سيال را به اطراف پرتـاب مي نمايند. جدار اين پمپ به صورت حلزوني ساخته شده و مايع كه داراي سرعت نيز مي باشد از قسمت حلزوني به طرف مدخل خروجي پمپ رانده مي شود.
سيالي كه در اطراف پره ها موجود است در اثر حركت دوراني به محور به اطراف پرتاب شده و در نتيجه در اطراف محور خلاء ايجاد مي شود و بدين ترتيب سيال از مجراي ورودي به داخل محفظهء حلزوني شكل پمپ مكيده شده و از مجراي خروجي به خارج منتقل مي گردد.
راندمان پمپ به موقعيت قرار گرفتن پره هاي پمپ، فاصله آن از محفظه حلزوني شكل و سرعت حركت محور بستگي دارد. زاويه قرار گرفتن پره هاي پمپ ها نيز در بالا بردن راندمان پمپ مؤثر است. مثلاً چنانچه وضعيت پره هاي پمپ نسبت به مركز به صورت عمودي باشد راندمان پمپ كمتر از زماني است كه پره ها بطور مايل بوده و در جهت حركت مايع به صورت منحني قرار گرفته باشند. به علت اينكه سيال در اثر حركت دوراني محور به اطراف پرتاب شده و در مركز پمپ خلاء ايجاد مي شود دهانه لوله ورودي در پمپ هاي سانتريفوژ در مركز قرار دارد تا با استفاده از خلاء ايجاد شده در اين محل انتقال سيال سريع تر و بهتر انجام بگيرد.
پمپ هاي گريز از مركز داراي دو امتياز برجسته مي باشند: اولاً جريان مايع در آن ها يكنواخت است. ثانياً اگر لولهء خروجي پمپ مسدود يا تنگ شود، فشار زيادي كه براي ساختمان پمپ مضر باشد توليد نكرده و بار آن به اندازه اي نمي رسد كه موتور محرك پمپ را از كار بيندازد.
براي بكار انداختن پمپ بايد هميشه محفظه آن را از مايع مورد پمپاژ پر نموده و هواي محبوس در محفظه را خالي نمود. اين عمل را آبگيري Priming مي نامند. هرگاه پمپ در سطحي پايين تر از مخزن حاوي مايع مورد استفاده واقع شود، لزومي به آبگيري نخواهد بود ( به اين علت كه محفظه پمپ همواره پر از مايع بوده و در نتيجه محفظه خالي از هواست )
ساختمان پمپ هاي گريز از مركز در ابتدا بسيار ساده بوده و فقط شامل پره، پوسته و محور بودند و ليكن به علت نياز روز افزون به اين پمپ ها، به سرعت تكامل يافته و ساختمان آن ها پيچيده تر شد و قطعات ديگر به آن ها افزوده شدند از قبيل رنگ هاي سايشي، لائي هاي آب بندي، پره هاي ثابت براي هدايت بهتر آب در خروج از پرهء متحرك و ورود به محفظه حلزوني و غيره. پره هاي پمپ هاي سانتريفوژ به سه دسته تقسيم مي گردند: باز، نيم باز و بسته.

خصوصیات برجسته پمپهای سانتریفیوژ:

 1-جریان تخلیه مایع در آنها آرام و یکنواخت است
2- متنوع بودن این پمپ ها با خصوصیات زیاد و گوناگون
3- رضایت بخش بودن راندمان
4- تناسب برای کارکردن با موتورهای برقی و موتورهای احتراقی
5- پایین بودن هزینه نگهداری
6- دامنه کاربرد آنها در پروژه های کشاورزی ، صنعتی و آبرسانی فوق العاده بالاست زیرا از نظر دبی و ارتفاع تولیدی وسعت زیادی را پوشش میدهد .
7- فضای کمتری را متناسب با قدرت تولیدی ایجاد میکند .

پمپ های سانتر فیوژ به سه دسته تقسیم می شود:

الف) پمپ هاي سانتريفوژ(جريان شعاعي):

عملكرداين پمپ به اين صورت است كه درآن سيال موازي محور واردچرخ پمپ شده وعمود برآن ازچرخ خارج مي گردد.اين پمپ ها معمولاً براي ايجادفشارهاي بالا دردبي هاي كم به كارمي روند. پمپ هاي سانتريفوژ شايع ترين نمونه ازپمپ ها هستند .

ب) پمپ هاي محوري:

سيال موازي محور وارد پمپ مي گردد و به طور موازي نسبت به محور ازچرخ خارج مي گردد . دراین پمپ قسمت اعظم فشار مایع را نیروی پرتاب پره های پروانه تامین میکند . این پمپ برای تولید دبی های زیاد با ارتفاع کم کاربرد دارد .( دبی زیاد ، ارتفاع ک ، نیروی پرتاب پروانه )

ج) پمپ هاي نيمه سانتريفوژ(يا باجريان مختلط):

سيال موازي محور وارد چرخ پمپ مي گردد و به طورمايل نسبت به محورازچرخ خارج مي گردد.اين پمپ ها براي ايجادفشارها و دبي هاي متوسط به كارمي روند .اين پمپ هانسبت به پمپ هاي سانتريفوژتوانايي بيشتري دراستفاده وبه كارگيري دبي هاي يالا رادارند . این پمپ دارای دو قسمت است ، یکی جداره ثابت و دیگری قسمت دوار که شامل محور گردان با چرخدنده میباشد . برخلاف پمپهای گریز از مرکز که مایع را با سرعت به قسمت خروجی پمپ هدایت میکند در پمپهای گردشی مقداری از مایع بین دنده های چرخدنده پمپ به اصطلاح به تله می افتند و باعث میشوند سرعت مایع در خروجی کاهش یابد . این پمپ ها بیشتر برای روغن کاری کاربرد دارند.

کاربرد پمپ های سانتریفیوژ:

دامنه کاربرد پمپ های سانتریفیوژ بسیار وسیع بوده ،ودرصنایع شیمیایی،کاغذسازی، صنایع غذایی ولبنیات ،فلزات مذاب،آب وفاضلاب ،فع موادزائد،نفت وپتروشیمی ودیگر موادبه کارمی روند.از نظرظرفیت وهد،توانایی این پمپ ها برای ظرفیت های بالاومتوسط نوع جریان وتری و هدهای پایین نوع محوری و هدبالانوع شعاعی می باشد.
البته دو کمیت هد و ظرفیت مستقل از هم نیستندوبه شکل،اندازه و سرعت ایمپلر بستگی دارند.

پمپ مخصوص (اژکتور):

اژکتورها دستگاهی هستند که گازها و بخارات را از یک فضای خالی خارج کرده و آن ها را برای تخلیه کردن در یک فشاری بالاتر متراکم نموده. زمانیکه اختلاط گازها یا بخارات با سیال راندمانی امکانپذیر باشد.
اژکتورها تا حدودی دارای قیمت هایی کمتر و هزینه نگهداری کمی نسبت به پمپ ها دارند. معمولا اژکتورها دارای یک شیپوره همگرا- واگرای درونی دارند. که در آن سیال رانده شده برای تغذیه و یک شیپوره بزرگ تر بیرونی که در آن گازها تخلیه شده. ممنتم یا انرژی سیال خروجی از شیپوره راندنی دارای سرعت بالا می باشد. اما به میزان جزئی این سرعت به گازهای در حال تخلیه هم وارد می شود. پس در این صورت سرعت مخلوط ما کمتر از سرعت سیال وارد شده می باشد. ولی در هر صورت سرعت آن بیشتر از سرعت صوت می باشد. پس در این صورت شیپوره بزرگ تر بعنوان یک دیفیوزر همگرا- واگرا است که در آن فشار افزایش یافته و سرعت صوت کاهش یافته.

ساختمان اژکتور و اساس کار آن:

اژکتور دارای ساختمانی شیپوری Venturiاست. هوا یا بخار فشرده از طریق یک لوله باریک Nozzleبه سرعت جهش مانند به فضای مخروطی شیپور هدایت می شود.
مسلم است که فشار خروجی اژکتور از ورودی آن بیشتر است و علت بر نگشتن گاز از خروجی اژکتور به ورودی آن سرعت زیاد مخلوط آب و گازها در خرطومی Diffuserاژکتور است.

موارد کاربرد اژکتورها:

می دانیم که نقطه جوش تابع مستقیمی از فشار محیط است. به عبارت صحیح تر، فشار و نقطه جوش رابطه مستقیمی با هم دارند. لذا کاهش فشار محیط ، کاهش نقطه جوش را به همراه دارد. با توجه به این عبارت اهمیت اژکتور به عنوان تنها وسیله تولید خلاء در صنایع نفت و پتروشیمی مشخص می شود از موارد استفاده اژکتور می توان به دو مورد زیر اشاره کرد:
1) همان گونه که می دانیم هیدروکربن ها در درجه حرارت های بالا ممکن است شکسته شوند و یا با ذرات دیگر ترکیب شوند، بنابراین برای تصفیه و تفکیک نفت خام در پالایشگاه ها از برج های خلاء استفاده می شود به دلیل اینکه در اینگونه برج ها درجه حرارت پایین آمده و قادر خواهیم بود بدون ازدیاد درجه حرارت به میزان زیاد مواد را تفکیک و تصفیه کنیم.
2) تخلیه یک طرفه مایعات از دیگر استفاده های اژکتورهاست که در این حالت اژکتور همانند یک تلمبه عمل می نماید که در صنعت به(جت پمپ ) معروف است.

قطعات اصلی اژکتورها : اژکتورها از لحاظ دسته و تقسیم بندی انواع متفاوتی ندارند و همواره یک اژکتور می تواند از قطعات اصلی زیر تشکیل شده باشد :
1) سرپوش بازدید افشاننده
2) صافی بخار
3) سرپوش افشاننده
4) ورودی بخار آب
5) سرپوش ورودی
6) ورودی
7) افشاننده
8) مبدل فشار به سرعت یا خرطومی
9) خروجی

پمپ های جا بجایی :

پمپ های جا بجایی به دو دسته تقسیم می شود :

1) پمپ های رفت و بر گشتی:

این نوع پمپها وسایلی هستند که انتقال انرﮊی از آنها به سیال به صورت پریودیک و دوره ای می باشد. نیروی محرکه این نوع پمپها نیز غالبا توسط موتورهای الکتریکی تامین می گردد. در این نوع پمپها حرکت چرخشی میل لنگ تبدیل به حرکت رفت و آمدی پیستونی در یک سیلندر می شود. با عقب رفتن پیستون در سیلندر ایجاد مکش شده و در نتیجه مایع از طریق یک شیر ورودی داخل سیلندر می گردد. با حرکت پیستون به طرف جلو دریچه ورودی بسته و مایع از طریق شیر خروجی به خارج هدایت می گردد. شیرهای ورودی و خروجی یکطرفه بوده و طوری ساخته شده اند که در مراحل رفت و آمد پیستون، از ورود مایع داخل سیلندر به قسمت کم فشار و بالعکس ممانعت شود. اگر بجای پیستون، پلانجری در داخل سیلندر رفت و آمد کند در این حالت به آن پمپ پلانجری می گویند. در ضمن چنانچه پلانجر دیافراگمی را حرکت دهد پمپ از نوع دیافراگمی است. فرق میان پیستون وپلانجر در این است که طول سر پیستون کوتاه تر از مسافتی است که پیستون درون سیلندر طی می نماید، در حالی که طول پلانجر بیشتر از طول مسافت طی شده توسط آن در داخل سیلندر می باشد. از طرفی در پمپهای پیستون از حلقه یا رینگی جهت آب بندی پیستون و سیلندر استفاده شده است که روی بدنه پیستون قرار گرفته و همراه آن حرکت می کند، در حالیکه در پمپهای پلانجری این رینگ روی سیلندر قرار دارد و ثابت است. این پمپها معمولاً کم ظرفیت هستند ولی فشار خروجی سیال را می توانند تا مقدار زیادی افزایش دهند. بنابراین از این پمپها در جاهایی که نیاز به جا به جا کردن سیالی با حجم کم ولی فشار بالا می باشد استفاده می کتتد. در ضمن باید به این نکته نیز توجه داشت که جریان سیال در این پمپها به صورت غیر یکنواخت می باشد. نکته بسیار مهم در مورد این پمپ ها آن است که هرگز نباید آنها را در حالیکه شیر خروجی پمپ (دیسچارج پمپ) بسته است روشن نمود. يكي ازخصوصيات اصلي اين پمپ ها اين است كه در زمانيكه پمپ مشغول كار مي باشد بايستي محلي براي تخليه مايع مكيده شده موجود باشد. اين نكته اي مهم و قابل توجه است و چنانچه شخص مسئول بهره برداري از پمپ بخواهد اقدام به بستن مجراي خروجي آن نمايد، بايد كاملاً مطمئن گردد كه مجراي خروجي ديگري براي تخليه مايع وجود دارد. در غير اين صورت بر روي قطعات پمپ فشار وارد شده و ممكن است كه منجر به سوختن الكتروموتور، ازكار افتادن پمپ، سوختن فيوز و تركيدن محفظه و لوله ها و ساير معايب ديگر شود.

پمپ های رفت و برگشتی به دو دسته تقسیم می شود :

الف)پمپ های پیستونی:

اين نوع پمپ ها در طرح ها و اندازه هاي مختلف ساخته شده و در بسياري موارد از آن استفاده مي شود و بر حسب احتياج مي توان اين پمپ ها را به طريقي ساخت كه فشار زياد بوجود آورند و يا اينكه فقط عمل انتقال مايعات را بدون ايجاد فشار انجام دهند.

طرز عمل پيستوني:

اين پمپ تشكيل شده است از سيلندر، پيستون، شير ورودي و شير خروجي. سطح پيستون بوسيله دسته اي بر روي چرخ دواري قرار گرفته و در جهت بالا و پايين حركت مي نماينـد. هنگام حركت پيستون به طرف بالا دريچه A در اثر مكش و برگشت جريان از مجراي خروجي بسته شده و در اثر مكش دريچه B باز و مايع به درون محفظه پمپ مكيده مي شود. هنگامي كه پيستون به طرف پايين حركت مي نمايد دريچه B بسته شده و دريچه A باز مي گردد و سيال محبوس در محفظه و تحت فشار پيستون به مجراي خروجـي انتقال مي يابد. تكرار اين عمـل سبب انتقال سيال از يك محل به محل ديگـر مي گردد.
سيلندر بايد به نحوي آب بندي شده باشد كه مايع نتواند به خارج نشت نمايد. هر حركت رفت پيستون را يك ضربه و مسافتي را كه پيستون طي مي كند طول ضربه نامند. چون در پمپ هاي رفت و برگشتي جابجا شدن مايع به طور متناوب انجام مي گيرد لذا حركت مايع در لوله خروجي به صورت حركت ضرباتي خواهد بود. چون حركت ضرباتي به لوله خروجي و حتي دستگاه هاي ديگري كه در سر راه هستند، ضرباتي وارد مي نمايد، بايد تدبيري بكار برد كه شدت ضربه ناشي از متناوب بودن جريان را كم كند. يكي از راه هاي كم كردن شدت ضربه، بكار بردن مخزن پر از هوا در سرا راه خروجي پمپ هاي رفت و برگشتي است. مطابق شكل در حركت رفت پيستون و يا خروج مايع از پمپ، مقداري از مايع كه تحت فشار است هواي مخزن را فشرده و به مخزن وارد مي شود. در حركت برگشت پيستون فشار مايع پايين مي آيد و هواي فشرده داخل مخزن، مقدار مايعي را كه در حركت رفت وارد مخزن شده بود به خارج مي فرستد. در نتيجه مايع وارد لوله خروجي مي شود و بدين وسيله از شدت ضربه ناشي از حركت ضرباتي كاسته مي شود. مسئله مهم در بكار بردن مخزن هوا اين است كه امكان دارد هواي موجود در مخزن به مرور جذب آب شده از ميزان آن كاسته شود. اگر اين عمل همچنان ادامه يابد بدون اينكه هواي از دست رفته تأكين شود مخزن پر از آب شده و كار خود را انجام نخواهد داد. براي تأمين هوا بهتر است كه در قسمت بالاي مخزن يك شير يك طرفه كار گذاشت. يكي ديگر از راه هاي كم كردن شدت ضربه بكار بردن پمپ هاي دو ضربه اي است كه در شكا نشان داده شده است. پمپ هاي دو ضربه اي را به دليل كم كردن شدت ضربه و ظـرفيت بيشتر و تقريبـاً يكنواخت كردن جريان در خروجي بيشتر از پمپ هـاي يك ضربه اي بكار مي برند.
براي انتقال مايعات و مواد سيال از عمق هاي زياد معمولاً شير يك طرفه اي در مدخل مجراي ورودي پمپ قرار مي دهند كه اين شير مايع را در مجراي ورودي محبوس نموده، و با ريختن مقدار كمي آب در محفظه پمپ، در شروع عمل پمپ سهولت داده مي شود. چون امكان دارد كه در مايعات مواد زائي وجود داشته باشد. براي ممانعت از ورود اين مواد در مدخل مجراي ورودي پمپ محفظه اي مشبك كه معمولاً از توري ساخته شده، قرار مي دهند و چون لازم است هر چند مدت يك بار اين صافي ها را بازرسي نمود و در صورت كثيف بودن تميز نمايند اين توري به طريقي نصب مي گردد كه بتوان به سهولت به آن دسترسي حاصل نمود. در پمپ هاي بزرگ معمولاً اين صافي ها را كه قابل تعويض مي باشند درون گودالي كه Suction Well ناميده مي شود قرار مي دهند.

ب) پمپ دیافراگمی

1)پمپ دوار

پمپ دوار به سه دسته تقسیم می شود :

الف)پمپ پیچی
ب) پمپ هاي دنده اي Gear Pumps

اين پمپ ها نيز بمانند پمپ هاي رفت و برگشتي از گروه پمپ هاي انتقال دهنده با حجم ثابت هستند، با اين تفاوت كه طرح و ساختمان آن ها ساده تر و احتياج به شير يك طرفه مكش ندارند و جريان خروجي آن ها يكنواخت است. اين پمپ ها در اندازه هاي مختلف و با دنده هاي متفاوت ساخته مي شوند چون دنده ها ممكن است داراي دو يا چند دنده باشند.
چرخ دنده بوسيله محور دوار به حركت درآمده و پس از مكش مايع آن را تحت فشار گذاشته و به طرف خروجي مي راند. همان طور كه در شكل نشان داده شده است، مايع به وسيلهء دنده هايي كه آزاد هستند از ورودي به طرف خروجي برده مي شود. دنده هايي كه بـه ترتيب آزاد  مي شوند خلاء جزئـي در مكش ايجاد كـرده و مايع سريع تر وارد دنده هاي آزاد مي گردد چون در اين نوع پمپ ها دنده ها خيلي به هم نزديك هستند اگر در كارگذاري آن ها دقت كافي نشود تماس دنده ها با يكديگر باعث خرابي آن ها خواهد شد. اين نكته مهمي است كه در مورد پمپ هاي دنده اي بايستي رعايت نمود، و هنگامي كه لازم است پمپ تحت تعمير قرار گيرد بايد دقت كافي نمود كه براي تعويض واشرها و ساير مصالح اين فواصل بطور ثابت و معين باقي بمانند.
بايد توجه داشت كه اين دنده ها همواره روغن كاري شده كه خشك عمل ننمايند و اگر مايع پمپ شونده خاصيت روغن كاري داشته باشد، عمر پمپ دوراني زياد مي شود.
اين پمپ ها براي ظرفيت هايي نسبتاً كم با فشار متوسط موارد استفاده زياد دارند

ج) پمپ هاي تيغه اي Vane Pumps:

نوع ديگر پمپ هاي انتقال دهنده با حجم ثابت كه از نظر اصول كاركرد با پمپ هاي چرخ دنده اي شباهت زيادي دارند پمپ هاي تيغه اي مي باشند. حركت اين پمپ ها دوراني بوده و نيروي محركه شان از الكترو موتورها تأمين مي گردد. تيغه ها كه داراي حركت خارج از مركز مي باشند مي توانند در داخل شيارهايي حركت رفت و برگشتي داشته باشند. با توجه به شكل تيغه وقتي كه به بالا مي رسد كاملاً داخل شيار جاي گرفته و همين كه از آن نقطه دور مي گردد در اثر فشار فنر داخل شيار بيرون آمده و سيال را از قسمت ورودي به طرف قسمت خروجي با خود مي برده. تيغه ها در اثر نيروي فشار فنري كه در پشت آن هاست همواره با جداره پمپ در تماس اند

ارتفاع مکش در پمپ ها:

ارتفاعي كه يك پمپ سانتريفوژ بتواند بالاتر از سطح آزاد آب قرار گيرد ارتفاع مكش ناميده مي شود .

ارتفاع مكش مناسب براي پمپهاي گريز از مركز بستگي به عوامل زيردارد :

1- سرعت گردش پمپ

2- دبي پمپ

3- ارتفاع مكانيك پمپ

4- افت فشار در داخل پمپ

5- درجه حرارت محل نصب پمپ

6- ارتفاع محل نصب پمپ نسبت به سطح دريا

محل استقرار پمپاژ:

محل استقرار پمپاژ آب برحسب شرائط محل متغير بوده و اغلب در محل برداشت آب  (چاه ، چشمه ، رودخانه) مي باشد . از نظر كلي بايد محل استقرار پمپ را با درنظرگرفتن خطر طغيان رودخانه و يا خطر استغراق ، قرارداده و گذشته از آن بايد در مقابل خطرات ناشي از ريزش محل و رطوبت نامناسب و يخبندان محافظت نمود . در داخل محوطه ايستگاه پمپاژ و در كف ساختمان آن شيب 1% منظور نمود و براي هركدام از ماشين آلات موجود ، پي و پايه مجرائي درنظر گرفته مي شود. با علم به اينكه ايستگاههاي پمپاژ معمولاً در گودترين نقاط شهر واقع مي شود ، بايد تدابيري براي جلوگيري از خرابي تلمبه خانه ها در اثر ورود آبهاي سطحي حاصل از بارندگي درنظر گرفت . در موارديكه محل تلمبه خانه در داخل شهراست بايدساختمان آن از نظر وضع ظاهري ، نظير منازل مسكوني اطراف بوده و منظره ناخشايندي ايجاد نگردد.

الف- محل ايستگاه پمپاژوقتي منبع تغذيه چشمه باشد :

درصورتيكه محل برداشت آب چشمه باشد چند حالت زير مطرح مي گردد :

1- در صورتيكه ارتفاع چشمه ها از ارتفاع مخزن ذخيره بيشتر باشد آب در اثر نيروي ثقل به منبع تغذيه هدايت شده و احتياجي به عمل پمپاژ نخوهد بود ، كه در اغلب روستاهاي داراي چشمه اين پديده در سهولت كار آبرساني آن محل كمك زيادي خواهد نمود .

2- در صورتيكه فاصله بين محل برداشت آب (چشمه – چاه – رودخانه و غيره) تامخزن تغذيه زياد نباشد ، يك حوضچه جنبي در محل برداشت آب درنظر گرفته و با ارتباط آب داخل چشمه و حوضچه فوق ميتوان دبي مورد نظر را از حوضچه ، برداشت نموده و از ورود ذرات ريز و گرد و غبار به داخل تأسيسات جلوگيري نموده كه بعداً آب با عمل پمپاژ به منبع توزيع ، انتقال داده خواهد شد .

3- در صورتيكه فاصله بين محل برداشت آب تا مخزن ذخيره زياد باشد، براي جلوگيري از طولاني شدن بيمورد شبكه لوله كشي ، سعي مي شود بهترين شرايط را براي حمل استقرار پمپاژ تعيين نمود.

ب – محل ايستگاه پمپاژ وقتي منبع تغذيه چاه باشد:

در صورتيكه برداشت آب از چاه باشد چند حالت زير مطرح خواهد بود :

1- درصورتيكه برداشت آب از يك چاه منفرد مورد نظر باشد ساختمان ايستگاه پمپاژ مستقيماً روي چاه واقع شده و عمق مكش (فاصله قائم سطح آزاد آب مورد برداشت تا محور پمپ) حداكثربايد 5/4 تا 6 متر باشد.

2- در صورتيكه عمق مكش از 5/4 تا 6 متر بيشتر باشد بعلت اشكالات ناشي از عمق زياد دو راه حل درنظر گرفته مي شود :

الف- موتور را روي چاه و پمپ را روي سطح آب چاه قرار داده و توسط ميله اي حركت محور موتور را به محور پمپ انتقال مي دهند .

ب – موتور و پمپ را با هم در يك پوسته فلزي آب بندي شده در داخل چاه غوطه ور مي سازند.

3- در صورتيكه برداشت آب بجاي يك چاه منفرد از چند چاه صورت مي گيرد (كه در تاسيسات آبرساني شهرهاي بزرگ به اين مسئله برخورد مي گردد) دو راه حل زير نيز پيش بيني مي شود :

الف- ممكن است روي هر كدام از چاهها يك پمپ ، پيش بيني نمود كه خود مستقلاً مخزن اصلي را تغذيه نمايد كه در اين حالت براي رعايت مسائل اقتصادي ، تأسيسات مربوط به فشار قوي و فشار ضعيف و تابلوهاي كنترل و غيره را در يك ساختمان مشترك كه محل آن به رعايت تعادل افتهاي فشار در مركز ثقل نواحي مورد نظر باشد ، قرار مي دهد ، آنگاه لوله رانش هر پمپ را به يك محفظه مشترك بنام كلكتور هدايت نموده و از اين كلكتور جهت تغذيه مخزن واقع در ارتفاع مناسب استفاده مي شود.

ب- ممكن است تمام چاهها را تحت عملكردي پمپ قوي و يك ايستگاه واحد قرار داده و از قراردادن وسائل و ابزار آلات مكانيكي روي هر كدام از چاهها اجتناب ورزيد ، در اينصورت بايد مطابق شكل زير لوله مكش تمام چاهها را با يك كلكتور بهمديگر مرتبط ساخت .در تمام اين موارد ذكر اين نكته ضروري است كه اختلاف ارتفاع بين سطح آزاد آب در منبع مكش و محور ماشين با درنظرگرفتن مجموع افتهاي مربوط به هر كدام از لوله اي ماشين نبايداز حد متعارف 5/4 الي 6 متر تجاوز نمايد .

مزايا و معايب :

بطور كلي در شرايطي كه ارتفاع سيال داخل منبع مكش تا محل پمپاژ كم باشد بين دو سيستم نامبرده بادر نظر گرفتن شرايط ذيربط و بررسي مزايا و معايب آن دو ، يكي از انتخاب و براي اينكار محاسن و معايب هر كدام سنجيده و مقايسه ميگردد.

1– خرج

در سيستم دوم اگر فواصل چاهها از همديگر زياد باشد پمپ بسيار قوي مورد نيازبوده و خرج آن بيشتر و متعلقاب مربوطه نيز زيادتر است .

2– از نقطه نظر برداشت

در سيستم دوم كه تمام چاهها تحت عملكرد يك پمپ قوي و يك دستگاه واحد قرار دارند و لوله مكش تمام چاهها با يك كلكتور بهم مرتبط است ممكن است دبي چاهها از يك محل ديگر تغيير نمايد كه در اينصورت براي تنظيم دبي براي هر كدام از چاهها ميتوان از شير فلكه كه در ابتداي لوله مكش كار گذاشته مي شود استفاده نمود، در صورتيكه در سيستم اول بايد در هر يك از چاهها يك پمپ ، مختص آن چاه در نظر گرفت كه اين خود ، تهيه وسائل را ايجاب نموده و از نقطه نظر برداشت آب توليد اشكال خواهد نمود.

3– از نقطه نظر راندمان كار

درصورتيكه در هر دو طريقه شرايط طوري فراهم گردد كه تاسيسات مربوطه با حداكثر دبي كار كند راندمان يك واحد بزرگ عمدتا بيشتر از راندمان كلي مجموعه واحدهاي كوچكتر است در نتيجه از نقطه نظر راندمان روش دوم مناسبتر است .

4– از نقطه نظر بهره برداري و سرعت راه اندازي

در روش دوم كه تمام چاهها تحت عملكرد يك پمپ قوي قرار دارند ، اگر لوله مكش طولاني باشد احتمال وجود خلاء در كلكتور در اوائل راه اندازي و يا راه اندازي بعد از يك توقف طولاني سبب بروز مشكلاتي شده و احتمالاً حركت مكانيزم را مختل خواهد نمود . از طرفي در روش اول انعطاف پذيري بيشتري موجود بوده و از واحدهاي كوچك ساده تر مي توان استفاده نمود .

بطور خلاصه براي پيش بيني يكي از دو سيستم فوق الذكر بايد شرايط مخصوص آن محل و چگونگي بهره برداري آنها و ساير عوامل كمي و كيفي مورد ارزيابي قرار گرفته و انتخاب احسن گردد.

دوزینگ پمپ ایرانی  – ویژگی های پمپ ها:

(دوزینگ پمپ ایرانی – قیمت دوزینگ پمپ ایرانی – لیست قیمت دوزینگ پمپ ایرانی – ساخت انواع دوزینگ پمپ ایرانی –  ویژگی انواع دوزینگ پمپ ها)

مقدمه:

نیاز انسان به آب و جابجایی آن از نقطه ای به نقطه ای دیگر سبب شد که انسان به فکر ساخت دستگاهی که این مشکل رابرطرف کند بیافتد. اولین نمونه های پمپ ها که نیروی محرک آنها توسط انسان یاحیوانات تامین میشد، توسط مصریان باستان در 17 قرن پیش از میلاد مسیح ساخته شد و مورد استفاده قرار گفتند.آنها توانسته بودند آب را با پمپ های رفت و برگشتی از عمق 91.5 متر ی زمین بیرون بکشند. در یونان باستان نیز پمپ های رفت و برگشتی با طرح ساده 4 قرن قبل از میلاد ساخته شده بود. تاریخ مشخصی در مورد ابداع پمپهای سانتریفیوژوجود ندارد ،اما گفته میشود که نقاشیهای لئوناردو داوینچی در قرن پانزدهم میلادی نشان میدهد که چگونه با اعمال نیروی گریزازمرکز به آب درون یک لوله خمیده ، آب را تا مقدار معینی بالا برد. اولین پمپ های سانتریفیوژ در اواخر قرن هفدهم و اوایل قرن هجدهم توسط مهندسین فرانسوی و ایتالیایی ساخته شده و کاربرد عملی یافتند (1732). در نیمه های قرن نوزدهم عیب اصلی پمپهای رفت و برگشتی که عبارت از مقدار جریان پایین می باشد، موجب این شدکه پمپ های سانتریفیوژ با استقبال بیشتری روبرو شوند و جایگاه وسیعتری در صنعت پیدا کنند. ایران پس از روسیه، دومین کشور از نظر دارا بودن ذخایر گازی است. میزان ذخایر گازی شناخته شده ایران معادل ۱۷۶ میلیارد بشکه نفت خام است که معادل حدود ۵/۱۵ درصد کل ذخایر گاز جهان است. اکنون ایران با تولید ۱۱۵ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در سال پس از روسیه، آمریکا و کانادا چهارمین تولید کننده گاز طبیعی جهان است. گاز ثروت ملی مردم ایران است بنابراین باید حداکثر استفاده از آن صورت گیرد.برای اینکه ما بتوانیم از این ثروت ملی بخوبی استفاده ونگهداری کنیم باید از تجهیزات مناسب استفاده کنیم که یکی از این تجهیزات مخازن و پمپ های نگهداری مواد شیمیایی مانند گاز و نفت است.ما در این پژوهش سعی بر آن کردیم که به شیوه ای نو به این دو موضوع مهم یعنی پمپ ها و مخازن بپردازیم.

هدف:

هدف کلی: آشنایی با انواع پمپ ها ومخازن- اجزای سازنده -طرز کار آنها و روشهای طراحی آنها

هدف های جزئی: در صنعت ،انتخاب پمپها ومخازن متناسب با نیاز-موضوع بسیار مهمی می باشد درنتیجه این گروه تصمیم بر آن گرفت که تحقیقاتی مفید در این موضوع تهیه وارائه نماید تا بتواند اطلاعات علمی خود ودیگر اعضای کلاس را دراین موضوع پر اهمیت درصنعت افزایش دهد. از سوی دیگر با توجه به پیشرفت هایی که کشورمان در سال های اخیر داشته و چشم انداز هایی که برای پیشرفت صنعت مخصوصا صنایع مربوط به نفت و گاز و دیگر مواد شیمیایی پر اهمیت دارد بر لزوم آشنایی یک مهندس شیمی با پمپ ها و مخازن می افزاید. بدون شک این تحقیق میتواند تجربه ای مفید برای اعضای گروه باشد که درآینده بتوانند در صنعت از آن استفاده کنند.

تعریف پمپ: پمپ یا تُلُمبه وسیله‌ای مکانیکی برای انتقال مایعات است که با افزایش فشار جریان آن، امکان جابجایی مایعات را به ارتفاعی بالاتر (با افزایش هد) یا حتی پایین دست (معمولاً حوضچه یا مخزن) فراهم می‌آورد. به طور کلی پمپ به دستگاهی گفته می شود که انرﮊی مکانیکی را از یک منبع خارجی اخذ و به سیال مایعی که از آن عبور می کند، انتقال می دهد. در نتیجه انرﮊی سیال پس از خروج از این دستگاه (پمپ) افزایش می یابد. به عبارت دیگر پمپ دستگاهی است که انرﮊی مکانیکی را به انرﮊی هیدرولیکی تبدیل می کند و نتیجه آن افزایش انرﮊی پتانسیل (فشار سیال عبوری از پمپ )و یا انرﮊی جنبشی (سرعت سیال) و انتقال سیال می باشد. در پمپ ها تغییرات انرﮊی سیال همواره به صورت تغییر فشار سیال مشاهده می گردد. از پمپها برای انتقال سیال به یک ارتفاع معین و یا جا به جایی آن در یک سیستم لوله کشی و یا هیدرولیک استفاده می نمایند. به عبارت کلی تر از پمپ برای انتقال سیال از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می کنند

اساس مكش پمپ ها: هوا در سطح زمين داراي فشاري معادل 6/14 پوند بر اينچ مربع و يا يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع مي باشد. لوله طويلي را در نظر بگيريد كه يك انتهاي آن بسته شده است، اگر اين لوله را پر از آب كرده و آن را بطور وارونه در تشك حاوي آب قرار دهيم، سطح آب در درون لوله رفته پايين مي آيد و اين عمل تا زماني كه فشار هواي خارج ( اتمسفر ) و فشار حاصل از ستون آب به درون لوله به يك اندازه برسند، ادامه خواهد يافت. به تجربه ديده شده است كه تعادل مذكور هنگامي حاصل مي گردد كه ارتفاع آب درون لوله برابر با 32 فوت باشد. بنابراين ستوني از آب به ارتفاع 10 متر، داراي فشاري معادل يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع است. حال چنانچه لوله اي طويل را در يك انتها مسدود نموده و انتهاي ديگر آن را به ظرف حاوي آب وارد سازيم و هواي درون لوله را تخليه كنيم، خواهيم ديد كه آب لوله با فشار اتمسفر ( يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع ) به طرف بالا حركت مي كند. اگر بتوان تمام هواي درون لوله را تخليه نمود، سطح آب درون لوله تا ارتفاع 32 فوت بالا مي رود.انجام اين كار، يعني تخليه كامل هوا و صعود سطح آب به ارتفاع 10 متري امكان پذير نيست، چرا كه حدوداً در ارتفاع 6 تا 7/6 متر عمل بالا رفتن متوقف مي گردد و سطح آب به صورت ساكن، باقي مي ماند. علت اين امر وجود وزن ستون آب است كه در عمل تعادل فشار هواي بيرون و درون لوله مداخله نموده و اين عمل را تسريع مي بخشد. اولين كار پمپ عبارت است از تخليه هوا از درون لوله مكش، اين عمل باعث مي شود كه فشار اتمسفر بتواند به مايعات فشار وارد نموده و آن ها را به قسمت چرخنده پمپ و يا پيستون هدايت نمايد. بايد بخاطر سپرد كه پمپ بايد حداكثر بين ارتفاع 6 تا 7/6 متري از سطح مايع قرار گيرد تا بتواند عمل جابجايي مايع را به خوبي انجام دهد.كـار دوم پمپ عبارت است از دادن انرژي به مواد سيال و هدايت آن ها از محفظـه پمپ ( محل قرار گرفتن قسمت چرخنده ) به مقصد نهائي.

اجزا اصلی و ساختمان مکانیکی: هر پمپ گریز از مرکز دارای سه بخش اصلی زیر است که هرکدام از آنها از اجزای مختلفی تشکیل شده است:

1- محرک 2- محفظه آب بندی 3 – پوسته

 محرک: در پمپ های دوار معمولا از سه نوع محرک الکترومغناطیسی(الکتروموتور) ،دیزلی وتوربینی استفاده میشود. محرک الکترو مغناطیسی یک ژنراتور بوده که انرژی الکتریکی رابه حرکت دورانی تبدیل می کند.محرک توربینی به کمک انرژی بخار آب ؛محور پمپ را می چرخاند. محرک دیزکی نیز موتوری است که با سوخت فسیلی معمولا گازوئیل کار میکند.خروجی محرک به کمک کوپلینگ به میل محور پمپ متصل شده و این میل محور وارد محفظه آب بندی میشود . در این محفظه دو یاتاقان (ساچمه ای) قرار داشته که درون روغن غوطه ورمیباشندوحکم تکیه گاههای میل محور رادارند.انتهای میل محور به یک پروانه که درون پوسته جا دارد متصل شده است.

پوسته: که قسمت عمده آن پروانه و شافت است.

الف – پروانه :ایمپلرها با انواع مختلف یک دهنه ،دودهنه،باز،
اصولا پروانه های دودهنه دارای نیروی محوری Trust کمتر اما هزینه ساخت گرانتر میباشند.همچنین پروانه های باز و نیمه باز از نظر هزینه ساخت ارزانتر میباشند.مشخصه های مایع و وجود ذرات جامد،روانی وناروانی مایع وپارامترهایی ازاین قبیل درنوع استفاده از ایمپلرموثرهستند.پروانه های باز درپمپ های محوری وبسته در پمپ های شعاعی بکار میروند.که برای نوع باز برای مایعات حاوی ذرات جامد و الیاف دار نوع بسته برای مایع های تمیز و بدون ذرات شناور مناسب می باشند. نوعی از پروانه های باز نیز برای مخلوط مایع و جامد بکار میروند. بنابراین ساده ترین نوع پروانه،پروانه باز بوده که برای انتقال مایعات حاوی ناخالصی جامدشناوربکارمیرود.پروانه نیم باز نیز برای مایعات رسوب زا بکار برده میشود.کاربرد پروانه بسته نیز در ظرفیت های بالا و به دودسته یک چشمی و دوچشمی تقسیم میشود.
تعریف پروانه نیز به عنوان بخشی اساسی،قسمت متحرک پمپ است که مایع ورودی به چشم را به علت داشتن حرکت دورانی به خارج میراند. لازم است که اشاره کنم هرچه اندازه ذرات شناوربیشترباشدتعدادپره ها کمترخواهدبود. وضع قرار گرفتن پروانه در پوسته باید به نحوی باشد که فاصله بین آن و پوسته حداقل ممکن باشد.این فاصله باعث میشود که مایع بین پوسته وپروانه قرار گرفته از یک طرف آن راروغن کاری کندوازطرف دیگرمانع سایش پوسته و پروانه شود.به همین دلیل نباید این نوع پمپ را بدون مایع راه اندازی کرد.پمپ ای گریز ازمرکز توانایی ایجاد فشار بالا را ندارند لذا برای رسیدن به فشار بالا از چند پروانه ای ها استفاده میشود.این پمپ برای حجم زیاد و فشار پایین بهترین راندمان را دارد.میتوان جریان خروجی را بردن اینکه درداخل فشار زیاد شودبدون هیچ خطری متوقف کرد.همچنین این پمپ ها جریان خروجی یکنواختی دارند.اگراین نوع پمپ باخروجی بسته کارکند،درجه حرارت مایع درون پوسته افزایش یافته وبا تولیدبخار در قسمت داخلی دچار ارتعاش میشود که دراین وضع گویند پمپ هوا گرفته و باید هواگیری شود.

ب – رینگ های سایشی :تنها نقطه ای که پوسته و پروانه به عنوان اجزای دورانی و ثابت باهم در در تماس قرارمیگیرندمحل رینگهای سایش است.ممکن است که پمپ به دلایل مختلف دچارارتعاش شود. این ارتعاش باعث ساییده شدن پروانه و پوسته میگردد.دربعضی مواقع باعث جام کردن پمپ میشود.برای جلوگیری ازاین وضع از یک حلقه سایش استفاده میشودکه هم درپروانه و هم درپوسته کارگذاشته میگردد. با کمی لقی ونشت مایع ازمابین این دو رینگ حرکت دورانی ایمپلر بدون ارتعاش ومشکلات مکانیکی صورت میگردد. لقی مابین دورینگ پوسته و پروانه موجب عبور لایه ای ازمایع پمپاژ شده میشودکه بعنوان مستهلک کننده ارتعاش عمل میکند.اما نشت زیاد مایع نیزباعث افت کارآیی پمپ و هدر رفتن قدرت محرک میگردد. ارتعاش زیاد،فشارزیاد وکارمداوم باعث سائیده شدن رینگ ها شده که باید به موقع تعویض شوند.

ج- شافت :نقش اساسی شافت انتقال گشتاور وارده،به هنگام راه اندازی و عملکردو همچنین به عنوان نشیمنگاه و تکیه گاهی برای دیگر قطعات دوار است. حداکثر خیز شافت در شرایط دورانی می بایداز حداقل لقی ما بین قطعات دوار و ثابت کمتر باشد.بار های اعمالی به شافت عبارت است از:
– گشتاور – وزن قطعات – نیروی هیدرولیکی شعاعی ومقدار طراحی شافت ها این بارها به طور همزمان با فاصله یاتاقان ها ،مقدارover huge آویخته ازیک سر،سرعت های بحرانی ومحل تاثیر بارها مورد بررسی قرارمیگیرند. همچنین شافت ها می بایست تحمل بار های ضربه ای ناشی از پیچش و عدم پیچش و تنش های حرارتی بهنگام سرد و گرم شدن را داشته باشند. – شافت صلب و انعطاف پذیر(نرم)
شافتی که سرعت (دور) عملکرد نرمال آن پایین تر از دور بحرانی نخست آن قرار گیرد به شافت صلب موسوم است. اگر دور عملکرد آن بالاتر از اولین دور بحرانی قرار گیرد آن را شافت انعطاف پذیر گویند.
معمولا دور عملکرد 20% کمتر و 25%– 40% بالاتر از دور بحرانیcritical speed نگه میدارند. هنگام راه اندازی و خاموش کردن دستگاه باید خیلی سریع از دور بحرانی عبور کرد.

د- یاتاقان ها :وظیفه یاتاقان ها در پمپ نگهداشتن شافت و روتور در مرکز شافت درمرکزاجزاء ثابت و تحمل بارهای شعاعی و محوری است .تحمل کننده بارهای شعاعی را یاتاقان ها ی شعاعی و تحمل کننده های بارهای محوری را یاتاقان های محوری نامند. البته یاتاقان های محوری در عین حال بار شعاعی را نیزتحمل میکنند.یاتاقان های مابین کوپلینگ و پمپ را این بوردویاتاقان های سمت دیگر را اوت بورد گویند. در پمپ های آویخته از یک سر شافت آن یاتاقانی که به پروانه نزدیکترباشد رااین بورد و دورتری را اوت بورد گویند. .یاتاقان های محوری در سمت اوت بورد نصب می کنند.

ﻫ – کوپلینگ ها: کوپلینگ ها برای انتقال دور و گشتاور از ماشین محر ک به ماشین متحرک به کارمیروند.وظیفه ی دیگر کوپلینگ از بین بردن نا هم محوری ،انتقال بارهای محوری مابین دو ماشین و تنظیم شافت های محرک و متحرک در مقابل سائیدگی می باشد. کوپلینگ ها دو نوعند:
کوپلینگ صلب: در مواقعی که دقت هم محوری باید بالا باشد از این نوع کوپلینگ استفاده میکنند.همچنین درمواقعی که لازم باشدکه یکی ازروتورها توسط شافت دیگر نگهداشته شود ،این کاررابوسیله کوپلینگ صلب انجام میدهند.در این نوع کوپلینگ ها اگر دقت هم محوری کم باشد باعث ایجاد مشکلات مکانیکی میگردد. انواع متداول کوپلینگ صلب عبارتند از :

1- فلنجی با پیچ های مناسب (استفاده رایج در پمپ های عمودی)
2- کلمپی چاک دار
3- در امتداد محور

 کوپلینگ انعطاف پذیر: این کوپلینگ های علاوه براینکه وظیفه انتقال قدرت ازموتوربه پمپ(شافت)رادارند عمل ازبین بردن ناهم محوری بین دو شافت محرک و متحرک را نیز انجام میدهند. کوپلینگ های انعطاف پذیر به غیر از مدل چرخ دنده ای برای دورها و قدرت های پایین استفاده میشوند.

و – غلاف ها :جهت جلوگیری از فرسایش،خوردگی و ساییدگی در محل کاسه نمدها ویاتاقان های داخل و دیگر قسمت ها از غلاف های مناسب استفاده میشود.

تقسیم بندی پمپ ها: دسته بندی های مختلفی از پمپ ها بر حسب مورد کاربرد ,جنس مواد تشکیل دهنده آنها ,مایعی که پمپ می کند ,حتی وضعیتی که نصب می شود و غیره به عمل آمده است همانند : پمپ های شیمیایی ,پمپ های پلا ستیکی ,پمپ های عمودی یا افقی ,تغذیه بویلر ها , پمپ های همه کاره , چاه عمیق پالایشگاهی , distillate,condensate پمپ های خلا , پمپ های فاضلابی, slarry وغیره. یکی از تقسیم بندی های جامع و رایج ,پمپ ها رابرمبناي نحوه انتقال انرژي به سيال در کل به دوگروه پمپ هاي ديناميكي  dynamicy و پمپ هاي جابجاييِ تقسيم بندي مي كنند.

 دو دسته فوق را از جهات گوناگون می توان با هم مقایسه کرد :

1) حد اکثر انرﮊی (فشار ) ایجاد شده توسط پمپ ها ی دینا میک (سانتریفوﮊ ) محدود بوده و به هد معروف است که با بستن شیر خروجی به طور کامل (شدت جریان صفر )به وجود می آید در حالیکه حد اکثر فشار پمپ های جابجایی با توجه به فشار سیستم تعیین می شود. یعنی پمپ تا جایی که مورد نیاز سیستم باشد فشار خود را به آن حد می رساند.
2) در پمپ های دینامیک انرژي افزوده شده ابتدا به سرعت تبدیل شده و سپس در حلزون و سر انجام در دیفیوزر به فشار تبدیل می شود در حالی که در پمپ ها ی جا به جایی انرژي مورد نظر مستقیما به فشار تبدیل می شود .

3) در پمپ های دینامیک انرژي بطور پیوسته و بدون انقطاع به مایع افزوده می شود در صورتی که در پمپ های جابجایی انرژي درریود های معینی به مایع تزریق می شود .

4) اصولا پمپ های جابجایی برای مقادیر اندک جریان در فشارهای بالا و مایعات لزج به کار می رود و پمپ های دینامیک برای فشار های متوسط و جریان های زیاد مورد استفاده قرار می گیرد .

پمپ های دینامیکی:

پمپ های دینامیکی به دو دسته تقسیم می شود:

1– پمپ هاي سانتريفوژ ( CENTRIFUGAL PUMPS ):

ساختمان ايـن نوع پمپ هـا به صورتي است كه بر روي محور دوار ( در مركز پمپ ) پره هايـي قرار داده شـده كه بـا دوران خود مايعـات و مواد سيال را به اطراف پرتـاب مي نمايند. جدار اين پمپ به صورت حلزوني ساخته شده و مايع كه داراي سرعت نيز مي باشد از قسمت حلزوني به طرف مدخل خروجي پمپ رانده مي شود. سيالي كه در اطراف پره ها موجود است در اثر حركت دوراني به محور به اطراف پرتاب شده و در نتيجه در اطراف محور خلاء ايجاد مي شود و بدين ترتيب سيال از مجراي ورودي به داخل محفظهء حلزوني شكل پمپ مكيده شده و از مجراي خروجي به خارج منتقل مي گردد.راندمان پمپ به موقعيت قرار گرفتن پره هاي پمپ، فاصله آن از محفظه حلزوني شكل و سرعت حركت محور بستگي دارد. زاويه قرار گرفتن پره هاي پمپ ها نيز در بالا بردن راندمان پمپ مؤثر است. مثلاً چنانچه وضعيت پره هاي پمپ نسبت به مركز به صورت عمودي باشد راندمان پمپ كمتر از زماني است كه پره ها بطور مايل بوده و در جهت حركت مايع به صورت منحني قرار گرفته باشند. به علت اينكه سيال در اثر حركت دوراني محور به اطراف پرتاب شده و در مركز پمپ خلاء ايجاد مي شود دهانه لوله ورودي در پمپ هاي سانتريفوژ در مركز قرار دارد تا با استفاده از خلاء ايجاد شده در اين محل انتقال سيال سريع تر و بهتر انجام بگيرد. پمپ هاي گريز از مركز داراي دو امتياز برجسته مي باشند: اولاً جريان مايع در آن ها يكنواخت است. ثانياً اگر لولهء خروجي پمپ مسدود يا تنگ شود، فشار زيادي كه براي ساختمان پمپ مضر باشد توليد نكرده و بار آن به اندازه اي نمي رسد كه موتور محرك پمپ را از كار بيندازد. براي بكار انداختن پمپ بايد هميشه محفظه آن را از مايع مورد پمپاژ پر نموده و هواي محبوس در محفظه را خالي نمود. اين عمل را آبگيري مي نامند. هرگاه پمپ در سطحي پايين تر از مخزن حاوي مايع مورد استفاده واقع شود، لزومي به آبگيري نخواهد بود. ( به اين علت كه محفظه پمپ همواره پر از مايع بوده و در نتيجه محفظه خالي از هواست ) ساختمان پمپ هاي گريز از مركز در ابتدا بسيار ساده بوده و فقط شامل پره، پوسته و محور بودند و ليكن به علت نياز روز افزون به اين پمپ ها، به سرعت تكامل يافته و ساختمان آن ها پيچيده تر شد و قطعات ديگر به آن ها افزوده شدند از قبيل رنگ هاي سايشي، لائي هاي آب بندي، پره هاي ثابت براي هدايت بهتر آب در خروج از پرهء متحرك و ورود به محفظه حلزوني و غيره. پره هاي پمپ هاي سانتريفوژ به سه دسته تقسيم مي گردند: باز، نيم باز و بسته.

خصوصیات برجسته پمپهای سانتریفیوژ:

 1-جریان تخلیه مایع در آنها آرام و یکنواخت است
2- متنوع بودن این پمپ ها با خصوصیات زیاد و گوناگون
3- رضایت بخش بودن راندمان
4- تناسب برای کارکردن با موتورهای برقی و موتورهای احتراقی
5- پایین بودن هزینه نگهداری
6- دامنه کاربرد آنها در پروژه های کشاورزی ، صنعتی و آبرسانی فوق العاده بالاست زیرا از نظر دبی و ارتفاع تولیدی وسعت زیادی را پوشش میدهد .
7- فضای کمتری را متناسب با قدرت تولیدی ایجاد میکند .

پمپ های سانتر فیوژ به سه دسته تقسیم می شود:

الف) پمپ هاي سانتريفوژ(جريان شعاعي): عملكرداين پمپ به اين صورت است كه درآن سيال موازي محور واردچرخ پمپ شده وعمود برآن ازچرخ خارج مي گردد.اين پمپ ها معمولاً براي ايجادفشارهاي بالا دردبي هاي كم به كارمي روند. پمپ هاي سانتريفوژ شايع ترين نمونه ازپمپ ها هستند .

ب) پمپ هاي محوري: سيال موازي محور وارد پمپ مي گردد و به طور موازي نسبت به محور ازچرخ خارج مي گردد . دراین پمپ قسمت اعظم فشار مایع را نیروی پرتاب پره های پروانه تامین میکند . این پمپ برای تولید دبی های زیاد با ارتفاع کم کاربرد دارد .( دبی زیاد ، ارتفاع ک ، نیروی پرتاب پروانه )

ج) پمپ هاي نيمه سانتريفوژ(يا باجريان مختلط): سيال موازي محور وارد چرخ پمپ مي گردد و به طورمايل نسبت به محورازچرخ خارج مي گردد.اين پمپ ها براي ايجادفشارها و دبي هاي متوسط به كارمي روند .اين پمپ هانسبت به پمپ هاي سانتريفوژتوانايي بيشتري دراستفاده وبه كارگيري دبي هاي يالا رادارند . این پمپ دارای دو قسمت است ، یکی جداره ثابت و دیگری قسمت دوار که شامل محور گردان با چرخدنده میباشد . برخلاف پمپهای گریز از مرکز که مایع را با سرعت به قسمت خروجی پمپ هدایت میکند در پمپهای گردشی مقداری از مایع بین دنده های چرخدنده پمپ به اصطلاح به تله می افتند و باعث میشوند سرعت مایع در خروجی کاهش یابد . این پمپ ها بیشتر برای روغن کاری کاربرد دارند.

کاربرد پمپ های سانتریفیوژ: دامنه کاربرد پمپ های سانتریفیوژ بسیار وسیع بوده ،ودرصنایع شیمیایی،کاغذسازی، صنایع غذایی ولبنیات ،فلزات مذاب،آب وفاضلاب ،فع موادزائد،نفت وپتروشیمی ودیگر موادبه کارمی روند.از نظرظرفیت وهد،توانایی این پمپ ها برای ظرفیت های بالاومتوسط نوع جریان وتری و هدهای پایین نوع محوری و هدبالانوع شعاعی می باشد.
البته دو کمیت هد و ظرفیت مستقل از هم نیستندوبه شکل،اندازه و سرعت ایمپلر بستگی دارند.

پمپ مخصوص (اژکتور): اژکتورها دستگاهی هستند که گازها و بخارات را از یک فضای خالی خارج کرده و آن ها را برای تخلیه کردن در یک فشاری بالاتر متراکم نموده. زمانیکه اختلاط گازها یا بخارات با سیال راندمانی امکانپذیر باشد. اژکتورها تا حدودی دارای قیمت هایی کمتر و هزینه نگهداری کمی نسبت به پمپ ها دارند. معمولا اژکتورها دارای یک شیپوره همگرا- واگرای درونی دارند. که در آن سیال رانده شده برای تغذیه و یک شیپوره بزرگ تر بیرونی که در آن گازها تخلیه شده. ممنتم یا انرژی سیال خروجی از شیپوره راندنی دارای سرعت بالا می باشد. اما به میزان جزئی این سرعت به گازهای در حال تخلیه هم وارد می شود. پس در این صورت سرعت مخلوط ما کمتر از سرعت سیال وارد شده می باشد. ولی در هر صورت سرعت آن بیشتر از سرعت صوت می باشد. پس در این صورت شیپوره بزرگ تر بعنوان یک دیفیوزر همگرا- واگرا است که در آن فشار افزایش یافته و سرعت صوت کاهش یافته.

ساختمان اژکتور و اساس کار آن: اژکتور دارای ساختمانی شیپوری  است. هوا یا بخار فشرده از طریق یک لوله باریک به سرعت جهش مانند به فضای مخروطی شیپور هدایت می شود. مسلم است که فشار خروجی اژکتور از ورودی آن بیشتر است و علت بر نگشتن گاز از خروجی اژکتور به ورودی آن سرعت زیاد مخلوط آب و گازها در خرطومی اژکتور است.

موارد کاربرد اژکتورها: می دانیم که نقطه جوش تابع مستقیمی از فشار محیط است. به عبارت صحیح تر، فشار و نقطه جوش رابطه مستقیمی با هم دارند. لذا کاهش فشار محیط ، کاهش نقطه جوش را به همراه دارد. با توجه به این عبارت اهمیت اژکتور به عنوان تنها وسیله تولید خلاء در صنایع نفت و پتروشیمی مشخص می شود از موارد استفاده اژکتور می توان به دو مورد زیر اشاره کرد:
1) همان گونه که می دانیم هیدروکربن ها در درجه حرارت های بالا ممکن است شکسته شوند و یا با ذرات دیگر ترکیب شوند، بنابراین برای تصفیه و تفکیک نفت خام در پالایشگاه ها از برج های خلاء استفاده می شود به دلیل اینکه در اینگونه برج ها درجه حرارت پایین آمده و قادر خواهیم بود بدون ازدیاد درجه حرارت به میزان زیاد مواد را تفکیک و تصفیه کنیم.
2) تخلیه یک طرفه مایعات از دیگر استفاده های اژکتورهاست که در این حالت اژکتور همانند یک تلمبه عمل می نماید که در صنعت به(جت پمپ ) معروف است.

قطعات اصلی اژکتورها : اژکتورها از لحاظ دسته و تقسیم بندی انواع متفاوتی ندارند و همواره یک اژکتور می تواند از قطعات اصلی زیر تشکیل شده باشد :
1) سرپوش بازدید افشاننده
2) صافی بخار
3) سرپوش افشاننده
4) ورودی بخار آب
5) سرپوش ورودی
6) ورودی
7) افشاننده
8) مبدل فشار به سرعت یا خرطومی
9) خروجی

پمپ های جا بجایی : پمپ های جا بجایی به دو دسته تقسیم می شود :

1) پمپ های رفت و بر گشتی: این نوع پمپها وسایلی هستند که انتقال انرﮊی از آنها به سیال به صورت پریودیک و دوره ای می باشد. نیروی محرکه این نوع پمپها نیز غالبا توسط موتورهای الکتریکی تامین می گردد. در این نوع پمپها حرکت چرخشی میل لنگ تبدیل به حرکت رفت و آمدی پیستونی در یک سیلندر می شود. با عقب رفتن پیستون در سیلندر ایجاد مکش شده و در نتیجه مایع از طریق یک شیر ورودی داخل سیلندر می گردد. با حرکت پیستون به طرف جلو دریچه ورودی بسته و مایع از طریق شیر خروجی به خارج هدایت می گردد. شیرهای ورودی و خروجی یکطرفه بوده و طوری ساخته شده اند که در مراحل رفت و آمد پیستون، از ورود مایع داخل سیلندر به قسمت کم فشار و بالعکس ممانعت شود. اگر بجای پیستون، پلانجری در داخل سیلندر رفت و آمد کند در این حالت به آن پمپ پلانجری می گویند. در ضمن چنانچه پلانجر دیافراگمی را حرکت دهد پمپ از نوع دیافراگمی است. فرق میان پیستون وپلانجر در این است که طول سر پیستون کوتاه تر از مسافتی است که پیستون درون سیلندر طی می نماید، در حالی که طول پلانجر بیشتر از طول مسافت طی شده توسط آن در داخل سیلندر می باشد. از طرفی در پمپهای پیستون از حلقه یا رینگی جهت آب بندی پیستون و سیلندر استفاده شده است که روی بدنه پیستون قرار گرفته و همراه آن حرکت می کند، در حالیکه در پمپهای پلانجری این رینگ روی سیلندر قرار دارد و ثابت است. این پمپها معمولاً کم ظرفیت هستند ولی فشار خروجی سیال را می توانند تا مقدار زیادی افزایش دهند. بنابراین از این پمپها در جاهایی که نیاز به جا به جا کردن سیالی با حجم کم ولی فشار بالا می باشد استفاده می کتتد. در ضمن باید به این نکته نیز توجه داشت که جریان سیال در این پمپها به صورت غیر یکنواخت می باشد. نکته بسیار مهم در مورد این پمپ ها آن است که هرگز نباید آنها را در حالیکه شیر خروجی پمپ (دیسچارج پمپ) بسته است روشن نمود. يكي ازخصوصيات اصلي اين پمپ ها اين است كه در زمانيكه پمپ مشغول كار مي باشد بايستي محلي براي تخليه مايع مكيده شده موجود باشد. اين نكته اي مهم و قابل توجه است و چنانچه شخص مسئول بهره برداري از پمپ بخواهد اقدام به بستن مجراي خروجي آن نمايد، بايد كاملاً مطمئن گردد كه مجراي خروجي ديگري براي تخليه مايع وجود دارد. در غير اين صورت بر روي قطعات پمپ فشار وارد شده و ممكن است كه منجر به سوختن الكتروموتور، ازكار افتادن پمپ، سوختن فيوز و تركيدن محفظه و لوله ها و ساير معايب ديگر شود.

پمپ های رفت و برگشتی به دو دسته تقسیم می شود :

الف)پمپ های پیستونی: اين نوع پمپ ها در طرح ها و اندازه هاي مختلف ساخته شده و در بسياري موارد از آن استفاده مي شود و بر حسب احتياج مي توان اين پمپ ها را به طريقي ساخت كه فشار زياد بوجود آورند و يا اينكه فقط عمل انتقال مايعات را بدون ايجاد فشار انجام دهند.

طرز عمل پيستوني: اين پمپ تشكيل شده است از سيلندر، پيستون، شير ورودي و شير خروجي. سطح پيستون بوسيله دسته اي بر روي چرخ دواري قرار گرفته و در جهت بالا و پايين حركت مي نماينـد. هنگام حركت پيستون به طرف بالا دريچه A در اثر مكش و برگشت جريان از مجراي خروجي بسته شده و در اثر مكش دريچه B باز و مايع به درون محفظه پمپ مكيده مي شود. هنگامي كه پيستون به طرف پايين حركت مي نمايد دريچه B بسته شده و دريچه A باز مي گردد و سيال محبوس در محفظه و تحت فشار پيستون به مجراي خروجـي انتقال مي يابد. تكرار اين عمـل سبب انتقال سيال از يك محل به محل ديگـر مي گردد.  سيلندر بايد به نحوي آب بندي شده باشد كه مايع نتواند به خارج نشت نمايد. هر حركت رفت پيستون را يك ضربه و مسافتي را كه پيستون طي مي كند طول ضربه نامند. چون در پمپ هاي رفت و برگشتي جابجا شدن مايع به طور متناوب انجام مي گيرد لذا حركت مايع در لوله خروجي به صورت حركت ضرباتي خواهد بود. چون حركت ضرباتي به لوله خروجي و حتي دستگاه هاي ديگري كه در سر راه هستند، ضرباتي وارد مي نمايد، بايد تدبيري بكار برد كه شدت ضربه ناشي از متناوب بودن جريان را كم كند. يكي از راه هاي كم كردن شدت ضربه، بكار بردن مخزن پر از هوا در سرا راه خروجي پمپ هاي رفت و برگشتي است. مطابق شكل در حركت رفت پيستون و يا خروج مايع از پمپ، مقداري از مايع كه تحت فشار است هواي مخزن را فشرده و به مخزن وارد مي شود. در حركت برگشت پيستون فشار مايع پايين مي آيد و هواي فشرده داخل مخزن، مقدار مايعي را كه در حركت رفت وارد مخزن شده بود به خارج مي فرستد. در نتيجه مايع وارد لوله خروجي مي شود و بدين وسيله از شدت ضربه ناشي از حركت ضرباتي كاسته مي شود. مسئله مهم در بكار بردن مخزن هوا اين است كه امكان دارد هواي موجود در مخزن به مرور جذب آب شده از ميزان آن كاسته شود. اگر اين عمل همچنان ادامه يابد بدون اينكه هواي از دست رفته تأكين شود مخزن پر از آب شده و كار خود را انجام نخواهد داد. براي تأمين هوا بهتر است كه در قسمت بالاي مخزن يك شير يك طرفه كار گذاشت. يكي ديگر از راه هاي كم كردن شدت ضربه بكار بردن پمپ هاي دو ضربه اي است كه در شكا نشان داده شده است. پمپ هاي دو ضربه اي را به دليل كم كردن شدت ضربه و ظـرفيت بيشتر و تقريبـاً يكنواخت كردن جريان در خروجي بيشتر از پمپ هـاي يك ضربه اي بكار مي برند. براي انتقال مايعات و مواد سيال از عمق هاي زياد معمولاً شير يك طرفه اي در مدخل مجراي ورودي پمپ قرار مي دهند كه اين شير مايع را در مجراي ورودي محبوس نموده، و با ريختن مقدار كمي آب در محفظه پمپ، در شروع عمل پمپ سهولت داده مي شود. چون امكان دارد كه در مايعات مواد زائي وجود داشته باشد. براي ممانعت از ورود اين مواد در مدخل مجراي ورودي پمپ محفظه اي مشبك كه معمولاً از توري ساخته شده، قرار مي دهند و چون لازم است هر چند مدت يك بار اين صافي ها را بازرسي نمود و در صورت كثيف بودن تميز نمايند اين توري به طريقي نصب مي گردد كه بتوان به سهولت به آن دسترسي حاصل نمود. در پمپ هاي بزرگ معمولاً اين صافي ها را كه قابل تعويض مي باشند درون گودالي كه Suction Well ناميده مي شود قرار مي دهند.

ب) پمپ دیافراگمی

1)پمپ دوار

پمپ دوار به سه دسته تقسیم می شود : الف)پمپ پیچی ب) پمپ هاي دنده اي 

اين پمپ ها نيز بمانند پمپ هاي رفت و برگشتي از گروه پمپ هاي انتقال دهنده با حجم ثابت هستند، با اين تفاوت كه طرح و ساختمان آن ها ساده تر و احتياج به شير يك طرفه مكش ندارند و جريان خروجي آن ها يكنواخت است. اين پمپ ها در اندازه هاي مختلف و با دنده هاي متفاوت ساخته مي شوند چون دنده ها ممكن است داراي دو يا چند دنده باشند. چرخ دنده بوسيله محور دوار به حركت درآمده و پس از مكش مايع آن را تحت فشار گذاشته و به طرف خروجي مي راند. همان طور كه در شكل نشان داده شده است، مايع به وسيلهء دنده هايي كه آزاد هستند از ورودي به طرف خروجي برده مي شود. دنده هايي كه بـه ترتيب آزاد  مي شوند خلاء جزئـي در مكش ايجاد كـرده و مايع سريع تر وارد دنده هاي آزاد مي گردد چون در اين نوع پمپ ها دنده ها خيلي به هم نزديك هستند اگر در كارگذاري آن ها دقت كافي نشود تماس دنده ها با يكديگر باعث خرابي آن ها خواهد شد. اين نكته مهمي است كه در مورد پمپ هاي دنده اي بايستي رعايت نمود، و هنگامي كه لازم است پمپ تحت تعمير قرار گيرد بايد دقت كافي نمود كه براي تعويض واشرها و ساير مصالح اين فواصل بطور ثابت و معين باقي بمانند.بايد توجه داشت كه اين دنده ها همواره روغن كاري شده كه خشك عمل ننمايند و اگر مايع پمپ شونده خاصيت روغن كاري داشته باشد، عمر پمپ دوراني زياد مي شود. اين پمپ ها براي ظرفيت هايي نسبتاً كم با فشار متوسط موارد استفاده زياد دارند

ج) پمپ هاي تيغه اي Vane Pumps: نوع ديگر پمپ هاي انتقال دهنده با حجم ثابت كه از نظر اصول كاركرد با پمپ هاي چرخ دنده اي شباهت زيادي دارند پمپ هاي تيغه اي مي باشند. حركت اين پمپ ها دوراني بوده و نيروي محركه شان از الكترو موتورها تأمين مي گردد. تيغه ها كه داراي حركت خارج از مركز مي باشند مي توانند در داخل شيارهايي حركت رفت و برگشتي داشته باشند. با توجه به شكل تيغه وقتي كه به بالا مي رسد كاملاً داخل شيار جاي گرفته و همين كه از آن نقطه دور مي گردد در اثر فشار فنر داخل شيار بيرون آمده و سيال را از قسمت ورودي به طرف قسمت خروجي با خود مي برده. تيغه ها در اثر نيروي فشار فنري كه در پشت آن هاست همواره با جداره پمپ در تماس اند

ارتفاع مکش در پمپ ها: ارتفاعي كه يك پمپ سانتريفوژ بتواند بالاتر از سطح آزاد آب قرار گيرد ارتفاع مكش ناميده مي شود .

ارتفاع مكش مناسب براي پمپهاي گريز از مركز بستگي به عوامل زيردارد :

1- سرعت گردش پمپ

2- دبي پمپ

3- ارتفاع مكانيك پمپ

4- افت فشار در داخل پمپ

5- درجه حرارت محل نصب پمپ

6- ارتفاع محل نصب پمپ نسبت به سطح دريا

محل استقرار پمپاژ: محل استقرار پمپاژ آب برحسب شرائط محل متغير بوده و اغلب در محل برداشت آب  (چاه ، چشمه ، رودخانه) مي باشد . از نظر كلي بايد محل استقرار پمپ را با درنظرگرفتن خطر طغيان رودخانه و يا خطر استغراق ، قرارداده و گذشته از آن بايد در مقابل خطرات ناشي از ريزش محل و رطوبت نامناسب و يخبندان محافظت نمود . در داخل محوطه ايستگاه پمپاژ و در كف ساختمان آن شيب 1% منظور نمود و براي هركدام از ماشين آلات موجود ، پي و پايه مجرائي درنظر گرفته مي شود. با علم به اينكه ايستگاههاي پمپاژ معمولاً در گودترين نقاط شهر واقع مي شود ، بايد تدابيري براي جلوگيري از خرابي تلمبه خانه ها در اثر ورود آبهاي سطحي حاصل از بارندگي درنظر گرفت . در موارديكه محل تلمبه خانه در داخل شهراست بايدساختمان آن از نظر وضع ظاهري ، نظير منازل مسكوني اطراف بوده و منظره ناخشايندي ايجاد نگردد.

الف- محل ايستگاه پمپاژوقتي منبع تغذيه چشمه باشد :

درصورتيكه محل برداشت آب چشمه باشد چند حالت زير مطرح مي گردد :

1- در صورتيكه ارتفاع چشمه ها از ارتفاع مخزن ذخيره بيشتر باشد آب در اثر نيروي ثقل به منبع تغذيه هدايت شده و احتياجي به عمل پمپاژ نخوهد بود ، كه در اغلب روستاهاي داراي چشمه اين پديده در سهولت كار آبرساني آن محل كمك زيادي خواهد نمود . 2- در صورتيكه فاصله بين محل برداشت آب (چشمه – چاه – رودخانه و غيره) تامخزن تغذيه زياد نباشد ، يك حوضچه جنبي در محل برداشت آب درنظر گرفته و با ارتباط آب داخل چشمه و حوضچه فوق ميتوان دبي مورد نظر را از حوضچه ، برداشت نموده و از ورود ذرات ريز و گرد و غبار به داخل تأسيسات جلوگيري نموده كه بعداً آب با عمل پمپاژ به منبع توزيع ، انتقال داده خواهد شد .3- در صورتيكه فاصله بين محل برداشت آب تا مخزن ذخيره زياد باشد، براي جلوگيري از طولاني شدن بيمورد شبكه لوله كشي ، سعي مي شود بهترين شرايط را براي حمل استقرار پمپاژ تعيين نمود.

ب – محل ايستگاه پمپاژ وقتي منبع تغذيه چاه باشد: در صورتيكه برداشت آب از چاه باشد چند حالت زير مطرح خواهد بود :

1- درصورتيكه برداشت آب از يك چاه منفرد مورد نظر باشد ساختمان ايستگاه پمپاژ مستقيماً روي چاه واقع شده و عمق مكش (فاصله قائم سطح آزاد آب مورد برداشت تا محور پمپ) حداكثربايد 5/4 تا 6 متر باشد.2- در صورتيكه عمق مكش از 5/4 تا 6 متر بيشتر باشد بعلت اشكالات ناشي از عمق زياد دو راه حل درنظر گرفته مي شود :

الف- موتور را روي چاه و پمپ را روي سطح آب چاه قرار داده و توسط ميله اي حركت محور موتور را به محور پمپ انتقال مي دهند .

ب – موتور و پمپ را با هم در يك پوسته فلزي آب بندي شده در داخل چاه غوطه ور مي سازند.

3- در صورتيكه برداشت آب بجاي يك چاه منفرد از چند چاه صورت مي گيرد (كه در تاسيسات آبرساني شهرهاي بزرگ به اين مسئله برخورد مي گردد) دو راه حل زير نيز پيش بيني مي شود :

الف- ممكن است روي هر كدام از چاهها يك پمپ ، پيش بيني نمود كه خود مستقلاً مخزن اصلي را تغذيه نمايد كه در اين حالت براي رعايت مسائل اقتصادي ، تأسيسات مربوط به فشار قوي و فشار ضعيف و تابلوهاي كنترل و غيره را در يك ساختمان مشترك كه محل آن به رعايت تعادل افتهاي فشار در مركز ثقل نواحي مورد نظر باشد ، قرار مي دهد ، آنگاه لوله رانش هر پمپ را به يك محفظه مشترك بنام كلكتور هدايت نموده و از اين كلكتور جهت تغذيه مخزن واقع در ارتفاع مناسب استفاده مي شود.

ب- ممكن است تمام چاهها را تحت عملكردي پمپ قوي و يك ايستگاه واحد قرار داده و از قراردادن وسائل و ابزار آلات مكانيكي روي هر كدام از چاهها اجتناب ورزيد ، در اينصورت بايد مطابق شكل زير لوله مكش تمام چاهها را با يك كلكتور بهمديگر مرتبط ساخت .در تمام اين موارد ذكر اين نكته ضروري است كه اختلاف ارتفاع بين سطح آزاد آب در منبع مكش و محور ماشين با درنظرگرفتن مجموع افتهاي مربوط به هر كدام از لوله اي ماشين نبايداز حد متعارف 5/4 الي 6 متر تجاوز نمايد .

مزايا و معايب :

بطور كلي در شرايطي كه ارتفاع سيال داخل منبع مكش تا محل پمپاژ كم باشد بين دو سيستم نامبرده بادر نظر گرفتن شرايط ذيربط و بررسي مزايا و معايب آن دو ، يكي از انتخاب و براي اينكار محاسن و معايب هر كدام سنجيده و مقايسه ميگردد.

1– خرج: در سيستم دوم اگر فواصل چاهها از همديگر زياد باشد پمپ بسيار قوي مورد نيازبوده و خرج آن بيشتر و متعلقاب مربوطه نيز زيادتر است .

2– از نقطه نظر برداشت :در سيستم دوم كه تمام چاهها تحت عملكرد يك پمپ قوي و يك دستگاه واحد قرار دارند و لوله مكش تمام چاهها با يك كلكتور بهم مرتبط است ممكن است دبي چاهها از يك محل ديگر تغيير نمايد كه در اينصورت براي تنظيم دبي براي هر كدام از چاهها ميتوان از شير فلكه كه در ابتداي لوله مكش كار گذاشته مي شود استفاده نمود، در صورتيكه در سيستم اول بايد در هر يك از چاهها يك پمپ ، مختص آن چاه در نظر گرفت كه اين خود ، تهيه وسائل را ايجاب نموده و از نقطه نظر برداشت آب توليد اشكال خواهد نمود.

3– از نقطه نظر راندمان كار :درصورتيكه در هر دو طريقه شرايط طوري فراهم گردد كه تاسيسات مربوطه با حداكثر دبي كار كند راندمان يك واحد بزرگ عمدتا بيشتر از راندمان كلي مجموعه واحدهاي كوچكتر است در نتيجه از نقطه نظر راندمان روش دوم مناسبتر است .

4– از نقطه نظر بهره برداري و سرعت راه اندازي: در روش دوم كه تمام چاهها تحت عملكرد يك پمپ قوي قرار دارند ، اگر لوله مكش طولاني باشد احتمال وجود خلاء در كلكتور در اوائل راه اندازي و يا راه اندازي بعد از يك توقف طولاني سبب بروز مشكلاتي شده و احتمالاً حركت مكانيزم را مختل خواهد نمود . از طرفي در روش اول انعطاف پذيري بيشتري موجود بوده و از واحدهاي كوچك ساده تر مي توان استفاده نمود . بطور خلاصه براي پيش بيني يكي از دو سيستم فوق الذكر بايد شرايط مخصوص آن محل و چگونگي بهره برداري آنها و ساير عوامل كمي و كيفي مورد ارزيابي قرار گرفته و انتخاب احسن گردد.

دوزینگ پمپ چیست؟ دوزینگ پمپ (Dosing Pump) یا پمپ اندازه گیر چیست؟

دوزینگ پمپ یا به عبارت دیگر مترینگ پمپ ، پمپ هایی هستند که مقدار یا دوز مشخصی را از یک سیال پمپاژ یا به معنای دیگر تزریق می کنند .این پمپ ها در دو نوع پیستونی و دوزینگ پمپ دیافراگمی عرضه می گردد.

کاربرد دوزینگ پمپ

از دوزینگ برای کلرزنی و تزریق اسید و قلیا و در کل تزریق مقدار مشخصی از سیال به مخازن و استخر ها یا به لوله های تحت فشار استفاده می شود . فشار دوزینگ پمپ به اتمسفر به وسیله ی متر آب یا بار تعیین می شود .

ویسکوزیته ماده تزریقی در انتخاب دوزینگ پمپ تاثیرگزار است .

دبی دوزینگ پمپ به صورت دستی یا اتوماتیک تنظیم می شود و با توجه به کاربری مترینگ پمپ ها نیازی به دبی زیاد نیست.

معمولا محدوده دبی دوزینگ ها بین ۱ لیتر در دقیقه تا ۱۰۰۰۰ لیتر در دقیقه و فشار کاری بین ۱۰ با تا ۲۰۰۰ بار است .

دوزینگ ها دارای دقت هستند که این عدد توسط کارخانه سازنده بر روی دستگاه نوشته می شود عموما دوزینگ پمپ ها دارای دقت ۱ درصد می باشند.

کاربرد های دوزینگ را در زیر مشاهده می کنید

• تزریق اسید برای ثبات pH
• تزریق الکل به بنزین
• تزریق ماده سفید کننده به خمیر کاغذ
• افزودن کامپوننت ها به دارو
• تزریق کلر و مواد شیمیایی در سیستم های تصفیه آب به عنوان دوزینگ کلر
• تزریق مواد شیمیایی در گندزدایی آب
• تزریق پلی فسفات برای سختی گیری آب
• تزریق اسیدها و موتد قلیایی جهت کنترل PH
• تزریق کنستانتره به نوشدنی ها
• تزریق ماده اسانس در نوشابه ها

کاربرد دوزینگ در صنعت نیشکر

شستشو و تمیزکاری با اسید یا اسیدشویی

کلرزنی و کنتلر pH جهت تصفیه آب و فاضلاب کارخانه

تزریق سودسوز آور برای شستشو و تمیزکاری دستگاه از شربت ها

بخشی از دوزینگ پمپ با ماده شیمیایی در تماس است ، آن را به اصطلاح هد مینامیم

این قطعه اغلب با مواد ضد خوردگی ساخته شده است

جنس های رایج هد پمپ عبارت اند از

Poly Propylene پلی پروپیلن

این ماده بسیار اقتصادی بوده و برای اکثر مواد با خورندگی کم استفاده می شود

PVC پی وی سی

این ماده در مقایسه با پلی پروپیلن تقریبا مشابه عمل کرده و با توجه به داشتن کلر در ساختار آن، با کلر سازگار می باشد

بنابراین برای سیال هایی که درصد بالایی کلر دارند مناسب تر است

PVDF پی وی دی اف

این ماده تقریبا با تمام مواد شیمیایی سازگاری خوبی دارد

همچنین تحمل فشار بیشتر نسبت به دو جنس قبل، از ویژگی های بارز آن است  

Stainless Steel فولاد ضد زنگ

این ماده مقاوم به ضربه است و انتخاب آن باعث جلوگیری از آسیب دیدن هد پمپ در اثر خطاهای انسانی می شو

همچنین با بسیاری از مواد سازگاری برقرار می کند

Hastelloy C هستلوی

سوپرآلیاژی با پایه نیکل است که سازگاری بالایی با انواع اسیدها و مواد خورنده دارد. در محلی از این ماده استفاده می شود که فشار بالا ، اجازه ی استفاده از PVDF را نمی دهد و خورندگی SS نسبت به ماده شیمیایی وجود دارد. هستلوی از عناصر نیکل، کروم و مولیبدن تشکیل شده است و نسبت به خوردگی شدیدا مقاوم است.زیرا وجود مولیبدن که دارای مقاومت مکانیکی و حرارتی بالاتری نسبت به سایر سوپرآلیاژهای پایه نیکل در آن استفاده شده است

تفلون خالص PTFE : مزیت های تفلون خالص عبارت است از

مقاومت سایشی بالا

پایداری حرارتی بسیار بالا

دارای کمترین مقدار شناخته شده اصطکاک سطح

خواص غیر چسبندگی بسیار عالی

دارای بالاترین مقاومت در برابر مواد شیمیایی در بین همه پلیمرها

دوزینگ پمپ ها در مدل های مختلف تقسیم بندی شده و به طور کلی محدوده ظرفیت ۰٫۰۶ تا ۱۰۰۰۰۰ لیتر بر ساعت را تا فشارهای بالاتر از ۳۰۰۰ بار پوشش می دهند. به طور کلی تقسیم بندی زیر برای انواع پمپ های دوزینگ انجام شده است:

دوزینگ پمپ سولنوئیدی

این دوزینگ پمپ ها بسیار ارزان و مقرون بصرفه بوده همچنین آی پی بالاتری دارند و معمولا با آی پی ۶۵ ارائه می شوند. تکنولوژی های جدید بخوبی در پمپ های تزریق مگنتی آداپته شده اند سیستم های تزریق یکنواخت و طولانی با مکش سریع و سیستم های هوشمند نسبت به پارگی و بروز مشکل در خط مکش و تزریق از جمله این قابلیت ها است. این پمپ ها دارای مگنت می باشند. با ورود جریان برق، این مگنت دارای بار الکتریکی شده و توسط میدان مغناطیسی بوجود آمده شفت فلزی را به حرکت در می آورد و با قطع و وصل شدن جریان، شفت با یک فنر به عقب رانده می شود. این شفت متصل به دیافراگم یا پیستون بوده و به این روش عملیات مکش و تزریق انجام می گردد. دوزینگ پمپ سلنوئیدی حجم تزریقی کمتری دارد و کاربری و هوش بهتری نسبت به پمپ دوزینگ موتوری دارد.دوزینگ پمپ سلنوئیدی دارای مگنت می باشند. با ورود جریان برق، این مگنت دارای بار الکتریکی شده و توسط میدان مغناطیسی بوجود آمده شفت فلزی را به حرکت در می آورد و با قطع و وصل شدن جریان، شفت با یک فنر به عقب رانده می شود. این شفت متصل به دیافراگم یا پیستون بوده و به این روش عملیات مکش و تزریق انجام می گردد.

دوزینگ پمپ موتوری

برای ظرفیت های بالای دبی و/ یا فشار از دوزینگ پمپ موتوری استفاده می شود. یکی از مزیت های الکتروموتور نسبت به مگنت ایجاد صدای کمتر و جریان یکنواخت است. این پمپ ها برای همه نوع تزریق مواد شیمیایی در هر دما و هر فشار و شرایط جوی(خطرناک و انفجاری) پمپ مناسب خود را دارند. در این دسته از پمپ ها نیرو توسط یک الکتروموتور به قسمت جعبه دنده منتقل شده و توسط یک شفت متصل به دیافراگم با پیستون عمل رفت و برگشت و در نهایت دوزینگ انجام می شود.

دوزینگ پمپ پروسس

این مجموعه شامل دسته ‌ای از پمپ ‌ها می ‌باشد که ظرفیت ‌های دوزینگ بالا و یا فشارهای بالا را تأمین می‌ کند. اغلب پمپ ‌های این مجموعه بر اساس API675 طراحی شده ‌اند و قابلیت کارکرد در شرایط انفجاری را نیز دارند. دوزینگ پمپ برای صنایع بالادستی و صنایع پایین دستی تولید میشود.

دوزینگ پمپ چطور کار میکند؟ دوزینگ پمپ با توجه به مدل و نمونه ایی که دارد به روشهای مختلفی کار میکند. تمامی این روشها در ابتدا میزان مواد شیمیایی را اندازه گیری میکنند و سپس محصول مورد نظر را وارد لوله یا مجرا میکنند. از دوزینگ پمپ به عنوان کلرزن استخر نیز استفاده می شود. کلرزن استخر یکی از پرکاربردترین لوازم استخر می باشد. بخشهای مهمی برای نصب دوزینگ پمپ وجود دارد که عبارتند از:

1. تانکر یا مخزن سیالات و مواد شیمیایی
2. دریچه این شیر یک طرفه است و به خط مکش متصل میباشد. این بخش داخل سیلندر قرار میگیرد و پمپ را پر نگه میدارد چون وزن پمپ را تحمل میکند در قسمت پایینی سیلندر قرار میگیرد و گاهی اوقات سوییچ شناور به آن متصل میشود در نتیجه دوزینگ پمپ یک زنگ اخطار دارد که در صورت حرکت محصول فعال میشود. از دوزینگ پمپ به عنوان پمپ تزریق مواد شیمیایی نیز استفاده می شود.
3. ممکن است دوزینگ پمپ در اندازه و جنس متفاوت باشد اما یه طور کلی جنس این پمپ از پلاستیکهای مقاوم در برابر مواد شیمیایی (PVC )، لاستیک یا فولاد ضد زنگ است. این پمپ دارای یک خط مکش است که دارای یک راه ورودی میباشد و خط دوزینگ هم به مکش وصل است. مکانیک دوزینگ پمپ میتواند متفاوت باشد.
4. پمپ دوزینگ به طور کلی یک دارای یک PVC محکم یا یک لوله PE یا یک شلنگ محکم میباشد. گاهی اوقات در سیستمهای پرفشار بخار یا آب گرم، از فولاد ضد زنگ استفاده میشود. این پمپ میتواند فشار هوا را کاهش دهد.
5. در نقطه ایی که مایع وارد دوزینگ پمپ میشود، یک نقطه انژکتور وجود دارد.این بخش دارای یک شیر یک طرفه میباشد در نتیجه وقتی دوزینگ پمپ مقداری از مایع را وارد لوله میکند، میتواند بر فشار لوله غلبه کند و مایع را به جریان بیندازد.وقتی مقداری از مایع در لوله رها میشود یا زمانی که پمپ متوقف میشود، شیر یک طرفه حرکت مایع را متوقف میکند و از خسارت به پمپ جلوگیری میکند. انژکتور همچنین دارای یک لوله میباشد در نتیجه مایع وارد جریان میشود و به دیوار جانبی میرسد. با گذشت زمان محصولات محتلف از جمله اسیدها و اکسیدکننده ها مانند کلرین و پروکسید در صورتی که مایع سیال جریان پیدا کند، دیواره های لوله را از بین میبرند. آزاد شدن مایع سیال به وسط جریان باعث به وجود آمدن گرداب میشود و منجر به مخلوط شدن مایع سیال با مایعات دیگر میشود و واکنش مناسبی صورت میگیرد.
6. در دوزینگ پمپ یک سیستم کنترل وجود دارد تا از درست کار کردن دوزینگ پمپ اطمینان حاصل کند و همچنین مطمئن شود که دوزینگ پمپ به موقع روشن و خاموش میشود. این سیستم به سادگی تایمر کار میکند. همچنین ممکن است این سیستم با سیستمهای پیچیده تر ادغام شود.

ویژگی دوزینگ پمپ ها چیست؟

انواع ویژگی دوزینگ پمپ ها

انواع ویژگی دوزینگ پمپ های پیستونی

انواع ویژگی دوزینگ پمپ های دیافراگمی

دوزینگ پمپ ها چه ویژگی هایی دارند؟

بهترین ویژگی دوزینگ پمپ ها چیست؟

چگونگی تقسیم بندی دوزینگ پمپ ها:

به طور کلی تقسیم بندی زیر برای انواع پمپ های دوزینگ انجام شده است:

تعریف کامل و جامع دوزینگ پمپ (مترینگ پمپ ) چیست؟

انواع دوزینگ پمپ ها و انواع استانداردهای دوزینگ پمپ چیست؟

بهترین نوع دوزینگ پمپ چیست؟ چرا باید از دوزینگ پمپ استفاده کنیم؟

-پمپ های سولنوئیدی
– پمپ های موتوری
– پمپ های پروسس

پمپ های سولنوئیدی:
این پمپ ها دارای مگنت می باشند. با ورود جریان برق، این مگنت دارای بار الکتریکی شده و توسط میدان مغناطیسی بوجود آمده شفت فلزی را به حرکت در می آورد و با قطع و وصل شدن جریان، شفت با یک فنر به عقب رانده می شود. این شفت متصل به دیافراگم یا پیستون بوده و به این روش عملیات مکش و تزریق انجام می گردد.

 پمپ های موتوری:

در این دسته از پمپ ها نیرو توسط یک الکتروموتور به قسمت جعبه دنده منتقل شده و توسط یک شفت متصل به دیافراگم با پیستون عمل رفت و برگشت و در نهایت دوزینگ انجام می شود.

 

پمپ های پروسس:

این مجموعه شامل دسته ‌ای از پمپ ‌ها می ‌باشد که ظرفیت ‌های دوزینگ بالا و یا فشارهای بالا را تأمین می‌ کند. اغلب پمپ ‌های این مجموعه بر اساس api675 طراحی شده ‌اند و قابلیت کارکرد در شرایط انفجاری را نیز دارند.

 

پمپ هاي نوع جابجائي مثبت:

 پمپ هاي نوع جابجائي مثبت به پمپ هائي اطلاق مي شـود كـه درهركـورس كـاري كـه انجـام مـي دهنـد مقدارمشخصي ازمايع راپمپاژ مي كنندومقدارمايع پمپاژ شده رابطه مستقيم با تعداد كورس هاي انجام شـده دارد.دراين نوع پمپ هااگرشيرمسيرخروجي انها بسته شودكاركردن پمـپ باعـث افـزايش فشـاربيش ازحـد خروجي ونهايتا شكسته شدن وتركيدن بدنه پمپ و لوله ها مي شود.

اين نوع پمپ ها به دودسته اصلي طبقه بندي مي شوند:

الف- پمپ هاي رفت وبرگشتي  ب- پمپ هاي دوار

پمپ هاي رفت وبرگشتي:

 عمليات پمپاژ دراين نوع پمپ ها با استفاده ازاختلاف فشارايجاد شده دراثرتغيير حجم ناشـي ازحركـت رفـت وبرگشتي مكانيزم پمپ انجام مي شودكه باتوجه به ماهيت سـاختماني ايـن نـوع پمـپ هـا درصـورت تـامين قدرت مورد نيازبراي پمپ ودارابودن مقاومت كافي بدنه فشار پمپ راتابي نهايت مي توان افـزايش دادكـه يكي ازمحاسن مهم اين پمپ ها بشمارمي ايدولي ازطرف ديگردرصـورتي كـه جلـوي مسـيرخروجي انهابسـته شودافزايش فشارحاصله مـي توانـد باعـث تركيـدن بدنـه پمـپ وايجادخسـارت هـاي سـنگين جـاني ومـالي شود.همچنين باتوجه به نوساني بودن فشارهاي ورودي وخروجي اين پمپ هانيازبـه ظـروف متعـادل كننـده فشار Dampener دارند تافشارهاي نوساني رابه فشارهاي خطي تبديل كندبعلاوه اين كه نسبت به انواع پمـپ هاي ديگرنياز به قطعات اضافي ديگـري مثـل شـيرهاي داخلـي وشـيرهاي اطمينـان Safety valveدرقسـمت خروجي پمپ وطراحي مسيرهاي كنارگذر By passبراي مسائل عملياتي مثل تغييرفلـووراه انـدازي وبسـتن پمپ لازم مي باشد.

لازم به توضيح است كه دراكثرطراحي ها براي متعادل كردن فشارخروجي پمپ ازمحفظه هائي بـه نـام Air Chamberودربعضي ديگرازDampener استفاده مي شودكه اصول كار ان ها با هم متفاوت است ولي همه انهـا روي لاين هاي خروجي وورودي پمپ نصب مي شو ند .اصول كارانها به اين صورت است كه موقعي كه مـايع ازپمپ خارج مي شودمقداري ازمايع دراين كپسول ها ذخيره مي شـودوباعث فشـرده كـردن هـواي حـبس شده دران مي شود وباعث مي شودضربات ناشي ازافزايش فشاربه هواي داخل محفظه منتقل شـودو باعـث يكنواخت شدن جريان خروجي پمپ وكاهش لرزش وارتعاشات هم چنين ازانتقال لـرزش پمـپ روي سيسـتم لوله كشي ممانعت مي شود.

پمپ هاي رفت وبرگشتي در سه دسته كلي زيرطبقه بندي مي شوند:

 ۱ -پمپ هاي پيستونيPump Piston

۲ -پمپ هاي پلانجريPump Plunger

۳ -پمپ هاي ديافراگميPump Diaphragm

پمپ هاي رفت وبرگشتي پيستونيPump Piston اصول كار يك پمپ رفت و برگشتي پيستوني مبتني بر حركت رفت و برگشتي پيستون درداخل سيلندر است. اين پمپ ها متناسب با سيستم مكانيكي محرك پيستون تعداد و طرز قرار گرفتن سيلندرها سيستم سوپاپ ها و … به انواع مختلفي دسته بندي مي شوند.

دراين نوع پمپ هاوقتي پيستون درحالت مكش است دراثرافزايش حجم درداخل سيلندرخلا ايجادمي شود(كاهش فشار)وباعث ورودمايع ازطريق شيرورودي به سيلندرمي شود(البته دراين حالت به علت بالابودن فشارلاين خروجي واعمال ان روي ولوخروجي شيرخروجي بسته است)ووقتي كه پيستون درجهت تراكم حركت مي كند باعث بالارفتن فشاردرسيلندرمي شود(وموجب بسته شدن ولو ورودي پمپ مي شود)ودراثربالاتررفتن فشار سيلندر شير خروجي بازمي شودوسيال داخل سيلندربه طرف لوله خروجي هدايت مي شودكه پي درپي انجام شدن اين عمل باعث پمپاژمايع مي گردد. از ويژگيهاي عمومي پمپ هاي رفت و برگشتي علاوه بر صفت جابجائي مثبت ، تناسب مستقيم مقدار جريان خروجي آنها با حجم جابجائي و سرعت خطي پيستون است . همچنين كلرنس بين پيستون وسيلندرمعمولابسياركم است تاازبرگشت مايع ازقسمت هاي اطراف پيستون درجهت عكس(نشتي داخلي) كه باعث كم شدن بازدهي پمپ مي شود ممانعت شود. البته درپمپ هاي باسايز بالاتوسط پيستون رينگ ها اين عمل انجام مي شود.

براي پمپ هاي رفت و برگشتي دو محدودة كاري وجود دارد:

۱ -حداكثر فشار كاري طراحي

 ٢ –حداكثر دور مجاز ظرفيت اسمي اين پمپ ها عبارتست از حاصل ضرب اندازه (حجم جابجائي) در سرعت پمپ       ( تعداد كورس دردقيقه) . اگرازنظرتوان ورودي كمبودي وجودنداشته نباشدودستگاه گرداننده بتواندان راتامين كند فشار توليدي مي تواند به حد خطرناكي افزايش پيداكند.

مقدار حداكثرمجاز فشار كاري طراحي پمپ را مقاومت مكانيكي اجزا پمپ در مقابل فشار داخلـي تعيـين مـي كنند ولي درعين حال حداكثر سرعت خطي مجاز پيستون ،كار رضايتبخش سوپاپها و حداقل زمان كافي بـراي پر شدن سيلندر از مايع وضعيت كاردهي پمپ ،را مشخص مي كند . سرعت خطي پيستون بطور غير مستقيم روي مقدار فلوي پمپ موثر است از اين رو در مواقعي كه سـرعت كاري پمپ زياد باشد (تعداددوردردقيقه) ممكن است لازم باشد مقدار جابجايي Strokeپمـپ كـم شـود كـه اينكار سبب كاهش ظرفيت (فلو ) پمپ مي شود .هر چه غلظت (لزجت) مايع پمپ شونده بيشتر باشد ، براي پر شدن سيلندر از مايع به زمان بيشتري نياز است بدون آنكه مسئله جدايي جريان و يا كانالي شـدن جريـان بوجود ايد و در نتيجه بايد دور پمپ كمتر شود .

ساختمان پمپ هاي رفت وبرگشتي ازقطعات اصلي زيرتشكيل شده اند:

 -1سيلندركه محل قرارگيري پيستون است.

۲ -پيستون به عنوان عامل حركت وتغييرحجم سيلندر.

۳- رينگ هاي پيستون براي اب بندي فاصله بين پيستون وجداره سيلندر

 -4ولوهاي ورودي وخروجي به عنوان عامل قطع ووصل كننده جريان مايع هستند.

–  5محفظه اب بندي وپكينگ براي ممانعت ازنشت مايع داخل پمپ بطرف بيرون.

 -6سيستم روغنكاري پكينگ ها(همراه بامكانيزم ان)جهت روغنكاري پكينگ ها.

۷ -كراس هد كه وظيفه ان كنترل كردن حركت هاي جانبي پيستون است .

۸-مكانيزم تبديل حركت دوراني به حركت رفت وبرگشتي.شامل: الف ميل لنگ ب-ياتاقان هاي ثابت ومتحرك ج-دسته شاتون د-چرخ دنده هاي كاهش دهنده دور

 ۹-سيستم روغنكاري قسمت هاي متحرك

مشخصه هاي كاري پمپ هاي پيستوني

  نقطه كاري واقعي اين پمپ ها رابا تغييردادن قدرت (توان ) ورودي ، راندمان و درجه حرارت مايع مي تـوان تغيير داد. در اين پمپ ها ابتدا با افزايش هد (فشار خروجي ) راندمان با شيب تندي صعود مي كنـد و سـپس تقريبًا ثابت مي ماند . به اين ترتيب وقتي نقطه كاري در محدودة تغييـرات هـد و ظرفيـت جابجـا مـي شـود راندمان تغيير چنداني نمي كند (براي سرعتهاي مختلف ) البته بايد در نظر داشت كـه بـا تغييـر طـرح پمـپ راندمان به نحو موثري تغيير خواهدكرد . از آنجائي كه توان مصرفي تقريبًا ب ا فشار توليـدي پمـپ متناسـب است گاها شرايط اضافه بارLoad Overنيز مي تواند براي اين پمپ ها بوجود آيد. با توجه به نكته فوق مقدار جريان خروجي پمپ را نبايد بابازوبسته نمودن ولوهاي تعبيه شده در خروجي ياورودي پمپ تغييـرداد زيـرا علاوه برخطرات ناشي ازافزايش فشارباعث افزايش توان ياامپرمصرفي نيزمي شود. درزيرمنحني مشخصه اين نوع پمپ هااورده شده است.

براي تغيير مقدار فلوازروش هاي زيراستفاده مي شود:

روش هاي كنترل فلوي پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱- بــاكم وزيــاد كــردن دورسيســتم گرداننــده كــه درعمــل بــه دليــل ثابــت بــودن دورالكتروموتورهــا كمترمورداستفاده واقع مي شود.

۲-تغييرمقدار حجم جابجائي پيستون(تغييردادن كورس پيستون) كه بااستفاده ازمكانيزم هـاي مخصوصـي كـه شامل چرخ دنده و…..است انجام مي شود.

پمپ هاي نوع پلانجريPump Plunger  ساختمان واصول كارپمپ هاي پلانجري با پمپ ه اي پيستوني دقيقا يكسان است وتفـاوت انهادرابعـاد پيسـتون هاوپلانجرهاست . طول پلانجرها نسبت به قطرشان بيشتراست ومعمولا براي كارهاي ظريف ودرجاهائي كـه كنترل شديدي ازنظرمقدارفلوي مايع پمپ شونده بخصوص درحجم هاي كم مورد نيازباشد .كـاربردفراواني دارند ومعمولا براي فلوهاي پايين وفشارهاي بالابكارمي روند وموارداستفاده انها براي تزريق مـواد شـيميائي وهمچنين به عنوان پمپ هاي روغنكاري قطـره اي بـراي روغنكـاري پيسـتون رينـگ هاوپكينـگ رينـگ هـاي كمپرسورها وپمپ هاي رفت وبرگشتي است .وحسن انها به قابـل انـدازه گيـري بـودن وتغييرميـزان فلـوي انهاست كه با تغييردادن كورس پلانجرعملي مي شود.

در اين نوع پمپ ها با توجه به زيادبودن طول پلانجرها ونهايتـا زيـادبودن سـطح تماسـي پلانجروسـيلندرمثل پمپ هاي پيستوني نيازي به اب بندي داخلي (پيستون رينگ)ندارند. در صفحه بعد شمائي از يك عدد پمپ قطره اي نوع پلانجري رفت و ب رگشتي نشان داده شده است . حركت پلانجر به سمت بالابراي حالت تراكم توسط ميل بادامكي كه باميل لنـگ حركـت مـي كنـدانجام مـي شـودو توسط فنرپلانجر به سمت پايين حركت مي كندتاعمل مكش انجام شود

. قطعات اصلي اين پمپ ها شامل:

۱ -پلانجروسيلندر.

۲ -شير يك طرفهValve Check ورودي.

۳ -شيريك طرفه خروجي

۴ -لوله ورودي وصافي.

۵ -سيستم تحريك كننده پلانجروفنربرگرداننده.

۶ -درپوش شيشه اي همراه باپيچ هواگيري واورينگ ها.

۷ -مكانيزم تغييركورس پلانجر.

۸ -Glass Sightنشان دهنده روغن.

۹ -بدنه پمپ. لازم به توضيح است كه فشارخروجي اين نوع پمپ هارافشارسيستمي كه خروجي پمپ بـه ان متصـل شـده است تعيين مي كند .وبدنـه هـاي انهـاطوري طراحـي شـده اسـت كـه قادربـه تحمـل فشـارهاي بالاتاچنـدين هزارپوندبراينچ مربع راداشته باشند.

پمپهاي ديافراگميPump Diaphragm پمپ هاي ديافراگمي جزگروه پمپ هاي رفت و بر گشتي هستند كه المان پمپ را يك ديافراگم قابل ارتجـاع تشكيل مي دهد .اين پمپ هاازلحاظ اصول كاربسيار مشابه پمپ هاي نوع پيستوني يا پلانجري مـي باشـندبااين تفاوت كه درپمپ هاي پيستوني حركت پيستون ياپلانجرمستقيماباعث جابجاشدن مايع مي شودولي در پمـپ هاي نوع ديافراگمي حركـت رفـت وبرگشـتي روي ديـافراگم اعمـال مـي شـودوانقبا ض وانبسـاط ان باعـث تغييرحجم داخل پمپ وورودوخروج مايع مي شود. ديافراگم ها بسته به طراحـي پمـپ براسـاس فشـاردرجه حـرارت و ….. ازجـنس هـاي مختلفـي نظيرلاسـتيك فلزوياپلاستيك هاي مخصوصي ساخته مي شوند.

محاسن پمپ ها ي ديافراگمي

۱ -مهمترين حسن اين پمپ هاعدم تماس بين مايع پمپ شونده باقطعات پمپ است كه عاملي حيـاتي ومهـم براي پمپاژ موادسمي وخطرناك بشمارمي ايد.

۲ -از ويژگيهاي بارز پمپ ديافراگمي آن است كه تنها ديافراگم و مجاري ورودي و خروجـي پمـپ بـا مـايع پمپ شونده در تماس است.

۳ -اين پمپ هانيازبه اب بندي ندارند ومي توان ادعا كرد كه نشتي اين گونه پمپ ها صددرصدصفراست ظرفيت اينگونه پمپ ها با قطر ديافراگم ، ميزان حركت ديافراگم (كورس حركـت) و تعـداد تكـرار حركـت رفت و بر گشتي در واحد زمان ( سرعت حركت) نسبت مستقيم دارد . از آنجـائي كـه مقـدار حركـت قابـل دستيابي ديافراگم محدوداست وبطور قابل ملاحظه اي قطران كمتر از قطر ديـافراگم پمـپ اسـت ، حـداكثر ظرفيت پمپ( با قطر ديافراگم ثابت )عملآ به حداكثر سرعت رفت و برگشت ديافراگم كه معمولآ كم اسـت بستگي خواهد داشت.در ساختمان اين پمپ ها شيرهاي ورودي و خروجـي كـه معمـولآاز نـوع Valve Ball ساده و يا شيرهاي مخروطي (با سوزن مخروطي) است بكاررفته است كه البته براي پمپهاي بزرگ شـيرهاي ديسكي مناسب تراست. همانگونه كه قبلآ اشاره شد بـا تنظـيم ميـزان كـورس يـا حركـت ديـافراگم كـه درپمـپ هـاي نـوع عملگـر هيدروليكي باكم وزيادكردن فشارروغن زيـر ديـافراگم انجـام مـي شـود و يـا سـرعت پمـپ (تعـدادكورس درواحدزمان) و يا هر دو مي توان ظرفيت ايـن پمـپ هـا را تغييـر داد . در صـورت لـزوم مـي تـوان از دو ديافراگم متوالي كه روي هم قرارمي گيرند استفاده كرد كه در صورت پاره شدن يكي از آنها ديگري جلوي نشتي مايع را بگيرد.

انواع پمپهاي ديافراگمي عبارتند از:

  ۱پمپ ديافراگمي مكانيكي كه در آن ديافاگم به يك مكانيزم رفت وبرگشتي مكانيكي مثل ميل بادامك خـارج ازمركز ياحركت شيطانك كه حركت نوساني يا رفت و برگشتي را به آن انتقال مـي دهـد مـرت بط اسـت كـه نمونه كاربردي ان پمپ هاي بنزين اتومبيل ياسيفون است.

مقدمات لازم براي راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-چك كردن سطح روغن داخل محفظه روغن.

۲-گرم كردن يكنواخت پمپ درصورت لزوم.

۳-هواگيري پمپ .

۴-بازكردن مسيرهاي اب خنك كننده درصورت وجود.

۵-درسرويس قراردادن سيستم روغنكاري مركزي درصورت وجود.

۶-چك كردن جهت چرخش الكتروموتور.

۷-اطمينان ازروان چرخيدن وگيرنداشتن پمپ

۸-چك كردن كليه قسمت ها ازنظرنشتي.

۹-اطمينان كامل ازروان بودن ولوهاي ورودي خروجي ومسيركنارگذر.

مراحل راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي

 براي راه اندازي اين نوع پمپ ها مراحل زير بايدانجام شود:

۱–بازنمودن مسيركنارگذر.

۲-بازكردن ولو ورودي پمپ.

۲ -بازنمودن ولوخروجي درصورتي كه روي مسيرخروجي شيريك طرفه يا چك ولو نصب شده باشد

۳-بستن ولومسيرخروجي پمپ درصورتي كه شيريك طرفه نصب نشده باشدوفشارپشت پمپ بالاباشد.

۴-اماده سازي وراه اندازي سيستم گرداننده .

۵ -بستن تدريجي ولومسيركنارگذر(درصورتي كه ولوخروجي بازباشد(

مراحل ازسرويس خارج كردن پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱ -بازكردن تدريجي مسيركنارگذر.

۲ -بستن تدريجي ولوخروجي.

۳-ازسرويس خارج نمودن دستگاه گرداننده

چك هاي روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-چك كردن فشارهاي ورودي وخروجي.

۲-چك كردن ميزان امپر الكتروموتور.

۳-چك كردن نشتي هاي روغن ومايع پمپ شونده.

۴-چك كردن مقدارلرزش وسروصداي غيرعادي.

۵-چك كردن دماي ياتاقان هاو…

۶ -چك كردن سطح روغن محفظه روغن.

۷-چك كردن مقدارفلوي پمپ.

معايب روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-خرابي شيرهاي يك طرفه داخلي.

۲-متناسب نبودن كورس پلانجرياديافراگ

۳-زيادبودن كلرنس هاي داخلي.

۴-اشكال درمكانيزم تبديل حركت دوراني به رفت وبرگشتي

راه هاي اصلاح مشكل چرخش روغن شامل:

۱ -تغيير درجه حرارت روغن

۲-تغييردادن نوع روغن

۳-تغييردادن كلرنس يا تاقان

۴ -تغييردادن فشار روغن

 ۵ –تغيير نوع ياتاقان

انرژي فشاري:هدانرژي فشار:فشار چسیت؟

 فشارعبارتست ازمقدارنيروئي كه توسط سيال برواحد سطح اعمال مي كند كه مقـداراين نيرودرتمـام جهـات يكسان است ومي توان ان رابرحسب ارتفاع ستوني ازمايع تعريف كرد. مقداران براي يك سيستم لوله كشي توسط فشارسنج ها اندازه گيري مي شود ولي براي اندازه گيـري دقيـق تر مي توان بااستفاده ازيك پيتوت تيوب كه سيال بادانسيته مناسبي دران ريختـه شـده اسـت (بيشترازدانسـيته مايع داخل لوله )بصورت زير ان را اندازه گيري كردكه ميزان اختلاف ارتفاع بين لوله ها مبـين هدفشار اسـت كه برحسب واحداندازه گيـري (ميليمتريـا……)ارتفـاع سـتون مـايع اسـت بطورمثـال ده سانتيمترسـتون جيـوه يا….است

 

مسائلي كه باعث كاويتاسيون مي شوند:

  ١-افت فشاربيش از حد در قسمت ورودي پمپ به دليل گرفتگي صافي و لوله هـا و…. كـه باعـث تبخ يـر مايع در اين ناحيه مي شود و شرايط رابراي تبخيروتشكيل حباب زياد مي كند.

٢- كار كردن پمپ درشرا يط غير طراحي ( فلوي بيش از حد ) به دليل بالا رفتن دور پمپ ويا افزايش بـيش از حد قطر پروانه كه باعث افزايش فلوو زياد شدن سرعت مايع در قسـمت ورودي پمـپ ونهايتـا كـاهش فشاردرورودي آن مي شود. ٣-بالا رفتن دماي مايع پمپ كه باعث بالا رفتن فشار بخار مايع مي شـود(زودترتبخيرشـدن مـايع درورودي پمپ) و شرايط را براي كاويتاسيون بوجود مي اورد

٤-زياد شدن ارتفاع مكش پمپ ها.

٥-تغيير مايع پمپ شونده به دليل تغييرات شرايط عملياتي (پمپاژ مايعات سبك تر)

وظايف اصلي ياتاقان ها شامل

۱ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي شعاعي

 ۲ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي محوري

 ۳ -كاهش اصطكاك

 ۴ -قراردادن محوردريك موقيت مناسب

عوامل كاهشدهنده طول عمربال برينگ ها

 ۱-مسائل ومشكلات ناشي ازنصب

 ۲-عدم هم محوري

 ۳-باربيش ازحدروي برينگ

 ۴-گرماي بيش ازحد

 ۵-روغن نامناسب

 ۶-روغنكاري ناقص

 ۷-مناسب نبودن برينگ براي ان شرايط(طراحي غلط)

۸-كثيف بودن روغن

 ۹-ارتعاشات بيش ازحدمحور

 ۱۰-مسائل ناشي ازحمل ونقل

مسائلي كه باعث كم شدن فلو میشود:

 ۱-هواگيري نشدن كامل پمپ

 ۲-پائين بودن سرعت گرداننده .

 ۳-بالا بودن بيش از حد فشار خروجي .۴ -نشتي هاي داخلي . و…

نحوه تشخیص استاندارد مکانیزم دوزینگ پمپ ها : معمولی و API 675

پمپ هاي رفت وبرگشتي در سه دسته كلي زيرطبقه بندي مي شوند:

تعریف کامل و جامع دوزینگ پمپ (مترینگ پمپ ) چیست؟

انواع دوزینگ پمپ ها و انواع استانداردهای دوزینگ پمپ چیست؟

بهترین نوع دوزینگ پمپ چیست؟ چرا باید از دوزینگ پمپ استفاده کنیم؟

 ۱ -پمپ هاي پيستونيPump Piston

۲ -پمپ هاي پلانجريPump Plunger

۳ -پمپ هاي ديافراگميPump Diaphragm

پمپ هاي رفت وبرگشتي پيستونيPump Piston اصول كار يك پمپ رفت و برگشتي پيستوني مبتني بر حركت رفت و برگشتي پيستون درداخل سيلندر است. اين پمپ ها متناسب با سيستم مكانيكي محرك پيستون تعداد و طرز قرار گرفتن سيلندرها سيستم سوپاپ ها و … به انواع مختلفي دسته بندي مي شوند.

دراين نوع پمپ هاوقتي پيستون درحالت مكش است دراثرافزايش حجم درداخل سيلندرخلا ايجادمي شود(كاهش فشار)وباعث ورودمايع ازطريق شيرورودي به سيلندرمي شود(البته دراين حالت به علت بالابودن فشارلاين خروجي واعمال ان روي ولوخروجي شيرخروجي بسته است)ووقتي كه پيستون درجهت تراكم حركت مي كند باعث بالارفتن فشاردرسيلندرمي شود(وموجب بسته شدن ولو ورودي پمپ مي شود)ودراثربالاتررفتن فشار سيلندر شير خروجي بازمي شودوسيال داخل سيلندربه طرف لوله خروجي هدايت مي شودكه پي درپي انجام شدن اين عمل باعث پمپاژمايع مي گردد. از ويژگيهاي عمومي پمپ هاي رفت و برگشتي علاوه بر صفت جابجائي مثبت ، تناسب مستقيم مقدار جريان خروجي آنها با حجم جابجائي و سرعت خطي پيستون است . همچنين كلرنس بين پيستون وسيلندرمعمولابسياركم است تاازبرگشت مايع ازقسمت هاي اطراف پيستون درجهت عكس(نشتي داخلي) كه باعث كم شدن بازدهي پمپ مي شود ممانعت شود. البته درپمپ هاي باسايز بالاتوسط پيستون رينگ ها اين عمل انجام مي شود.

براي پمپ هاي رفت و برگشتي دو محدودة كاري وجود دارد:

۱ -حداكثر فشار كاري طراحي

 ٢ –حداكثر دور مجاز ظرفيت اسمي اين پمپ ها عبارتست از حاصل ضرب اندازه (حجم جابجائي) در سرعت پمپ       ( تعداد كورس دردقيقه) . اگرازنظرتوان ورودي كمبودي وجودنداشته نباشدودستگاه گرداننده بتواندان راتامين كند فشار توليدي مي تواند به حد خطرناكي افزايش پيداكند.

مقدار حداكثرمجاز فشار كاري طراحي پمپ را مقاومت مكانيكي اجزا پمپ در مقابل فشار داخلـي تعيـين مـي كنند ولي درعين حال حداكثر سرعت خطي مجاز پيستون ،كار رضايتبخش سوپاپها و حداقل زمان كافي بـراي پر شدن سيلندر از مايع وضعيت كاردهي پمپ ،را مشخص مي كند . سرعت خطي پيستون بطور غير مستقيم روي مقدار فلوي پمپ موثر است از اين رو در مواقعي كه سـرعت كاري پمپ زياد باشد (تعداددوردردقيقه) ممكن است لازم باشد مقدار جابجايي Strokeپمـپ كـم شـود كـه اينكار سبب كاهش ظرفيت (فلو ) پمپ مي شود .هر چه غلظت (لزجت) مايع پمپ شونده بيشتر باشد ، براي پر شدن سيلندر از مايع به زمان بيشتري نياز است بدون آنكه مسئله جدايي جريان و يا كانالي شـدن جريـان بوجود ايد و در نتيجه بايد دور پمپ كمتر شود .

ساختمان پمپ هاي رفت وبرگشتي ازقطعات اصلي زيرتشكيل شده اند:

1- سيلندركه محل قرارگيري پيستون است.

۲  -پيستون به عنوان عامل حركت وتغييرحجم سيلندر.

۳- رينگ هاي پيستون براي اب بندي فاصله بين پيستون وجداره سيلندر

 -4ولوهاي ورودي وخروجي به عنوان عامل قطع ووصل كننده جريان مايع هستند.

–  5محفظه اب بندي وپكينگ براي ممانعت ازنشت مايع داخل پمپ بطرف بيرون.

 -6سيستم روغنكاري پكينگ ها(همراه بامكانيزم ان)جهت روغنكاري پكينگ ها.

۷ -كراس هد كه وظيفه ان كنترل كردن حركت هاي جانبي پيستون است .

۸-مكانيزم تبديل حركت دوراني به حركت رفت وبرگشتي.شامل: الف ميل لنگ ب-ياتاقان هاي ثابت ومتحرك ج-دسته شاتون د-چرخ دنده هاي كاهش دهنده دور

 ۹-سيستم روغنكاري قسمت هاي متحرك

مشخصه هاي كاري پمپ هاي پيستوني

  نقطه كاري واقعي اين پمپ ها رابا تغييردادن قدرت (توان ) ورودي ، راندمان و درجه حرارت مايع مي تـوان تغيير داد. در اين پمپ ها ابتدا با افزايش هد (فشار خروجي ) راندمان با شيب تندي صعود مي كنـد و سـپس تقريبًا ثابت مي ماند . به اين ترتيب وقتي نقطه كاري در محدودة تغييـرات هـد و ظرفيـت جابجـا مـي شـود راندمان تغيير چنداني نمي كند (براي سرعتهاي مختلف ) البته بايد در نظر داشت كـه بـا تغييـر طـرح پمـپ راندمان به نحو موثري تغيير خواهدكرد . از آنجائي كه توان مصرفي تقريبًا ب ا فشار توليـدي پمـپ متناسـب است گاها شرايط اضافه بارLoad Overنيز مي تواند براي اين پمپ ها بوجود آيد. با توجه به نكته فوق مقدار جريان خروجي پمپ را نبايد بابازوبسته نمودن ولوهاي تعبيه شده در خروجي ياورودي پمپ تغييـرداد زيـرا علاوه برخطرات ناشي ازافزايش فشارباعث افزايش توان ياامپرمصرفي نيزمي شود. درزيرمنحني مشخصه اين نوع پمپ هااورده شده است.

براي تغيير مقدار فلوازروش هاي زيراستفاده مي شود:

روش هاي كنترل فلوي پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱- بــاكم وزيــاد كــردن دورسيســتم گرداننــده كــه درعمــل بــه دليــل ثابــت بــودن دورالكتروموتورهــا كمترمورداستفاده واقع مي شود.

۲-تغييرمقدار حجم جابجائي پيستون(تغييردادن كورس پيستون) كه بااستفاده ازمكانيزم هـاي مخصوصـي كـه شامل چرخ دنده و…..است انجام مي شود.

پمپ هاي نوع پلانجريPump Plunger  ساختمان واصول كارپمپ هاي پلانجري با پمپ ه اي پيستوني دقيقا يكسان است وتفـاوت انهادرابعـاد پيسـتون هاوپلانجرهاست . طول پلانجرها نسبت به قطرشان بيشتراست ومعمولا براي كارهاي ظريف ودرجاهائي كـه كنترل شديدي ازنظرمقدارفلوي مايع پمپ شونده بخصوص درحجم هاي كم مورد نيازباشد .كـاربردفراواني دارند ومعمولا براي فلوهاي پايين وفشارهاي بالابكارمي روند وموارداستفاده انها براي تزريق مـواد شـيميائي وهمچنين به عنوان پمپ هاي روغنكاري قطـره اي بـراي روغنكـاري پيسـتون رينـگ هاوپكينـگ رينـگ هـاي كمپرسورها وپمپ هاي رفت وبرگشتي است .وحسن انها به قابـل انـدازه گيـري بـودن وتغييرميـزان فلـوي انهاست كه با تغييردادن كورس پلانجرعملي مي شود.

در اين نوع پمپ ها با توجه به زيادبودن طول پلانجرها ونهايتـا زيـادبودن سـطح تماسـي پلانجروسـيلندرمثل پمپ هاي پيستوني نيازي به اب بندي داخلي (پيستون رينگ)ندارند. در صفحه بعد شمائي از يك عدد پمپ قطره اي نوع پلانجري رفت و ب رگشتي نشان داده شده است . حركت پلانجر به سمت بالابراي حالت تراكم توسط ميل بادامكي كه باميل لنـگ حركـت مـي كنـدانجام مـي شـودو توسط فنرپلانجر به سمت پايين حركت مي كندتاعمل مكش انجام شود

. قطعات اصلي اين پمپ ها شامل:

۱ -پلانجروسيلندر.

۲ -شير يك طرفهValve Check ورودي.

۳ -شيريك طرفه خروجي

۴ -لوله ورودي وصافي.

۵ -سيستم تحريك كننده پلانجروفنربرگرداننده.

۶ -درپوش شيشه اي همراه باپيچ هواگيري واورينگ ها.

۷ -مكانيزم تغييركورس پلانجر.

۸ -Glass Sightنشان دهنده روغن.

۹ -بدنه پمپ. لازم به توضيح است كه فشارخروجي اين نوع پمپ هارافشارسيستمي كه خروجي پمپ بـه ان متصـل شـده است تعيين مي كند .وبدنـه هـاي انهـاطوري طراحـي شـده اسـت كـه قادربـه تحمـل فشـارهاي بالاتاچنـدين هزارپوندبراينچ مربع راداشته باشند.

پمپهاي ديافراگميPump Diaphragm پمپ هاي ديافراگمي جزگروه پمپ هاي رفت و بر گشتي هستند كه المان پمپ را يك ديافراگم قابل ارتجـاع تشكيل مي دهد .اين پمپ هاازلحاظ اصول كاربسيار مشابه پمپ هاي نوع پيستوني يا پلانجري مـي باشـندبااين تفاوت كه درپمپ هاي پيستوني حركت پيستون ياپلانجرمستقيماباعث جابجاشدن مايع مي شودولي در پمـپ هاي نوع ديافراگمي حركـت رفـت وبرگشـتي روي ديـافراگم اعمـال مـي شـودوانقبا ض وانبسـاط ان باعـث تغييرحجم داخل پمپ وورودوخروج مايع مي شود. ديافراگم ها بسته به طراحـي پمـپ براسـاس فشـاردرجه حـرارت و ….. ازجـنس هـاي مختلفـي نظيرلاسـتيك فلزوياپلاستيك هاي مخصوصي ساخته مي شوند.

محاسن پمپ ها ي ديافراگمي

۱ -مهمترين حسن اين پمپ هاعدم تماس بين مايع پمپ شونده باقطعات پمپ است كه عاملي حيـاتي ومهـم براي پمپاژ موادسمي وخطرناك بشمارمي ايد.

۲ -از ويژگيهاي بارز پمپ ديافراگمي آن است كه تنها ديافراگم و مجاري ورودي و خروجـي پمـپ بـا مـايع پمپ شونده در تماس است.

۳ -اين پمپ هانيازبه اب بندي ندارند ومي توان ادعا كرد كه نشتي اين گونه پمپ ها صددرصدصفراست ظرفيت اينگونه پمپ ها با قطر ديافراگم ، ميزان حركت ديافراگم (كورس حركـت) و تعـداد تكـرار حركـت رفت و بر گشتي در واحد زمان ( سرعت حركت) نسبت مستقيم دارد . از آنجـائي كـه مقـدار حركـت قابـل دستيابي ديافراگم محدوداست وبطور قابل ملاحظه اي قطران كمتر از قطر ديـافراگم پمـپ اسـت ، حـداكثر ظرفيت پمپ( با قطر ديافراگم ثابت )عملآ به حداكثر سرعت رفت و برگشت ديافراگم كه معمولآ كم اسـت بستگي خواهد داشت.در ساختمان اين پمپ ها شيرهاي ورودي و خروجـي كـه معمـولآاز نـوع Valve Ball ساده و يا شيرهاي مخروطي (با سوزن مخروطي) است بكاررفته است كه البته براي پمپهاي بزرگ شـيرهاي ديسكي مناسب تراست. همانگونه كه قبلآ اشاره شد بـا تنظـيم ميـزان كـورس يـا حركـت ديـافراگم كـه درپمـپ هـاي نـوع عملگـر هيدروليكي باكم وزيادكردن فشارروغن زيـر ديـافراگم انجـام مـي شـود و يـا سـرعت پمـپ (تعـدادكورس درواحدزمان) و يا هر دو مي توان ظرفيت ايـن پمـپ هـا را تغييـر داد . در صـورت لـزوم مـي تـوان از دو ديافراگم متوالي كه روي هم قرارمي گيرند استفاده كرد كه در صورت پاره شدن يكي از آنها ديگري جلوي نشتي مايع را بگيرد.

انواع پمپهاي ديافراگمي عبارتند از:

  ۱پمپ ديافراگمي مكانيكي كه در آن ديافاگم به يك مكانيزم رفت وبرگشتي مكانيكي مثل ميل بادامك خـارج ازمركز ياحركت شيطانك كه حركت نوساني يا رفت و برگشتي را به آن انتقال مـي دهـد مـرت بط اسـت كـه نمونه كاربردي ان پمپ هاي بنزين اتومبيل ياسيفون است.

مقدمات لازم براي راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-چك كردن سطح روغن داخل محفظه روغن.

۲-گرم كردن يكنواخت پمپ درصورت لزوم.

۳-هواگيري پمپ .

۴-بازكردن مسيرهاي اب خنك كننده درصورت وجود.

۵-درسرويس قراردادن سيستم روغنكاري مركزي درصورت وجود.

۶-چك كردن جهت چرخش الكتروموتور.

۷-اطمينان ازروان چرخيدن وگيرنداشتن پمپ

۸-چك كردن كليه قسمت ها ازنظرنشتي.

۹-اطمينان كامل ازروان بودن ولوهاي ورودي خروجي ومسيركنارگذر.

مراحل راه اندازي پمپ هاي رفت وبرگشتي

 براي راه اندازي اين نوع پمپ ها مراحل زير بايدانجام شود:

۱–بازنمودن مسيركنارگذر.

۲-بازكردن ولو ورودي پمپ.

۲ -بازنمودن ولوخروجي درصورتي كه روي مسيرخروجي شيريك طرفه يا چك ولو نصب شده باشد

۳-بستن ولومسيرخروجي پمپ درصورتي كه شيريك طرفه نصب نشده باشدوفشارپشت پمپ بالاباشد.

۴-اماده سازي وراه اندازي سيستم گرداننده .

۵ -بستن تدريجي ولومسيركنارگذر(درصورتي كه ولوخروجي بازباشد(

مراحل ازسرويس خارج كردن پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱ -بازكردن تدريجي مسيركنارگذر.

۲ -بستن تدريجي ولوخروجي.

۳-ازسرويس خارج نمودن دستگاه گرداننده

چك هاي روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-چك كردن فشارهاي ورودي وخروجي.

۲-چك كردن ميزان امپر الكتروموتور.

۳-چك كردن نشتي هاي روغن ومايع پمپ شونده.

۴-چك كردن مقدارلرزش وسروصداي غيرعادي.

۵-چك كردن دماي ياتاقان هاو…

۶ -چك كردن سطح روغن محفظه روغن.

۷-چك كردن مقدارفلوي پمپ.

معايب روتين پمپ هاي رفت وبرگشتي

۱-خرابي شيرهاي يك طرفه داخلي.

۲-متناسب نبودن كورس پلانجرياديافراگ

۳-زيادبودن كلرنس هاي داخلي.

۴-اشكال درمكانيزم تبديل حركت دوراني به رفت وبرگشتي

راه هاي اصلاح مشكل چرخش روغن شامل:

۱ -تغيير درجه حرارت روغن

۲-تغييردادن نوع روغن

۳-تغييردادن كلرنس يا تاقان

۴ -تغييردادن فشار روغن

 ۵ –تغيير نوع ياتاقان

انرژي فشاري:هدانرژي فشار:فشار چسیت؟

 فشارعبارتست ازمقدارنيروئي كه توسط سيال برواحد سطح اعمال مي كند كه مقـداراين نيرودرتمـام جهـات يكسان است ومي توان ان رابرحسب ارتفاع ستوني ازمايع تعريف كرد. مقداران براي يك سيستم لوله كشي توسط فشارسنج ها اندازه گيري مي شود ولي براي اندازه گيـري دقيـق تر مي توان بااستفاده ازيك پيتوت تيوب كه سيال بادانسيته مناسبي دران ريختـه شـده اسـت (بيشترازدانسـيته مايع داخل لوله )بصورت زير ان را اندازه گيري كردكه ميزان اختلاف ارتفاع بين لوله ها مبـين هدفشار اسـت كه برحسب واحداندازه گيـري (ميليمتريـا……)ارتفـاع سـتون مـايع اسـت بطورمثـال ده سانتيمترسـتون جيـوه يا….است

 

مسائلي كه باعث كاويتاسيون مي شوند:

  ١-افت فشاربيش از حد در قسمت ورودي پمپ به دليل گرفتگي صافي و لوله هـا و…. كـه باعـث تبخ يـر مايع در اين ناحيه مي شود و شرايط رابراي تبخيروتشكيل حباب زياد مي كند.

٢- كار كردن پمپ درشرا يط غير طراحي ( فلوي بيش از حد ) به دليل بالا رفتن دور پمپ ويا افزايش بـيش از حد قطر پروانه كه باعث افزايش فلوو زياد شدن سرعت مايع در قسـمت ورودي پمـپ ونهايتـا كـاهش فشاردرورودي آن مي شود. ٣-بالا رفتن دماي مايع پمپ كه باعث بالا رفتن فشار بخار مايع مي شـود(زودترتبخيرشـدن مـايع درورودي پمپ) و شرايط را براي كاويتاسيون بوجود مي اورد

٤-زياد شدن ارتفاع مكش پمپ ها.

٥-تغيير مايع پمپ شونده به دليل تغييرات شرايط عملياتي (پمپاژ مايعات سبك تر)

وظايف اصلي ياتاقان ها شامل

۱ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي شعاعي

 ۲ -كنترل كردن وجذب وانتقال نيروهاي محوري

 ۳ -كاهش اصطكاك

 ۴ -قراردادن محوردريك موقيت مناسب

عوامل كاهشدهنده طول عمربال برينگ ها

 ۱-مسائل ومشكلات ناشي ازنصب

 ۲-عدم هم محوري

 ۳-باربيش ازحدروي برينگ

 ۴-گرماي بيش ازحد

 ۵-روغن نامناسب

 ۶-روغنكاري ناقص

 ۷-مناسب نبودن برينگ براي ان شرايط(طراحي غلط)

۸-كثيف بودن روغن

 ۹-ارتعاشات بيش ازحدمحور

 ۱۰-مسائل ناشي ازحمل ونقل

 ۱۱-جريان هاي الكتريكي

مسائلي كه باعث كم شدن فلو میشود:

 ۱-هواگيري نشدن كامل پمپ

 ۲-پائين بودن سرعت گرداننده .

 ۳-بالا بودن بيش از حد فشار خروجي .

 ۴ -نشتي هاي داخلی . و…

به طور کلی تقسیم بندی زیر برای انواع پمپ های دوزینگ انجام شده است:
– پمپ های سولنوئیدی
– پمپ های موتوری
– پمپ های پروسس

پمپ های سولنوئیدی:
این پمپ ها دارای مگنت می باشند. با ورود جریان برق، این مگنت دارای بار الکتریکی شده و توسط میدان مغناطیسی بوجود آمده شفت فلزی را به حرکت در می آورد و با قطع و وصل شدن جریان، شفت با یک فنر به عقب رانده می شود. این شفت متصل به دیافراگم یا پیستون بوده و به این روش عملیات مکش و تزریق انجام می گردد.

 پمپ های موتوری:

در این دسته از پمپ ها نیرو توسط یک الکتروموتور به قسمت جعبه دنده منتقل شده و توسط یک شفت متصل به دیافراگم با پیستون عمل رفت و برگشت و در نهایت دوزینگ انجام می شود.

پمپ های پروسس:

این مجموعه شامل دسته ‌ای از پمپ ‌ها می ‌باشد که ظرفیت ‌های دوزینگ بالا و یا فشارهای بالا را تأمین می‌ کند. اغلب پمپ ‌های این مجموعه بر اساس api675 طراحی شده ‌اند و قابلیت کارکرد در شرایط انفجاری را نیز دارند.

پمپ هاي نوع جابجائي مثبت:

 پمپ هاي نوع جابجائي مثبت به پمپ هائي اطلاق مي شـود كـه درهركـورس كـاري كـه انجـام مـي دهنـد مقدارمشخصي ازمايع راپمپاژ مي كنندومقدارمايع پمپاژ شده رابطه مستقيم با تعداد كورس هاي انجام شـده دارد.دراين نوع پمپ هااگرشيرمسيرخروجي انها بسته شودكاركردن پمـپ باعـث افـزايش فشـاربيش ازحـد خروجي ونهايتا شكسته شدن وتركيدن بدنه پمپ و لوله ها مي شود.

اين نوع پمپ ها به دودسته اصلي طبقه بندي مي شوند:

الف- پمپ هاي رفت وبرگشتي  ب- پمپ هاي دوار

پمپ هاي رفت وبرگشتي:

 عمليات پمپاژ دراين نوع پمپ ها با استفاده ازاختلاف فشارايجاد شده دراثرتغيير حجم ناشـي ازحركـت رفـت وبرگشتي مكانيزم پمپ انجام مي شودكه باتوجه به ماهيت سـاختماني ايـن نـوع پمـپ هـا درصـورت تـامين قدرت مورد نيازبراي پمپ ودارابودن مقاومت كافي بدنه فشار پمپ راتابي نهايت مي توان افـزايش دادكـه يكي ازمحاسن مهم اين پمپ ها بشمارمي ايدولي ازطرف ديگردرصـورتي كـه جلـوي مسـيرخروجي انهابسـته شودافزايش فشارحاصله مـي توانـد باعـث تركيـدن بدنـه پمـپ وايجادخسـارت هـاي سـنگين جـاني ومـالي شود.همچنين باتوجه به نوساني بودن فشارهاي ورودي وخروجي اين پمپ هانيازبـه ظـروف متعـادل كننـده فشار Dampener دارند تافشارهاي نوساني رابه فشارهاي خطي تبديل كندبعلاوه اين كه نسبت به انواع پمـپ هاي ديگرنياز به قطعات اضافي ديگـري مثـل شـيرهاي داخلـي وشـيرهاي اطمينـان Safety valveدرقسـمت خروجي پمپ وطراحي مسيرهاي كنارگذر By passبراي مسائل عملياتي مثل تغييرفلـووراه انـدازي وبسـتن پمپ لازم مي باشد.

لازم به توضيح است كه دراكثرطراحي ها براي متعادل كردن فشارخروجي پمپ ازمحفظه هائي بـه نـام Air Chamberودربعضي ديگرازDampener استفاده مي شودكه اصول كار ان ها با هم متفاوت است ولي همه انهـا روي لاين هاي خروجي وورودي پمپ نصب مي شو ند .اصول كارانها به اين صورت است كه موقعي كه مـايع ازپمپ خارج مي شودمقداري ازمايع دراين كپسول ها ذخيره مي شـودوباعث فشـرده كـردن هـواي حـبس شده دران مي شود .

ویژگی دوزینگ پمپ ها چیست؟

انواع ویژگی دوزینگ پمپ ها

انواع ویژگی دوزینگ پمپ های پیستونی

انواع ویژگی دوزینگ پمپ های دیافراگمی

دوزینگ پمپ ها چه ویژگی هایی دارند؟

بهترین ویژگی دوزینگ پمپ ها چیست؟

ویژگی مهم دوزینگ پمپ ها – ویزگی مهم مترینگ پمپ ها – ویژگی مهم در ساخت دوزینگ پمپ ها :

دوزینگ پمپ همانطور که از نامش پیداست، می تواند میزان دوز عبوری از مایع را مشخص کند. از دوزینگ پمپ ها در صنایعی که باید مقداری مایع به مایع اصلی اضافه شود استفاده می کنند. برای مثال برای کلر زنی از دوزینگ پمپ برای اندازه گیری و کنترل میزان کلر وارد شده به آب استفاده می شود. دوزینگ پمپ دارای مدل ها و کاربرد های مختلفی است که در ادامه در خصوص آن ها صحبت خواهیم کرد

دوزینگ پمپ یا پمپ اندازه‌گیر یا به عبارتی دیگر مترینگ پمپ، پمپی است که مقدار مشخص (دوز مشخصی) از یک سیال را پمپاژ (تزریق) می ‌کند. به همین جهت در سیستم‌ های دوزینگ پمپ مقدار دبی و فشار از جمله پارامتر های با اهمیت بالا هستند و به همین دلیل همه دوزینگ پمپ های ساخته شده دبی قابل تنظیم دارند. یکی از شاخص ‌هایی که دوزینگ پمپ را از پمپ ‌های مشابه مجزا می ‌کند قابلیت تغییر کورس رفت و برگشتی است. در همه دوزینگ پمپ ‌ها می ‌توان با تغییر کورس، نسبت دبی را تغییر داد. در ادامه در خصوص نحوه عملکرد دوزینگ پمپ، انواع و کاربرد های آن ها توضیح خواهیم داد

دوزینگ پمپ چیست؟

از دوزینگ پمپ برای کلر زنی و تزریق اسید و قلیا و بطور کلی تزریق مقدار مشخصی از سیال به مخازن و استخرها یا به لوله های تحت فشار استفاده می شود. این پمپ ها با جنس های پلی پروپیلن و پی وی سی و پی وی دی اف و استیل ضد زنگ در بازار موجود هستند و کمترین ظرفیت دبی موجود برای آن ها نیز یک لیتر بر ساعت و فشار 10 بار است. فشار دوزینگ پمپ بر حسب اتمسفر یا متر آب یا بار اعلام می شود. ویسکوزیته و سفت بودن ماده تزریقی در انتخاب نوع و قدرت دوزینگ پمپ تاثیر گذار است

انواع دوزینگ پمپ

دوزینگ پمپ ها را می توان از نظر موارد مختلفی دسته بندی کرد. در ادامه به انواع مختلف دوزینگ پمپ بر اساس دسته بندی های خاص آن ها اشاره خواهیم کرد

انواع دوزینگ پمپ از نظر مواد قابل پمپاژ

دوزینگ پمپ پودر و گرانول. این پمپ ها برای انتقال مواد جامد و با ویسکوزیته بالا مورد استفاده قرار می گیرند. بیشترین کاربرد این پمپ ها در صنایع پلاستیک و مواد غذایی است

دوزینگ پمپ انواع مایعات و مواد شیمیایی. این پمپ ها برای انتقال مایعات مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از این پمپ ها بیشتر است و در ادامه نیز بیشتر در خصوص همین مدل پمپ ها صحبت خواهیم کرد

انواع دوزینگ پمپ از نظر مکانیزم کاری کردن

سلنوئیدی تک فاز

پیستونی

دیافراگمی

هیدرولیکی

پیستون هیدرولیک دیافراگم

پنوماتیک بادی

انواع دوزینگ پمپ از نظر جنس استفاده شده

جنس‌های رایج این قسمت به شرح زیر هستند

پلی پروپیلن PolyPropylene. این ماده از نظر قیمتی مقرون به صرفه است و برای اکثر مواد با خورندگی کم قابل استفاده است.

پی وی سی PVC. این ماده در مقایسه با پلی پروپیلن تقریبا مشابه است اما با توجه به داشتن کلر در ساختار خود، با کلر سازگار بوده و برای سیال ‌هایی که درصد بالایی کلر دارند مناسب تر است.

پی وی دی اف PVDF. این ماده تقریبا با تمام مواد شیمیایی سازگاری خوبی دارد و همچنین تحمل فشار بیشتری نسبت به دو جنس قبل دارد.

فولاد ضد زنگ Stainless Steel. این ماده که مقاوم به ضربه است و انتخاب آن باعث جلوگیری از آسیب دیدن پمپ در اثر خطا های انسانی می ‌شود. همچنین با بسیاری از مواد سازگاری دارد و خوردگی آن بسیار کم است.

کاربرد های دوزینگ پمپ در صنعت آب و فاضلاب

برای جلوگیری از خوردگی در سیستم تصفیه خانه، آب وارد بویلرها و دیگ های بخار شده و پمپاژ مواد برای تنظیم PH صورت می گیرد.

برای گندزدایی آب درون خطوط لوله ها از هیپوکلرید سدیم (Naocl) آب ژاول یا وایتکس مورد استفاده قرار می گیرد.

برای انعقاد در سیستم تصفیه از آلومینیم سولفات (Aluminum Sulfate)، هیدروکسید سولفات آلومینیوم کلرید استفاده می شود.

برای جلوگیری از رسوب در سیستم RO، از آنتی اسکالانت (Antiscalant) استفاده می شود.

برای کنترل PH، اسید ها و قلیایی ها مورد استفاده قرار می گیرد.

برای از بین بردن منگنز و آهن در سیستم تصفیه از پرمنگنات پتاسیم با کمک دوزینگ پمپ استفاده می شود.

برای گرفتن سختی آب از پلی فسفات استفاده می شود.

برای از بین بردن اکسیژن محلول در آب از بیو سولفات سدیم استفاده می شود.

جهت جذب سیانید و مواد فلزی محلول در آب و تنظیم PH، از جوش شیرین یا سود سوز آور، کاستینک (هیدروکسید سدیم Castic or Naoh) و با کمک دوزینگ پمپ استفاده می شود.

کاربرد های دوزینگ پمپ در صنایع شیمیایی و پتروشیمی

برای تنظیم PH یا پلیمریزاسیون، از تزریق انواع اسید ها، سولفوریک، نیتریک و مورد استفاده قرار می گیرد.

برای تزریق رنگ به بنزین مورد استفاده قرار می گیرد.

برای تزریق ضد قفل و الکل به بنزین مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربرد های دوزینگ پمپ در صنایع دارویی و چوب

افزودن انواع اسانس، آنزیم ها، اسید ها و باز ها

تزریق انواع روغن، حلال ها، کلر، مواد افزودنی و رنگ

تزریق کلر برای سفید کردن کاغذ

افزودن انواع رنگ و رنگدانه

رزین به جهت بالا بردن مقاومت کاغذ در برابر آب

مزایای استفاده از دوزینگ پمپ

دارای قابلیت انتقال مایعات با ذرات جامد،کاتالیست ها و غیره است و می توان از مدل های مختلف آن ها برای مواد متفاوت استفاده کرد.

می توانند حتی مایعات با چربی اندک را نیز پمپاژ کنند.

در مقایسه با پمپ های دیگر دارای وزن کم، سایز کوچکتر و هزینه نصب کمتری هستند.

دارای خلاصی های آزاد تری می باشند، قطعات آن ها به یکدیگر تماس و مالشی ندارند. سایش در قطعات آن ها در میزان حداقل قرار دارد.

در یک سرعت ثابت و بطور همزمان به یک محافظ در مقابل افزایش ناگهانی سرعت نیازی ندارند.

محدودیتی برای تامین فشار یک دبی معین وجود ندارد.

می توانند مایعات با ویسکوزیته بالا را نیز انتقال دهند.

نرخ جریان آنها متاثر از گراویته ویژه سیال نمی باشد.

 

دوزینگ پمپ دستگاه تصفیه آب نوعی پمپ می‌باشد با تنظیم دبی دلخواه که یا برروی شاسی دستگاه یا برروی دیوارنصب می‌گردد که ابعاد آن کوچک می‌باشد وبه آسانی قابل جابجا شدن می‌باشد.

این دوزینگ پمپ را نوعی پمپ تزریق می‌نامند که در صنایع مختلف جهت تزریق مواد با تنظیم دبی دلخواه در شبانه روز از آن استفاده می‌کنند برای مثال در صنعت تصفیه آب وفاضلاب یا دستگاه‌های آب شیرین کن صنعتی برای تزریق مواد آنتی آسکالانت که مواد ضد رسوب ممبران ها می‌باشند و یا تزریق متابی سولفید جهت حذف کلر از دوزینگ پمپ استفاده می‌شود.

دوزینگ پمپ درجه تنظیم دبی و زمان دارند که بوسیله این تنظیم‌ها مقدار مصرف تزریقی به دستگاه را مشخص می‌کنیم. برق دوزینگ پمپ تک فاز یا ۲۲۰ ولت می‌باشد این دوزینگ پمپ دستگاه تصفیه آب توسط شلنگ مخصوص خودش آب را مکش می‌کند وبه داخل دستگاه تصفیه آب تزریق می‌کند و دارای پیچ هواگیری می‌باشد.

معمولاً در دستگاه تصفیه آب صنعتی این دوزینگ پمپ را قبل از پمپ‌های فشاربالا نصب می کنندکه مواد ضد رسوب آنتی آسکالانت را به دستگاه تزریق کنند که این مواد وارد ممبران ها شوند تا طول عمر ممبران ها بیشتر شود و میزان آب تولید دستگاه کاهش پیدا نکند. به یک نسبت خاصی آنتی اسکالانت را تزریق می‌کند که رسوبات روی سطح ممبران ننشیند که باعث پایین آمدن تولید و بالارفتن تی دی اس شود.

و یا در پکیج تزریق کلر از دوزینگ پمپ استفاده می‌کنند جهت حذف آلودگی میکروبی –که در دستگاه تصفیه آب صنعتی باید به حد اندازه لازم کلر تزریق شود که باعث ایجاد مشکل برای ممبران نشود

انواع دوزینگ پمپ وکاربردآن در صنایع:

دوزینگ پمپ صنایع دارویی:

جهت تزریق دوز مشخص از سیال

– دوزینگ پمپ صنایع غذایی:

جهت تزریق انواع مواد شیمیایی، حلال‌ها و …

و همچنین در صنایع نساجی، تهویه و تبرید، صنایع الکترونیک، ورق‌های گالوانیزه، استخرها

– دوزینگ پمپ صنایع غذایی:

در تولیدات نوشیدنی‌ها، تزریق انواع آنزیم، تزریق اسیدها جهت تنظیم PH، تزریق مواد ضد کف جهت پر کردن بطری‌ها، تزریق شربت Syrups، تزریق کنستانتره های میوه جات و …

– دوزینگ پمپ صنایع نیشکر:

اسیدشویی، در مراحل تمیز کردن (تزریق اسید)

سودسوز آور یا کاستیک، در شستشو و تمیزکاری اثرات شربت‌ها (تزریق کاستیک)

سیستم‌های تصفیه آب و فاضلاب ضایع قند و شکر

– دوزینگ پمپ صنایع شیمیایی و دوزینگ پمپ پتروشیمی:

– تزریق انواع اسیدها، سولفوریک، نیتریک و … جهت تنظیم PH یا پلیمریزاسیون

– تزریق رنگ‌ها (Paints & Dyes) به بنزین

– تزریق Anti Knock و الکل به بنزین

-پمپ تزریق کلر

 – دوزینگ پمپ صنایع چوب و دوزینگ پمپ کاغذ:

– تزریق دی اکسید تیتانیوم در تولید کاغذهای نازک

– تزریق مخلوط کاالنیک به عنوان پرکننده و فیلر کاغذ

– تزریق رزین جهت افزایش مقاومت کاغذ در برابر نفوذ آب

– تزریق کلر جهت سفید کنندگی

– تزریق رنگ